بزرگان فراموش‌شده بنیانگذاران فناوری کجا هستند؟ مترجم: سید حسین محتسبی- دنياي اقتصاد یکی از چیزهایی که امروزه کمتر به چشم می‏خورد، یافتن شرکتی معروف در خصوص فناوری خاص است که همچنان توسط بنیانگذار آن اداره شود. شاید معروف‌ترین آنها Bill Gates، Michael Dell و Steve Jobs باشند که جزو معدود افرادی هستند که همچنان به رهبری آنچه که خود برپا کرده‏اند، می‏پردازند. اما رهبران سابق فناوری، هر کدام مسیرهای متفاوتی را طی کرده‏اند. ما به بررسی چند مورد از شاخص‏ترین افرادی پرداخته‏ایم که بنیانگذار یک فناوری بزرگ بوده‏اند؛ اما اینک در جایی دیگر مشغول به‌كارند. Ed Roberts او در سال 1975، به‌عنوان مدیرعامل شرکت MITS، دستگاه Altair 8800 را اختراع کرد. شغل فعلی: پزشک افراد کمی هستند که بتوانند ادعا کنند در آنچه که Bill Gates، Paul Allen، Steve Wozniak و Steve Jobsانجام داده‏اند، تاثیرگذار بوده‏اند. اما بدون تردید Ed Roberts یکی از افرادی است که می‏تواند چنین ادعایی داشته باشد. او در زمانی که مدیریت شرکت MITS (Micro Instrumentation and Telemetry Systems) را برعهده داشت، موفق به ساخت Altair 8800 شد. این دستگاه از نظر بسیاری از کارشناسان، اولین کامپیوتر شخصی (PC) محسوب می‏شود. Altair که به اندازه یک کیف بود، 256 بایت حافظه قابل برنامه‏ریزی داشت (یعنی یک‏چهارم یک کیلوبایت) که با قیمتی حدود 400‌دلار فروخته می‏شد. در ژانویه 1975 تصویر این دستگاه بر روی مجله Popular Electronics چاپ شد که این موضوع سبب افزایش شهرت Roberts و شرکتش شد. همچنین Roberts دو دانشجوی دانشگاه‌ هاروارد؛ یعنی Bill Gates و دوست صمیمی‏اش Paul Allen را به استخدام خود درآورد تا به ازای هر ساعت 10‌دلار، برنامه مفسر BASIC را برای Altair بنویسند. (این دو، مدتی بعد شرکت کوچکی با نام Micro-Soft ایجاد کردند.) با ظهور این دستگاه، شركت‌های کامپیوتری معروف سیلیکون‏ ولی اقدام به ایجاد باشگاهی با نام Homebrew Computing کردند که بعدها 23 شرکت معروف کامپیوتری از جمله Apple در همین باشگاه متولد شدند. در سال 1977 اتفاق عجیبی رخ داد. Roberts که در آن زمان 35 سال سن داشت، شرکت MITS را به قیمت 6‌ ميليون دلار فروخت و در مدرسه پزشکی ثبت نام کرد. او در حال حاضر در کچران ویرجینیا به طبابت می‏پردازد. Ed Roberts در مصاحبه‏ای که در آگوست 2001، روزنامه New York Times با او انجام داده بود، بیان کرد که هیچگاه در خصوص کنار گذاشتن صنعتی که چندین‌ميليون دلار ارزش داشت، حسرت نخورده است. او گفته بود: «من فکر می‏کنم کاری که هم اکنون مشغول به آن هستم، بسیار مفید و مهم است.» Ron Wayne او در سال 1976 اتحادیه Apple Computer را به همراهSteve Jobs و Steve Wozniak ایجاد کرد. شغل فعلی: نیمه بازنشسته، مهندس مشاور Wayne یکی از بنیانگذاران فراموش شده Apple است که به همراه Steve Jobs (که در آن زمان هر دو آنها در ALtari مشغول به‌كار