شبكههاي اجتماعي و تفاوتهاي نسلي نسل Xها در فيسبوك؛ ماياسپيس در تسخير نسلهاي Y و Z محمدمهدي مولايي- دنياي كامپيوتر و ارتباطات سايتهاي شبكه اجتماعي كه اجتماعات مجازي كاربران اينترنتي هستند، خبرسازترين وبسايتهاي سالهاي اخير اينترنت محسوب ميشوند و بخش قابل توجهي از فعاليتهاي كاربران را در خود جاي دادهاند. به تازگي مطالعه آنلايني بر روي كاربران شبكههاي اجتماعي در آمريكا انجام شده است. اين مطالعه به وسيله سايت اندرسون آناليتيكس (Anderson Analytics) و بر روي كاربران چهار شبكه اجتماعي توئيتر (Twitter)، فيسبوك (Facebook)، لينكدين (LinkedIn) و ماياسپيس (MySpace) انجام شده است. در شماره گذشته مجله، بخشي از نتايج اين پژوهش منتشر شد كه تفاوتهاي استفاده از اين چهار شبكه اجتماعي را نشان ميداد. بخش ديگري از اين مطالعه به تفاوت استفاده نسلها و گروههاي سني مختلف از شبكههاي اجتماعي ميپردازد. نتايج به دست آمده از مطالعه نشان ميدهد، بين استفاده نسلهاي مختلف از شبكههاي اجتماعي و همچنين انگيزههاي آنها از پيوستن به اين سايتها، تفاوتهاي جالب توجهي وجود دارد. نحوه استفاده پنج نسل مختلف كاربران اينترنتي از شبكههاي اجتماعي، به تفكيك مورد بررسي قرار گرفته است. نسل جنگ جهاني دوم نسل جنگ جهاني دوم (WWII Generation) مسنترين گروه سني كاربران شبكههاي اجتماعي را تشكيل ميدهند. اين نسل كساني هستند كه در زندگيشان جنگ جهاني دوم را تجربه كردهاند و هماكنون سالهاي كهنسالي عمر خود را سپري ميكنند. اين نسل در مواجه با شبكههاي اجتماعي بيشترين استفاده را از فيسبوك و كمترين استفاده را از لينكدين دارند. جنگ جهاني دوميهاي شبكه اجتماعيباز، ۹۰ درصد كاربر فيسبوك، ۲۳ درصد ماياسپيس، ۱۷ درصد توئيتر و چهار درصد لينكدين هستند. استفاده اندك اين نسل از ماياسپيس و لينكدين، از نكات قابل توجه است. ماياسپيس، شبكه اجتماعي مناسب با روحيات جوانان است كه اعضاي اين نسل در روزهاي كهنسالي عمرشان، علاقهاي به استفاده از آن ندارند و لينكدين هم شبكه اجتماعي كاري - تجاري است و از آنجايي كه اعضاي اين نسل اغلب بازنشته هستند و از بازار كار فاصله گرفتهاند، رغبت چنداني به آن نشان نميدهند. اين نسل در دلايل استفاده از شبكههاي اجتماعي، تفاوتهاي قابل توجهي با ساير نسلها دارد. همانند ساير نسلها انگيزه در تماس بودن با دوستان با ۵۷ درصد، عمدهترين دليل پيوستن جنگ جهاني دوميها به اينگونه سايتها است. انگيزه در تماس بودن با خانواده با ۵۱ درصد، در اين نسل بيشتر از سايرين ديده ميشود و نشاندهنده توجه بيشتر آنها، به نهاد خانواده است. انگيزههاي سرگرمي و كاري نيز در اين نسل كمتر از سايرين به چشم ميخورد؛ كه اين تفاوتها هم، به اقتضاي سن و سال جنگ جهاني دوميها اتفاق افتاده است. همچنين ۶۰ درصد آنها گفتهاند دعوت شدن از جانب يك آشنا از دلايل عضو شدنشان در شبكههاي اجتماعي است، كه نشاندهنده اهميت بالاي اعتبار آشنايان براي آنهاست. نسل انفجار جمعيتي نسل ببي بومرز (Baby Boomers) كه در فارسي با عناوين نسل انفجار جمعيتي يا نسل پرزايي هم ترجمه شده است، به متولدين سالهاي پس از جنگ جهاني دوم گفته ميشود. با پايان