ايتنا - کاربرد‌های RFID - نسخه قابل چاپ

مجله دنياي كامپيوتر و ارتباطات , 12 آبان 1399 ساعت 5:45

ایتنا - با نصب برچسب الکترونیکی RFID که شامل یک شماره منحصر به فرد است، تمامی اطلاعات مربوط به دارو یا وسیله مورد نظر در بانک اطلاعاتی ذخیره می‌شود.

RFID تکنولوژی است که از طریق امواج رادیویی و با استفاده از طیف‌های فرکانسی مشخص، امکان شناسایی خودکار عناصر را فراهم می‌نماید و در گستره وسیعی از صنایع کاربرد دارد.

RFID در بیمارستان‌ها
بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و توزیع کنندگان دارو عواملی هستند که نقش اساسی و تعیین کننده‌ای در سلامت افراد دارند که می‌توان با پیاده‌سازی و اجرای یک سیستم کنترل هوشمند و شناسایی از طریق فناوری RFID گام مهمی در تأمین ارتقای سطح سلامت جامعه برداشت.
امروزه برخلاف گذشته، بیمارستان‌ها نیازمند تعداد زیادی از تجهیزات پزشکی، دارو‌های تزریقی و ... هستند که همواره لازم است در مواقع ضروری در دسترس باشند، بنابراین مدیریت صحیح تجهیزات، نگهداری و ذخیره آنها از جمله مسائلی است که در این مبحث از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد.

در حال حاضر تهیه فهرست موجودی از انبار بیمارستان‌ها، نگهداری و ذخیره درست از دارو‌ها و... به صورت دستی یا بانک‌های اطلاعاتی اولیه انجام می‌شود. بدین صورت که معمولاً پزشک یا دستیار پزشک با ارسال درخواستی به انبار، از کارکنان می‌خواهد که با بررسی قفسه‌ها از میزان موجودی دارو‌ها و تجهیزات و زمان انقضای آنها گزارشی تهیه نمایند که این امر مستلزم صرف زمان زیادی می‌باشد.

مشکلات رایج در این روش
دور انداختن تعداد زیادی از دارو‌ها قبل از استفاده
امکان سرقت تجهیزات پزشکی و دارو‌های کمیاب و گران‌قیمت
امکان تخلف و سوء استفاده افراد بر اساس روابط شخصی

راهکار RFID
تکنولوژی RFID در این حوزه راه حل اساسی را ارائه کرده، بطوری که با نصب برچسب الکترونیکی RFID که شامل یک شماره منحصر به فرد است، تمامی اطلاعات مربوط به دارو یا وسیله مورد نظر در بانک اطلاعاتی ذخیره می‌شود. انبار بیمارستان‌ها نیز مجهز به قفسه‌های هوشمند می‌شود که این قفسه‌ها، ترکیبی از یک آنتن داخلی و قرائت کننده RFID هستند و تمام مشخصات برچسب‌ها از جمله تاریخ و میزان مصرف، کارخانه تولید شده و ... را در خود نگهداری می‌کنند. هنگامی که زمان انقضای دارو فرا می‌رسد، قرائت کننده RFID این موضوع را به پایگاه مرکزی اطلاع می‌دهد تا مسئولین آن را بررسی نمایند.

زمانی که پزشک یا دستیار پزشک درخواست دارو یا ابزاری را از انبار می‌کند، بلافاصله در سیستم مرکزی بیمارستان ثبت می‌شود و دارو یا وسیله مورد نظر برای پزشک رزرو می‌شود. به محض اینکه کارکنان انبار آن قطعه را از قفسه هوشمند بردارند تا به فرد درخواست کننده تحویل دهند، قرائت کننده تشخیص می‌دهد و اطلاعات لازم را به سیستم مرکزی ارسال می‌کند تا فهرست موجودی انبار به‌روز شود.
در صورتی که میزان موجودی بخشی از انبار نیز از حد معینی کمتر شود، سیستم مرکزی به پرسنل مربوطه هشدار می‌دهد. این روش از مزایای جانبی دیگری نیز برخوردار است، بطوری که شناسایی خودکار فرد درخواست کننده، دلیل و زمان درخواست، نام بیمار استفاده کننده از دارو، تهیه صورت‌حساب در صورت لزوم و ... را فراهم می‌نماید.

مزایای استفاده از RFID در بیمارستان‌ها
آمارگیری لحظه‌ای از کلیه دارو‌ها در انبار
ایجاد سیستم خودکار و هوشمند برای اعلام زمان انقضای داروها
جلوگیری از سرقت دارو‌ها و تجهیزات بیمارستان
کاهش بروز خطا در استفاده از دارو‌ها
جلوگیری از توزیع دارو‌های تقلبی

یکی از دیگر کاربرد‌های RFID که در اینجا می‌توان به آن اشاره کرد، شناسایی بیماران از زمان بستری شدن آنها در بیمارستان می‌باشد. با به کارگیری این فناوری در بیمارستان‌ها، در لحظه پذیرش برای بیمار یک کارت یا دستبند RFID با کد شناسایی منحصر به‌فرد صادر شده و اطلاعات بیمار در نرم‌افزار مرکزی ثبت می‌گردد.

