۰
plusresetminus
دوشنبه ۱ آذر ۱۳۹۵ ساعت ۱۳:۴۹

ظریف: دیر بجنبیم، دیگران با اسناد مخدوش برای خود هویت جعلی می سازند

ایتنا - محمدجواد ظریف: بی‌تردید در عصر انفجار اطلاعات، اسناد روابط خارجي به ما كمك می كنند تا حافظه تاريخي خود را بهتر به ياد بياوريم و از تجربه‌هاي گذشته براي زندگي امروز درس بگيريم.


انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات، شیوه‌ها و ابزارهایی نوین برای ثبت اسناد فراهم آورده است و هر کشوری می‌تواند در فضای مجازی مبادرت به ثبت تجارب تاریخی خود کند و این ثبت اسناد برخلاف دوران گذشته از طریق سایت‌های دیجیتالی، شبکه‌های اجتماعی مختلف و از طریق معانی و محتواهایی که هرلحظه در روز تولید می‌شود، اتفاق می‌افتد. وزارت امور خارجه ایران نیز روز سه شنبه (۲۵ آبان) با تاخیری قابل تامل، مبادرت به رونمایی از «اسناد محرمانة قاجار و پهلوی اول» کرد تا پژوهشگران بتوانند در فصلی جدید از تاریخ ایران که همزمان با عصر انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات است، با تکیه بر این اسناد، به سوی نگارش کتاب های آموزشی فن دیپلماسی و سیاست خارجی در دانشگاه‌ها گام بردارند. گزارش فناوران از این مراسم را می‌خوانید.

مریم مهدوی اصل - دکتر محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه کشورمان در مراسم رونمایی از اسناد محرمانه وزارت امورخارجه، با بیان نقش این اسناد در تحكيم حاكميت ملي، تقويت میراث فرهنگی و تمدنی ایران و انتقال آن به نسل های جدید گفت: نگاه نهادینه و منسجم به آرشیو اسناد سیاست خارجی بیش از ۱۱۵ سال پیش در نخستین قانون تاسیس وزارت امورخارجه مورد توجه واقع شد. مرکز اسناد وزارت امور خارجه دربرگیرنده مجموعه‌ای بی‌نظیر از میراث مستند ملی در قالب حدود ۵۰ میلیون انواع سند سياسي ـ تاريخي است که قديمي‌ترين آنها متعلق به سال ۸۶۸ هجري شمسي (۱۴۶۳ ميلادي) است. این اسناد مجموعه‌اي از فرمان‌ها، احكام، دستخط، ديوانيات، اخوانيات، سياهه‌ها، تصديق‌ها، نقشه‌ها، امهار، عکس ها، معاهدات و اسناد ديداري و شنيداري است كه به همت پيشينيان جمع آوري شده و حفظ و نگهداری می شود. اين اسناد مي توانند در حفظ و معرفی میراث فرهنگی و تمدنی کشور و کمک به بازخوانی حافظه تاریخی ایرانیان نقش داشته باشند. همچنین اسناد تاریخ دیپلماسی شیوه های به کارگیری فن دیپلماسی در نزد گذشتگان را مشخص می سازند.

وی افزود: بخش اصلي اسناد تاريخ روابط خارجي ایران به صورت كشف بوده و در چارچوب ضوابط قانوني منتشر می شود و در اختيار پژوهشگران قرار مي گيرد. اما بخش مهمي از اين گنجينه ملي به صورت اسناد طبقه بندي شده هستند كه حدود ۲۰ درصد از آرشيو تاريخ ديپلماسي را تشكيل مي دهند. هنگامي كه همراه با گشايش نخستین سفارتخانه هاي ايران در خارج از كشور، هسته هاي اوليه نظام اداري وزارت امور خارجه در حوزه ستادي ايجاد شد، بخش يا واحدي به نام «دايره مرموزات»، «واحد رمز و محرمانه» و «اداره رمز و حفاظت اسناد» به وجود آمد تا ارتباطات طبقه بندي اين وزارتخانه را ساماندهي و مديريت كند. اين بخش از جمله تشكيلاتي است كه تا به امروز همواره مورد توجه ويژه اي بوده و همگام با پيشرفت دانش و فناوري، از ابزارها و امكانات پيشرفته برخوردار شده است.