جنگ جهاني دوم سربازان بازگشته از جنگ، توليد انبوه فرزند را در پيش گرفتند تا متولدين اواسط دهه چهل تا دهه شصت ميلادي به نسل پرجمعيتي تبديل شوند. اين نسل بيشترين استفاده را از شبكه اجتماعي فيسبوك دارد. ۷۳ درصد كاربر فيسبوك، ۴۰ درصد عضو ماياسپيس، ۱۳ درصد عضو توئيتر و ۱۳ درصد عضو لينكدين، آمار استفاده نسل انفجار جمعيتي از شبكههاي اجتماعي است. استفاده اين نسل از لينكدين هرچند با ۱۳ درصد كمتر از ساير شبكههاي اجتماعي است، ولي نسبت به ساير نسلها ميزان قابل توجهي است. در بين پنج نسل مورد مطالعه، نسلهاي انفجار جمعيتي و نسل ايكس با ۱۳ درصد، بيشترين مقدار استفاده از لينكدين را دارند. با توجه به اينكه اعضاي اين دو نسل بيشترين مقدار نيروي كاري شاغل و آماده اشتغال را تشكيل ميدهند، استفاده بيشتر آنها از يك شبكه اجتماعي تجاري، طبيعي است. ۶۲ درصد اعضاي نسل انفجار جمعيتي، از دلايل عضو شدن در شبكههاي اجتماعي را، امكان در تماس بودن با دوستان ذكر كردهاند كه مهمترين انگيزه اين نسل محسوب ميشود. دلايلي از قبيل سرگرمي با ۳۸ درصد، تماس با خانواده ۴۷ درصد، دعوت شدن از جانب يك آشنا با ۴۶ درصد هم، از ديگر انگيزههاي اين نسل محسوب ميشوند. همچنين انگيزههاي كاري براي عضويت در شبكههاي اجتماعي در اين نسل، بيشتر از ديگر نسلها ديده ميشود. ۱۲ درصد آنها در تماس بودن با شبكه كاري را به عنوان دليل ذكر كردهاند كه در مقايسه با نسلهاي قبلي و بعدي رقم قابل توجهي است و نشاندهنده نگاه بيشتر كاري و تجاري اين نسل به شبكههاي اجتماعي است. نسل ايكس (X) متولدين دهه ۶۰ ميلادي تا اواخر دهه هفتاد ميلادي، نسل ايكس (Generation X) را تشكيل ميدهند. تولد نسل ايكس با تحولات اجتماعي فراواني در دنيا همراه بود كه سرآغاز شكلگيري سبك زندگي جديدي شد. در دوران تولد اين نسل بود كه شكلهاي اوليه تكنولوژيهاي جديد ارتباطي، كمكم سر وكلهشان پيدا شد و جاي خود را در زندگي بشري باز كردند. نسل ايكسيها همانند دو نسل قبل از خودشان بيشتر كاربر فيسبوك هستند. كاربران نسل ايكسي شبكههاي اجتماعي، ۷۶ درصد از فيسبوك، ۵۷ درصد ماياسپيس، ۱۸ درصد توئيتر و ۱۳ درصد لينكدين استفاده ميكنند. نسل ايكسيها با ۱۸ درصد استفاده از توئيتر در عضويت اين سرويس ميكروبلاگ، جلوتر از ساير نسلهاي قبل و بعد از خودشان قرار گرفتهاند. استفاده ۱۳ درصدي آنها از لينكدين هم، رقم قابل توجهي است كه آنها را در كنار نسل انفجار جمعيتيها به كاربران اصلي اين شبكه اجتماعي تبديل كرده است. نسل ايكسيها همانطور كه در ميانه پنج نسل مورد مطالعه قرار گرفتهاند، درصد دلايلشان براي عضويت در شبكههاي اجتماعي نيز در ميانه نسلهاي ديگر قرار گرفته و از اين جنبه ويژگي مشخصي براي تمايز آنها وجود ندارد. در تماس بودن با دوستان ۷۱ درصد، سرگرمي ۵۱ درصد، تماس با خانواده ۴۰ درصد، دعوت شدن از جانب يك آشنا ۳۰ درصد، تماس با همكلاسيها ۲۷ درصد، تماس با شبكه كاري شش درصد و جستوجوي شغلي چهار درصد دلايل نسل ايكسيها براي عضويت در اين سايتهاست. تنها رقم شش درصد از اعضاي اين نسل كه با انگيزه توسعه كسبوكار به شبكههاي اجتماعي پيوستهاند، برتري آنها نسبت به نسلهاي