بودند) و Steve Wozniak این شرکت را ایجاد کردند. پیش از آن نیز Wayne همیشه هنگامی که Steveها دچار اختلاف می‏شدند، واسطه‏گری می‏کرد؛ اما بتدریج که بدهی مالی این اتحادیه سه نفره رو به افزایش گذاشت، Wayne یک شرکت مهندسی در زمینه فناوری‏های مربوط به بازی‏های کامپیوتری در لاس‏وگاس ایجاد کرد و کمتر به کار در Apple رغبت نشان می‏داد. در آپریل 1976، Wayne از Steveها خواست تا سهم او را که 10‌درصد کل سهام اتحادیه بود، با قیمت 800‌ دلار بخرند. در همان سال اتحادیه Apple با دریافت یک وام، خود را به‌عنوان یک شرکت ثبت کرد و با ایجاد طرح‌های جدید شروع به سودآوری کرد. در حالی که Wayne که با چند شرکت دیگر قراردادهای کاری معمولی داشت، به درخواست دوستانش برای بازگشت به Apple جواب رد می‏داد. در حال حاضر Wayne، س73سال سن دارد و کارهای مشاوره‏ای انجام می‏دهد؛ اما شاید اگر او در آن زمان سهام خودش را واگذار نکرده بود، ارزش فعلی آنها چیزی حدود 500‌ميليون دلار می‏بود. Ron Wayne در یک مصاحبه تلفنی گفته بود که او مهندسی است که همه کار انجام داده است؛ از حل یک مشکل ساده گرفته تا مدل‏سازی و ساخت. او می‏گوید: «من می‏خواهم به‌عنوان یک فرد قدیمی که کار را از ابتدا تا انتهایش انجام داده است، نه تنها بخشی از آن را، همیشه در یادها بمانم.» شاید دوران کوتاهی که او در Apple بود نیز بیادماندنی باشد. پروژه‏ای که Wayne، بر خلاف دیگر پروژه‌هایش آن را بدون آنکه به پایان برساند، رها کرد. Socks در سال 1999، Socks، عروسک سمبلیک Pets.com شد. شغل فعلی: عروسک شرکت BarNone Pets.com یکی از شركت‌هایی بود که به‌دليل ماجرای دات‏کام سال 2000، از هم فرو پاشید. تا قبل از آن، این سایت، سگی عروسکی به‌نام Socks داشت که یکی از تبلیغات بسیار موفق آن زمان محسوب می‏شد. پس از ورشکستگی این سایت، Hakan and Associates امتیاز استفاده از این عروسک را به قیمت 125000‌دلار خریداری کرد و آن را به‌عنوان عروسک تبلیغاتی شرکت BarNone 1-800 (اجاره‏دهنده خودرو) به‌كار گرفت. از آن زمان تا کنون این عروسک برای تبلیغات این شرکت به‌كار گرفته می‏شود. Grant Whitmore، مدیرعامل شرکت BarNone در این خصوص می‏گوید: «ما فکر می‏کنیم داستان Socks، چیزی است که بسیاری از شهروندان آمریکایی می‏توانند با آن ارتباط برقرار کنند. شعار ما این است که هر کس لیاقت شانس دوم را دارد. استفاده از Socks نشان می‏دهد که ما به این شعارمان معتقدیم.» Dennis Hayes او در سال 1981 در شرکت Hayes Communications، دســــتگاهی بـــــــا نــــام Hayes Smartmodem را اختراع کرد. شغل فعلی: مشاور در گذشته، زمانی که شما می‏خواستید از طریق خط تلفن به شبکه متصل شوید، می‏بایست از دستگاهی شبیه Hayes modem استفاده می‏کردید. Hayes Smartmodem دستگاهی بود که ارتباط بین یک ماشین کامپیوتری و یک دستگاه مخابراتی را برقرار می‏کرد. دستگاهی که قطعا می‏توان آن را به‌عنوان یکی از دستگاه‏های