سپس وزیر امورخارجه کشورمان به عصر انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات پرداخت و گفت: بی‌تردید در عصر انفجار اطلاعات، اسناد روابط خارجي به ما كمك می كنند تا حافظه تاريخي خود را بهتر به ياد بياوريم و از تجربه‌هاي گذشته براي زندگي امروز درس بگيريم. تجربه به ما مي‌آموزد كه اگر امروز انتشار اسنادي را كه به تقويت هويت ايراني، تحكيم حاكميت ملي و افزايش پيوندهاي فرهنگي و تمدني با حوزه همسايگان كمك خواهند كرد به تاخير بيندازيم، فردا ديگران با اسناد ناقص و مخدوش و برخوردهاي گزينشي با اسناد تاريخي، براي خود هويت جعلي خواهند ساخت.

وی با بیان اینکه موضوع اسناد تاريخ ديپلماسي تنها به انتشار آن ها خلاصه نمي شود، افزود: اداره اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امورخارجه به اتکای گنجینه ارزشمند اسنادی که در اختیار دارد، مجموعه‌ای از فعالیت‌های مرتبط با خدمات پژوهشی، همکاری های اسنادی، برگزاری همایش ها و میزگردهای بزرگداشت روابط، گرامیداشت شخصیت های فرهنگی و تاریخی و گفت وگوهای تاریخی تمدنی با دیگر کشورها به ویژه در حوزه تمدنی ایران را با هدف احیا و تحکیم پیوندهای فرهنگی و تمدنی، کمک به ارتقای روابط سیاسی، ترویج ادیبات تاریخ پژوهی در حوزه سیاست خارجی و کمک به دستگاه دیپلماسی در دستور کار قرار داده است.

تاریخ تجربه انباشت مدیریت است
منصور صفت گل، استاد تاریخ دانشگاه تهران دشواری عمده مورخان در تحقیقات مربوط به تاریخ دیپلماسی را دسترسی به اسناد و آرشیوهای حوزه های مرتبط با این عرصه دانست و گفت: تاریخ تجربه انباشته مدیریتی است و باید اعتراف کنم اسناد مربوط به حوزه تاریخ دیپلماسی ایران، در طول تاریخ کهن ایران نه به درستی نگهداری شدند، نه باقی مانده اند. بیشترین تعداد و بیشترین حجم اسناد مربوط به تاریخ دیپلماسی ایران، شاید برای حوزه ۲۰۰ ساله اخیر است که در آرشیوهای ایرانی و عمدتاً در آرشیوهای کشورهای همسایه و بیشتر در آرشیوهای کشورهای اروپایی و غربی نگهداری می شوند. از این بابت ما برای مطالعات مربوط به تاریخ دیپلماسی ایران به خصوص برای دوره های پیش از دوره قاجار خلاء و شکاف های جدی داریم. اما اکنون با اعتنا به مندرجات اسناد دیپلماتیک می توان درس نامه های دیپلماتیک تدوین و تنظیم کرد و اسناد آرشیوی حوزه دیپلماسی امکان رویکرد به نظریه دیپلماسی را فراهم کرده اند. پس در حوزه تاریخ دیپلماسی باید به تدریج به سمت تبیین یک نظریه ایرانی تاریخ دیپلماسی حرکت کنیم. برای این منظور ما در دانشگاه تهران برنامه هایی را با عنوان تاریخ دیپلماسی ایران و تدبیر تاریخی ملت ایران تدارک دیده ایم.