ديگر است. نسل واي (Y) نسل واي (Generation Y) متولدين ۱۹۸۰ تا اواسط دهه نود را شامل ميشوند. به اين گروه سني نسل هزاره هم گفته ميشود و عمدتاً فرزندان نسل انفجار جمعيتيها هستند. ابزارهاي جديد ارتباطي در دوران نسل واييها، به آن درجه از گستردگي رسيده بود تا نسلي مسلط به تكنولوژيهاي نوين ارتباطي شكل بگيرد. بر خلاف سه نسل قبلي كه استفاده از فيسبوك را به ساير شبكههاي اجتماعي ترجيح ميدادند، ماياسپيس سايت محبوب نسل واييها است. ۷۵ درصد ماياسپيس، ۶۵ درصد فيسبوك، ۱۴ درصد توئيتر و ۹ درصد لينكدين، آمار استفاده اين نسل از شبكههاي اجتماعي است. استفاده ۷۵ درصدي كاربران شبكههاي اجتماعي اين نسل از ماياسپيس، حتي آنها را از نسل بعد از خودشان نيز جلو انداخته تا نسل واييها به جديترين استفادهكنندگان از شبكه اجتماعي ماياسپيس تبديل شوند. مرور دلايل پيوستن اين نسل به شبكههاي اجتماعي نشان ميدهد در آنها، انگيزههاي سرگرمي و ارتباط با دوستان، پررنگتر از نسلهاي قبلي و انگيزههاي كاري و تجاري كمرنگتر از نسلهاي قبلي است. جمعيت جوانان نسل واي، ۸۲ درصد به منظور تماس با دوستان، ۶۱ درصد سرگرمي، ۴۰ درصد تماس با خانواده، ۲۲ درصد دعوت شدن از جانب يك آشنا، ۴۰ درصد تماس با همكلاسيها، سه درصد تماس با شبكه كاري، سه درصد جستجوي شغلي و يك درصد گسترش كسبوكار، عضو شبكههاي اجتماعي شدهاند. انگيزه تماس با همكلاسيها با ۴۰ درصد در نسل واي بيشتر از ساير نسلها ديده ميشود. نسل زد (Z) نسل زد (Generation Z) را نسل اينترنت يا نسل شبكه هم نامگذاري كردهاند. اين نسل متولدين اواسط دهه ۹۰ ميلادي به بعد هستند. نسل زديها آخرين فرزندان نسل انفجار جمعيتيها يا فرزندان نسل ايكسيها محسوب ميشوند. جوانترين نسل استفادهكننده از شبكههاي اجتماعي، در روزگاري متولد شدهاند كه همه عرصههاي اجتماعي - اقتصادي تحت تأثير فضاي شبكهاي دگرگون شده و شبكههاي ارتباطي نقش اساسي در زندگي اين عصر بازي ميكنند. نوجونان عمدتاً ۱۳-۱۴ ساله نسل زد همانند نسل واييها، استفاده از ماياسپيس را به فيسبوك ترجيح ميدهند. ۶۵ درصد آنها كاربر ماياسپيس، ۶۱ درصد كاربر فيسبوك و تنها ۹ درصد آنها كاربر توئيتر هستند. استفاده محدود نسل زد از توئيتر كمتر از نسلهاي قبلي است و نشاندهنده بيعلاقهگي اين نسل به اين سرويس ميكروبلاگ است. آمار استفادهكنندگان نسل زدي از لينكدين هم رقم صفر درصد است كه با توجه به سن پايين اعضاي اين نسل كه اغلب آنها هنوز دانشآموز هستند و وارد بازار كار نشدهاند طبيعي است. در بين دلايل پيوستن به شبكههاي اجتماعي، رقم بالاي درصد تماس با دوستان نسبت به تماس با خانواده، نشاندهنده ترجيح گروه دوستان نسبت به خانواده در اين نسل است. ۹۳ درصد نسل زديها در تماس بودن با دوستان را به عنوان يكي از دلايلشان ذكر كردهاند كه بيشترين رقم، در مقايسه با ساير نسلهاست و در مقابل تنها ۲۷ درصد در تماس بودن با خانواده را به عنوان دليل عضويت در شبكههاي اجتماعي ذكر كردهاند كه كمترين ميزان در ميان نسلهاست. همچنين ۹۱ درصد نسل زديها سرگرمي را از انگيزههايشان از فعاليت در اين سايتها اعلام كردهاند كه بيشتر از همه نسلهاي پيش از آنهاست.