سپس بر حسب نیاز می‌توان اطلاعات مختلفی از قبیل نام و آدرس بیمار، تاریخ پذیرش و بستری، نوع بیماری، پزشک معالج، گروه خون و... را بر روی آن ذخیره کرد. این اطلاعات علاوه بر برچسب RFID در سیستم مرکزی بیمارستان نیز ثبت می‌گردد. در نتیجه با استفاده از این برچسب‌ها پرستاران به راحتی می‌توانند در مراحل مختلف درمان بلافاصله به جزئیات بیمار مانند دمای بدن، فشار خون، لیست دارو‌های تجویز شده و... دست یابند و یا اطلاعاتی را ذخیره نمایند. از جمله فوایدی که RFID در این زمینه دارد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
شناسایی سریع و دقیق بیمار در کوتاه‌ترین زمان
کاهش فشار کاری پرسنل و تسریع پیگیری مراقبت‌های پزشکی
بازیابی اطلاعات بیمار در مواقع ضروری
افزایش مراقبت از بیمار و ارائه سرویس‌های لازم و کاهش هزینه‌ها
جلوگیری از تجویز دارو‌های حساسیت‌زا به بیمار

RFID در میزان تزریق دارو‌های بیهوشی
می‌توان گفت میزان تزریق صحیح دارو‌های بیهوشی یکی از قسمت‌های بحرانی و مهم در اتاق‌های عمل می‌باشد که کاهش یا افزایش این دارو در هنگام جراحی پیامد‌هایی را نیز به دنبال دارد.
اگر داروی تزریق شده توسط متخصص بیهوشی از حد معینی کمتر باشد، بیمار در حین عمل جراحی درد را احساس کرده که منجر به حرکت وی می‌شود و امکان ادامه جراحی مقدور نخواهد بود. در صورتی که میزان تزریق بالا باشد، اگرچه مانع از حرکت و تکان خوردن بیمار در طول جراحی می‌شود، اما می‌تواند سبب بیدار نشدن همیشگی‌اش شود!! یکی دیگر از روش‌های بیهوشی، استشمام مواد بیهوش کننده است که در این صورت نیز نمی‌توان کنترل دقیق و صحیحی بر میزان ورود دارو به بدن بیمار داشت.

مشکلات رایج در این روش
افزایش دوره نقاهت پس از عمل
عوارض ناشی از استشمام دارو‌های بیهوشی مانند سرگیجه، حالت تهوع، گلو درد و...

یکی از عواملی که در میزان تزریق اهمیت ویژه‌ای دارد توجه به سن، جنس و شرایط جسمانی و سلامتی بیمار است. با استفاده از فناوری RFID متخصصین بیهوشی می‌توانند میزان تزریق دارو را در بیماران مختلف کنترل کنند. در نتیجه اثرات جانبی کمتری نیز خواهد داشت و در مدت زمان کوتاه‌تری بدون احساس سرگیجه و ... از بدن شخص خارج می‌شود.

سرنگ‌های استفاده شده در این روش مجهز به برچسب‌های مغناطیسی می‌باشند و دستگاه بیهوشی نیز از یک پمپ و قرائت کننده RFID داخلی تشکیل شده که از طریق ابزار تعبیه شده در آن قابلیت تعیین عمق بیهوشی را دارد. به محض اینکه متخصص بیهوشی مشخصات بیمار و شرایط جسمی لازم را وارد می‌کند، سیستم به صورت خودکار میزان تزریق صحیح داروی بیهوشی را محاسبه کرده و نمایش می‌دهد. سپس متخصص بیهوشی باید سرنگ مناسب را داخل دستگاه قرار دهد، در صورتی که سرنگ به درستی انتخاب نشود قرائت کننده آن را تشخیص نداده و پمپ دستگاه از کار می‌افتد و دستگاه با دادن آلارم این مسئله را اطلاع می‌دهد. می‌توان گفت به کار بردن فناوری RFID سبب افزایش سلامتی بیمار و کاهش اشتباهات احتمالی خواهد شد.

RFID در اتاق عمل
امروزه اتاق‌های عمل نیازمند تعداد زیادی از لوازم جراحی مانند انواع چاقو، قیچی، انبر، گاز استریل و... هستند. در جراحی‌های مشکل‌تر و طولانی‌تر با افزایش جراحان و دستیاران، مسئله ازدیاد لوازم جراحی جدی‌تر می‌شود. یکی از عوارض ناشی از آن، امکان باقی ماندن یک وسیله کوچک در بدن بیمار حین عمل جراحی است. گاهی اوقات بعد از چند ماه از انجام عمل با اظهار ناراحتی کردن بیمار یا به واسطه بیماری دیگر و اسکن شدن بدن وی، این موضوع آشکار می‌شود.

استفاده از یک سیستم هوشمند از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری خواهد نمود. با به کار بردن تکنولوژی RFID می‌توان لوازم جراحی را ردیابی کرد، بدین صورت که تمامی لوازم در یک چرخ دستی هوشمند که شامل چندین قفسه با سینی‌های متعدد است، قرار می‌گیرد. با چسباندن برچسب‌های RFID به وسایل اتاق عمل و قرائت کننده تعبیه شده در این چرخ هوشمند، می‌توان مشخصات تمام لوازم را ذخیره نمود.

بعد از پایان عمل تمام وسایل به چرخ بازگردانده می‌شود و اگر تعداد آنها از مقدار اولیه کمتر باشد، با دادن آلارم این موضوع به اطلاع مسئولین مربوطه می‌رسد. بعد از اینکه تمام وسایل به چرخ دستی بازگردانده شد، به بخش استریل منتقل می‌شود تا بعد از عملیات لازم، مجدداً از آنها استفاده کرد. در نتیجه می‌توان گفت این سیستم منجر به کاهش خطا‌های احتمالی و نگرانی جراحان و پرسنل اتاق عمل خواهد شد.

منبع: ماهنامه دنیای کامپیوتر و ارتباطات