ایتنا - تلاش در جهت سوق دادن همه اركان برنامه ریزی كشور به سمت اقتصاد دانایی محور كه انجام این مهم نیز بدون استفاده از نیروی كارشناسی دولت و همكاری بخش خصوصی امكان پذیر نیست.

ایتنا - در مباحثات پیرامون اهمیت فناوری اطلاعات و دیدگاه‌های موجود پیرامون دولت آینده، متن زیر که برنامه یکی از کاندیداهای محترم ریاست جمهوری، دکتر محسن رضایی دبیر مجمع تشخصی مصلحت نظام است، به ایتنا رسیده که با تشکر از همکاران ستاد ایشان، ذیلا منتشر می‌گردد:
------------------------------------------------------------------------------------

نقش فاوا در شفاف سازی ارتباطات اقتصادی و سیاسی و كاهش فساد نهان و آشكار، نقش فاوا به عنوان شتاب دهنده طرح‌ها و تحولات حوزه خدمات عمومی، امور قضایی، سلامت، بهداشت، آموزش، كشاورزی و همه حوزه‌های صنعتی، نقش فاوا در ایجاد گردش صحیح اطلاعات، نقش فاوا در افزایش بهره‌وری، نقش فاوا در حذف رانت‌های اطلاعاتی و شفاف سازی، همه و همه مواردی هستند كه دولت یازدهم به آن‌ها اعتقاد دارد و با جدیت در راه قانون مند نمودن فرآیندهای مرتبط با آن و توانمند سازی جامعه در بهره مندی از فواید آن تلاش خواهد كرد.

برنامه‌های دكتر محسن رضایی در خصوص فاوا، كه با شفافیت و درك اهمیت این حوزه همراه است، می‌تواند نویدبخش تغییر دیدگاه دولت و فراتر از آن حاكمیت در این حوزه باشد. 

برنامه‌های دكتر محسن رضایی درخصوص توسعه فاوا ( فناوری اطلاعات و ارتباطات) 

۱- اشتغال زایی و توسعه منابع انسانی در صنعت فاوا
توجه جدی به اشتغال‌زایی و توسعه منابع انسانی در بخش فاوا از اولویت‌های جدی خواهد بود. با عنایت به پتانسیل ویژه‌ای كه در این زمینه در كشور وجود دارد و جوان و با استعداد بودن جمعیت متخصص و نخبه كشور در سطوح ملی و بین‌المللی، لازم است كه هرچه سریعتر برنامه‌هایی برای توانمند سازی این نیروها و به كارگیری آن‌ها در پروژه‌های فاوا و علی الخصوص پروژه‌های بزرگ نرم‌افزاری تدوین و اجرا گردد. بکارگیری بخش خصوصی در قالب‌های منسجم از جمله کنسرسیوم‌های فاوا در پروژه‌های ملی و اهتمام دولت در حمایت از این تشکل‌ها می‌تواند کمک شایانی به اشتغال زایی نیروی انسانی متخصص در این حوزه نماید.
در واقع هنر اصلی مدیران و متولیان فاوا در بدنه حاکمیت کشور می بایست تقسیم پروژه‌های بزرگ بصورت قسمت‌های مجزا و منفک و متعاقبا واگذاری آن با عنایت به پتانسیل بخش خصوصی به بنگاههای اقتصادی کوچک و نهایتا مدیریت در یکپارچه سازی و هماهنگ نمودن خروجی‌های واحدهای فوق در جهت رسیدن به خروجی مورد انتظار باشد .همواره شرکت‌های خارجی با علم بر این موضوع در تقابل با بخش خصوصی ایران از توان اجرائی خود در مدیریت پروژه‌های بزرگ سخن بمیان می آورند ولی راه اندازی پروژه کارت هوشمند سوخت نمونه ای کوچک از عملکرد و اثبات توانائی کارشناسان کشورمان در انجام این قبیل پروژه‌ها است که متاسفانه بنا به دلایلی تنها بصورت نمونه‌های انگشت شمار می‌توان از این پروژه‌های نام برد در صورتیکه بطور مثال اجرای طرح جامع مالیاتی کشور موردی است که هنوز بصورت صحیح و اصولی برون سپاری نشده است. می‌توان با بکار گیری از توان مهندسین ایرانی شاهد تحقق عینی شعار امام راحل یعنی سپردن کار مردم به دست مردم باشیم .

