ايتنا - ماجرای بیت‌ها

نوشین هژبرنژاد
عصر حاضر، عصر اطلاعات و ارتباطات است. امروزه عرض و طول جغرافیایی دیگر ملت‌ها را از هم جدا نمی‌کند. شبکه‌های اجتماعی مرزهای خاکی را پشت سر گذاشته و اینترنت اطلاعات را در اختیار تمامی مردم قرار می‌دهد.

امروزه نیز بیش از گذشته در حال ذخیره کردن اطلاعات است چنانچه هر روزه حجم انبوهی از داده‌های گوناگون را ذخیره می‌کند. در این راستا ابزارهایی هم به منظور نگهداری از آنها ساخته است که روزبه‌روز ابعاد آن کوچک‌تر شده و ظرفیت ذخیره‌سازی آن بالا می‌رود.

امروزه کارشناسان با این چالش بزرگ روبرو شده‌اند که اطلاعات و داده‌ها تنها تولید می‌شود ولی هیچ داده‌ای حذف یا فراموش نمی‌شود.

هر روزه تنها بر حجم اطلاعات افزوده شده بدون آنکه چیزی از دست داده شود و این خود چالشی خواهد بود که در سالیان آتی به مشکلی جدی تبدیل می‌گردد.

زیرا نگهداری حجم بسیار زیادی از اطلاعات خود مستلزم هزینه خواهد بود. از طرفی سنجش اهمیت دادهای بین انبوه اطلاعاتی که روزانه تولید می‌شود بسیار مشکل است.

تشخیص اینکه از بین اطلاعاتی که ذخیره شده کدامیک قابل نگهداری و کدامیک حذف شدنی است و اینکه از آنهایی که نگهداری و ذخیره می‌شود چه داده‌هایی و تا چه زمانی اعتبار خواهند داشت و دیگر اینکه اعتبار زمانی را چگونه تعریف کنیم خود از مسائلی است که در سالیان آتی زیاد خواهیم شنید.

یکی از نمونه‌های که در آن حجم بالایی از داده تولید می‌شود و به گردش در می‌آید در شبکه‌های اجتماعی است.

طبق آماری که شبکه فیس بوک اعلام کرده است تعداد کاربران فعال در یک ماه به ۸۵۰ میلیون نفر می‌رسد و روزانه حدود ۵/۲ میلیارد مطلب و حدود ۲۵۰ میلیون عکس به اشتراک گذاشته می‌شود، بیش از یک میلیون وب سایت به این شبکه متصل است. حجم داده‌ها در این شبکه به بیش از ۵۰۰ ترابایت می‌رسد. (هر ترابایت معادل ۱۰۲۴ گیگابایت است)

رئیس بخش مهندسی فیس‌بوک معتقد است که : «این حجم بزرگی از داده‌ها می‌بایست از جهات گوناگون در زندگی کاربران تأثیر مستقیم و مثبت داشته باشد حتی کاربران باید بتوانند در زمینه کسب و کار از این حجم انبوه اطلاعات استفاده کنند وگرنه حجم بزرگی از داده خواهیم داشت که می‌بایست برای نگهداری آنها هزینه هم صرف کنیم.»

به‌همین منظور فیس‌بوک در حال کار روی موتور جست‌وجوی خود است که به جست‌وجوی بهتر و سریع‌تر در میان حجم انبوه مطالب کمک خواهد کرد در حال حاضر کل اطلاعات در فیس‌بوک تنها در یک دیتاسنتر ذخیره و نگهداری می‌شود.

با افزایش حجم اطلاعات ابزار ذخیره‌سازی آنها نیز پیشرفته‌تر شده بگونه‌ای که روزبروز بر ظرفیت آنها افزوده می‌شود و ابعاد آنها کوچک‌تر می‌گردد.

به تازگی نمونه‌ای از دیسک ذخیره اطلاعات با ظرفیت بالا ساخته شده است، ظرفیت این دیسک نواری در نمونه اولیه آن معادل ۳۵ ترابایت است، پیش‌بینی شده که ظرفیت آن را تا ۱۰۰ ترابایت افزایش دهند.