تاثیرگذار در بوجود آمدن صنعت چندین میلیارد‌ دلاری اینترنت دانست. با گذشت زمان و ظهور شركت‌های جدید و ارائه مودم‌های ارزان قیمت، عرصه برای شرکت Hayes Communications تنگ شد و بالاخره در سال 1998 این شرکت ورشکستگی خود را اعلام کرد. Hayes در ایجاد اتحادیه صنعت اینترنت ایالات متحده (USIIA) تلاش زیادی کرد و هم‏اکنون نیز ریاست این اتحادیه را برعهده دارد. او اکثر وقتش را صرف دادن مشاوره به کسانی می‏کند که می‏خواهند کار جدیدی را در حوزه فناوری آغاز کنند. Hayes در خصوص تفاوت زمان‌های گذشته با زمان حال می‏گوید که در گذشته امور، قابل ‏پیش‏بینی‏تر از حالا بودند. «زمانی که من شرکت Hayes را اداره می‏کردم، می‏دانستم که کی، کجا و چه کاری باید بکنم.» Hayes ادامه می‏دهد: «الان نمی‏دانم که کی تلفن زنگ می‏خورد و ناگهان مجبور به انجام کاری می‏شوم که با کار قبلی‏ام بسیار متفاوت است.» Julie Wainwright در سال 1999 مدیرعامل Pets.com شد. شغل فعلی: مشاور استراتژیک Julie Wainwright کارش را با مدیرعاملی Berkeley Systems، شرکتی که در زمینه بازی‏های کامپیوتری فعالیت می‏کرد، آغاز کرد. او سپس مدیرعامل Peel.com شد؛ شرکتی معروف در زمینه بازرگانی الکترونیک فيلم‌های سینمایی. هر چند که Wainwright در رزومه‏اش سوابق درخشانی دارد؛ اما شهرت او به‌خاطر نقشش در Pets.com، یکی از بزرگ‌ترین سايت‌های تجاری تا قبل از ماجرای دات‏کام است. او در مارس 1999 رهبری Pets.com را بر عهده گرفت؛ اما در نوامبر 2000، سایت Pets.com، چیزی به ‌جز یک آدرس اینترنتی نبود که این آدرس هم در ژوئن 2001 به رقیب آنها؛ یعنی Petsmart.com فروخته شد. او می‏گوید: «شاید همه مرا به ‌عنوان مدیرعامل Pets.com بشناسند. شرکتی که پشتیبانی از حیوانات را برعهده داشت و سمبلش سگی عروسکی بود. دوره‏ای بود که سايت‌های اینترنتی داشتند یکی پس از دیگری کنار می‏رفتند و من تنها دو انتخاب داشتم. اداره کردن شرکت تا ورشکستگی یا تعطیل کردن شرکت و بازگرداندن پول سهامداران؛ و من دومی را انتخاب کردم. آن تصمیم سختی بود ولی من از حمایت همگان از جمله هيات‌مديره برخوردار بودم.» او پس از ترک Pets.com تقاضاهای کاری زیادی داشت و به‌عنوان مدیرعامل تا اواخر سال 2006 برای چندین شرکت کار کرد. Wainwright در فوریه سال 2007 اقدام به ایجاد یک شرکت مشاوره‏ای در زمینه صنعت اینترنت کرد. باید منتظر ماند و دید که این بار نتیجه این مدیرعاملی چه خواهد شد. QRIO در سال 2003 به‌عنوان سمبل روبات‌های انسان‏نما متولد شد. شغل فعلی: دستیار مربی در ابتدا به نظر می‏رسید که این روبات برای نمايش‌های تجاری ایجاد شده است. QRIO (کوریو تلفظ کنید، مخفف Quest for cuRIOsity) همه این کارها را می‏تواند انجام دهد: بدود، بپرد، با توپ بازی کند و صدا و صورت را تشخیص دهد. درست است، قد آن کمی کوتاه است (23اینچ)؛ اما توجه داشته باشید که شرکت Sony حتما به اندازه کافی در طراحی آن دقت داشته