ثبت اسناد و تقویت حافظه جمعی
محمدرضا مجیدی، رییس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی نیز این اقدام را گامی مثبت برای تقویت حافظه جمعی ملی دانست و گفت: فلسفه وجودی برنامه حافظه جمعی یونسکو همین است. یعنی در میانه دو کنوانسیون ۱۹۷۲ میراث جهانی تا کنوانسیون ۲۰۰۳ میراث فرهنگی معنوی، جای مجموعه ای به نام حافظه جهانی در قالب یک برنامه خالی بود که پلی بزند بین گذشته و حال و چراغ راهی برای آینده باشد .روند کار هم به گونه ای است که این برنامه در آینده به یک کنوانسیون تبدیل خواهد شد.

تاریخ در پشت ذهن هر ایرانی نهفته است
رضا شعبانی، استاد تاریخ دانشگاه شهید بهشتی هم به عنوان آخرین سخنران این برنامه، ایرانیان را ملتی صاحب تاریخ دانست و گفت: ما در دوران باستان، تقریباً ۳۰۰ سال تنها ابرقدرت دنیا بودیم و هیچ یک از این بی نزاکتی هایی را که امروز دنیای غرب به ما نشان می دهد، در عرصه رفتارهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی از خود نشان ندادیم. بعد از آن نیز حدود ۱۲۰۰ سال یکی از دو ابرقدرت موجود در جهان بودیم و ما ایرانیان هرگز به هیچ کشوری تهاجم نداشته ایم. ملتی که سه هزار سال در منطقه ای چنین متزلزل زندگی کرده و مانده است، یک اتکا دارد و آن تاریخ است و این تاریخ در پشت ذهن هر فرد ایرانی نهفته است.

اسناد محرمانه در فضای مجازی قرار می گیرد
مرتضی دامن پاک جامی، معاون امور پژوهشی مرکز آموزش و پژوهش های بین المللی وزارت امورخارجه نیز در پایان این مراسم در گفت وگو با «فناوران» در خصوص راه اندازی سایت اسناد در فضای مجازی گفت: وقتی بحث آزادسازی اسناد مطرح می شود، به طور طبیعی ارایه آن به پژوهشگران هم می تواند از طریق مراجعه حضوری باشد و هم اینکه در عصر حاضر که دوران دیجیتالی رشد کرده است، می تواند از طریق ابزارهای دیجیتال، فضای مجازی و کانال های مختلف در دسترس قرار بگیرد.
وی افزود: اکنون ما دو مجموعه داریم؛ یکی بخش اسناد است و دیگری بخش کتابخانه تخصصی وزارت امور خارجه است که مجموعه ای ارزشمند از نسخه های خطی تاریخ، تمدن و فرهنگ ایران را دارد که شروع به دیجیتالی کردن آن کرده ایم. اما در بخش اسناد، از حدود ۵۰ میلیون سندی که گفته شد، ما توانسته ایم ۱۰ درصد را دیجیتالی کنیم. چون واقعا مستلزم هزینه است و محدودیت های قانونی دارد. در این زمینه یکی از برنامه هایی که شروع کردیم، ایجاد فضای نرم افزاری مناسب و امکان ایجاد ارتباط با سازمان اسناد کتابخانة ملی است که فضای بزرگی برای ارایه اسناد دیجیتال ایجاد کرده است. از آنجا که انجمن مراکز تاریخ پژوهشی و بانک های اسنادی کشور به نام «مهتاب» دارای برنامه کلی است و می خواهد به مرکز اسنادی زیرمجموعه اش کمک کند تا اسناد از طریق یک کانال و از سوی سازمان اسناد، به تدریج روی فضای دیجیتالی آمده و قرار بگیرد، ما نیز روی این برنامه کار می کنیم. اگر امکانات و منابع مالی به ما اجازه بدهد، می خواهیم که ارایه اسناد به پژوهشگران را به تدریج از طریق آن لاین و فضای مجازی فراهم کنیم.
 
کد مطلب: 46602
نام شما
آدرس ايميل شما

مهمترين اقدام برای پيشگیری از تکرار امثال کوروش کمپانی؟
اصلاح قوانين
برخورد قاطع
اصلاح گمرکات
آزاد کردن بازار
آگاه سازی مردم
هيچکدام