این دیسک شبیه به نوارهای کاست است که پیش از این برای ضبط صدا بکار برده می‌شد، به این تکنولوژی درایوهای نواری با تراکم بالا گفته می‌شود.

البته مشکل بزرگ این طرح سرعت کم دستیابی به اطلاعات نوار است که پایین‌تر از هارد دیسک محاسبه شده که در نمونه‌های بعدی بهینه خواهد شد.

پیدایش تکنولوژی ابر دلیل دیگری بر افزایش داده‌های تولید شده است. افراد در محیط ابر، براین باورند که پایگاه‌های اطلاعاتی و نرم‌افزاری تنها به آنها تعلق دارد، در صورتیکه داده‌های ذخیره شده در یک پایگاه اطلاعاتی ممکن است در یک لحظه توسط چندین نفر در نقاط مختلف دنیا مورد استفاده قرار گیرد که پیش از این امکان دسترسی به حجم زیادی از اطلاعات برای کاربران امکانپذیر نبود.

کاربران بعد از ذخیره فایل‌های خود، قادرند از هر کامپیوتری که به اینترنت متصل باشد به اطلاعات و نتایج به‌دست آمده دسترسی یابند.

با پیشرفت تکنولوژی نه تنها ذخیره اطلاعات بلکه نحوه دسترسی به اطلاعات هم دگرگون شده است اگر روزگاری منابع اطلاعاتی تنها در کتاب‌ها و کتابخانه‌ها خلاصه می‌شد امروزه به مدد اینترنت هر فرد به اطلاعاتی می‌تواند دسترسی داشته باشد که پیش از آن شاید در کتابخانه‌ها هم به سختی بدست می‌آمد سایت بزرگ‌ترین کتابخانه تاریخی دنیا نمونه بارز آن است که انواع نسخ خطی با ارزش دنیا را در آن ذخیره شده است که پیش از این بدلیل اهمیت و نحوه نگهداری در کتابخانه‌ها در دسترس عموم قرار نمی‌گرفت.

بدیهی است که نگهداری اسناد و مدارکی که ارزش تاریخی دارد در موزه‌ها مستلزم هزینه بسیاری است و امکان آسیب‌هایی مثل خط‌خوردگی، مفقود شدن، مشکلات صحافی و مواردی از این دست وجود دارد با ذخیره‌سازی آنها به صورت نسخه‌های دیجیتالی نه تنها از بروز اینگونه مشکلات و موارد غیر قابل پیش‌بینی جلوگیری می‌شود بلکه این اطلاعات در اختیار گروه بزرگ‌تری از افراد قرار می‌گیرد. (برای اطلاعات بیشتر در خصوص این سایت به مقاله اینجانب در شماره ۱۰۲ مجله مراجعه کنید)

بدیهی است که با حجم انبوهی از اطلاعاتی که روزانه تولید می‌شود می‌بایست ابزارهایی برای ذخیره‌سازی این اطلاعات طراحی و ساخته شود و نیز سیستم‌های نرم‌افزاری تولید شود که با سرعت بالا اطلاعات مورد نظر را یافته و در دسترس کاربر قرار دهد.

طبق آمار اعلام شده یکی از برترین مشاغل در حوزه آیتی از لحاظ درآمد در سراسر دنیا، مدیریت سیستم‌های ذخیره‌سازی اطلاعات به ویژه در زمینه‌ گزارش‌های آماری است.

ناگفته نماند که با توجه به وضعیت فعلی رکود اقتصادی در دنیا نرخ بیکاری در رشته آیتی بسیار کم بوده و حتی در برخی کشورها باعث افزایش اشتغال و کارآفرینی شده است.

به واسطه همین موارد، پرونده این شماره را به ذخیره‌سازی و هر آنچه پیرامونش می‌توان گفت اختصاص داده‌ایم که امیدواریم مطبوع و مطلوب نظر شما گرامیان واقع گردد.