است که آن را به‌عنوان نماینده شرکت خود و سمبل «رویاها، سرگرمی و فناوری» معرفی کرده است. مجله Times، این روبات را یکی از جالب‌ترین اختراعات سال 2003 معرفی کرد. به ‌تدریج QRIO به یک روبات معمولی تبدیل شد که دیگر آن استقبال قبلی از آن نمی‏شد، هر چند که قابليت‌های جدیدی نظیر افزودن انگشت به دست‌هایش اضافه شد؛ اما تلاش‌ها برای بازگرداندن او به صحنه چندان موفقیت‏آمیز نبود، به همین خاطر در ژانویه 2006 شرکت Sony برنامه توسعه این روبات را متوقف کرد.QRIO پس از کنار رفتن از صحنه تجاری به حوزه مربیگری وارد شد. هم‌اینک در دانشگاه کالیفرنیا در سن‌دیگو، او در مهدکودک این دانشگاه با کودکان 10 تا 24 ماهه سروکار دارد. محققان در آزمایشگاه این دانشگاه تحقیقات زیادی در خصوص نحوه برخورد کودکان با QRIO انجام دادند که نتیجه آن این شد؛ آنها او را دوست دارند. Michael Cowpland در سال 1985 شرکت Corel را ثبت کرد. شغل فعلی: مدیرعامل شرکت ZIM که در زمینه سرگرمی‏های تلفن‌همراه فعالیت می‏کند. داســـــتان از مرکز تحقیقاتی کوچکی با نام COwpland REsearch Labs در اتاوا شروع شد. نام Corel زمانی بر سر زبان‌ها افتاد که نرم‏افزار Draw این شرکت در سال 1989 وارد بازار شد. این نرم‏افزار که جزو نخستین نرم‏افزارهای گرافیکی تحت ويندوز بود، به شدت مورد استقبال قرار گرفت.Cowpland از اینکه معروفیت Corel تنها در زمینه نرم‏افزارهای گرافیکی تحت ویندوز باشد، راضی نبود؛ به همین خاطر در سال 1996 این شرکت WordPerfect Office Suite را از Novell خریداری و شروع به توسعه آن کرد. در آن زمان Cowpland وعده داده بود که Corel نیمی از سهم بازار نرم‏افزارهای Office را که در آن زمان در دست مایکروسافت بود، به دست خواهد گرفت؛ اما هیچگاه این وعده محقق نشد. در همان سال Corel اعلام کرد که این شرکت برنامه‏هایی برای ایجاد کامپیوترهای شخصی و کامپیوترهای مخصوص تحت شبکه دارد. اما در ژانویه سال 1999 بخش سخت‏افزارش را به سبب بی‏استفاده بودن به فروش رساند. در نوامبر 1999 شرکت Corel یک سیستم‏عامل تحت Linux برای رقابت با Microsoft Windows ارائه کرد. لازم به توضیح نیست که نتیجه این رقابت چه شد. تلاش برای توسعه نرم‏افزارهای Java و فعالیت در زمینه نرم‏افزارهای ویدئو کنفرانس هم به نتیجه‏ای نرسید.Cowpland به‌خاطر وجود برخی اختلافات و فشار سهامداران در آگوست 2000 از مقام خود استعفا داد. 2 ماه بعد از این ماجرا Corel با مایکروسافت آشتی کرد. Cowpland در فوریه 2001، شرکت Zim Technologies را که در زمینه پیام‌های متنی فعالیت می‏کرد، خریداری کرد. با آمدن Cowpland، این شرکت به تدریج حوزه فعالیت خود را به سرگرمی‏های تلفن‌همراه و پس از آن پخش برنامه‏های تلویزیونی بر روی گوشی‏های موبایل توسعه داد. چه کسی می‌داند؟ شاید او هنوز هم رویای رقابت با مایکروسافت را در سر دارد. تفاوت نمی‏کند در کجا باشیم؛ مهم آن است که تاثیرگذار و مفید باشیم.