۲- حمایت‌های قانونی در جهت رشد فاوا
رفع مشكلات كپی رایت و در بعد كلان تر، حمایت از مالكیت فكری و معنوی و همچنین ارائه ساز و کارهای عملیاتی بمنظور ضمانت‌های اجرایی و قانونی در این ارتباط می‌تواند مشوق نیروهای فعال و در ادامه كند كننده روند فرار مغزها باشد. طبیعی است که هر تولید کننده نرم‌افزار توقع و انتظاری که از جایگاه حاکمیت و قانون دارد آن است که منتجه فکر، استعداد و خلاقیت او در قالب یک نرم‌افزار به سادگی توسط افراد سودجو با قیمتی فوق العاده نازل کپی و انتشار نگردد ، نبود سازوکار قانونی در سالهای اخیر باعث نامیدی در این بخش از صنعت فاوا گردیده و متخصصین این حوزه ترجیح می دهند آثار خود را در کشورهایی ارائه نمایند که از حق مالکیت معنوی آنها در این خصوص حمایت قانونی مناسبی بعمل آید.
الزام دولت به کلیه دستگاهها و سازمانهای ارائه کننده خدمات دولتی مبنی بر الکترونیکی نمودن خدمات ، علاوه بر تسهیل در ارائه خدمات در کوتاهترین و کم هزینه ترین زمان به مردم ، به لحاظ ارائه سازوکار فاوا از هر گونه دخالت انسانی ممانعت بعمل آورده و به طبع از هرگونه فسادی جلوگیری خواهد نمود. همچنین اهتمام دولت در خصوص رعایت جدی و عملی کلیه وزارت خانه‌ها و ارگانها درالتزام به قانون مناقصات دولتی می‌تواند ضمن فراهم آوردن فرصت‌های برابر تحقق عینی عدالت در واگذاری کارها و پروژه ‌ها به پیمانکاران باشد .اطلاع همگان از شرایط برگزاری مناقصه ، نحوه بررسی اسناد ، امتیاز دهی به پیمانکاران و نحوه انتخاب نهایی بهترین راه جهت جلوگیری از فساد در دستگاه دولت بوده که متاسفانه با وجود قانون مدون و مشخص هیچگونه الزامی به رعایت صحیح ، اصولی و کامل آن تا این مقطع نبوده است.

۳- تعیین متولی اصلی صنعت فاوا
توجه به ساماندهی و تعیین متولی فعالیت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات در سطح كلان كشور به عنوان حوزه ای که به طور مشخص متولی واحدی ندارد و از طرف دیگر شوراها ، وزارت خانه‌ها و نهادهای بسیاری هستند که خود را متولی این حوزه می دانند، از اهداف جدی خواهد بود. در همین زمینه تبیین جایگاه ساختاری فاوا در دولت و در بعد کلان‌تر ، تبیین ماهیت و نقش راهبردی دولت در مباحث جامعه اطلاعاتی از اهداف مهم دولت یازدهم خواهد بود. باید فعالیت‌های مناسبی كه در گذشته در خصوص تبیین جایگاه و نقش ایران در جامعه اطلاعاتی صورت گرفته و در دولت فعلی متوقف مانده، ادامه یابد و با نگاه جدی و راهبردی به این مقوله، نقش شایسته ایران را در جامعه جهانی اطلاعات به آن بازگرداند.
وجود مراکز متعدد تصمیم گیری در صنعت فاوا از جمله شورای عالی انفورماتیک ، سازمان نظام صنفی رایانه ای کشور، شورای عالی اطلاع رسانی ، اتحادیه صادرکنندگان نرم‌افزار، اتحادیه ماشین‌های اداری، انجمن انفورماتیک کشور و... را می‌توان یکی از عوامل مهم در عدم پیشرفت و محروم ساختن کشور از مزایای مهم این صنعت اساسی و حیاتی قلمداد نمود. چرا که قوانین متعدد و بعضا متناقض خود می‌تواند مهمترین آفت در نیل به شفاف سازی در کلیه سطوح تصمیم گیری کشور باشد.

۴- جایگاه فناوری اطلاعات در دولت
تغییر نگرش و نگاه جدی به فناوری ‌اطلاعات و ارتباطات بصورت یک صنعت کلیدی و بعنوان یک بخش مهم ، مستقل، اساسی و تکمیل کننده سایر خدمات بخش‌های دولت.
تا زمانی كه صنعت فاوا به عنوان صنعتی مستقل و با درجه اهمیت بالا در مجموعه دولت به رسمیت شناخته نشود، نمی‌توان امیدوار بود كه در برنامه ریزی‌های كلان كشور و بودجه بندی كشور سهم چشمگیری داشته باشد. در دولت یازدهم سعی بر آن خواهد بود كه به غیر از ارائه سند راهبردی فاوا، بودجه لازم و اختصاص یافته نیز به آن محقق گردد. چرا که فقدان دیدگاه اصولی و بنیادی به این صنعت همواره دولت را با بحرانهای اساسی روبرو ساخته است پیامدهای ناشی از این نگرش بطور مستقیم و مشهود در سطح رفاه اجتماعی و رضایتمندی مردم هویدا خواهد شد.

۵- اهمیت ویژه به خدمات الکترونیک
توجه به ضرورت و اهمیت به کارگیری سرویس‌ها و خدمات الکترونیکی در سطح کشور نظیر خدمات بانکداری ، پزشکی، بیمه ای،گمرکات، مالیات و کسب و کار الکترونیکی و رفع جدی موانع بر سر راه توسعه این خدمات از جمله ارائه اینترنت پرسرعت در همه جا و با قیمت پایین از الزامات جدی است. بدیهی است كه بدون توسعه زیرساخت‌های ارتباطی لازم جهت توسعه خدمات الكترونیكی كه قطعا بایستی با كمك بخش خصوصی انجام شود، نمی‌توان به حل معضلات عمومی كشور از قبیل رفع آلودگی هوا در كلان شهرها، ایجاد زمینه‌های دسترسی آسان به خدمات دولتی در شهرها و روستاهای دورافتاده و یا مسائل دیگری مانند كاهش سفرهای غیرضروری شهری و ... دست یافت. رفاه جامعه و خرسندی مردم از مهمترین پیامدهای ارائه این قبیل خدمات در سطوح مختلف جامعه می باشد.
۶- سرمایه گذاری در حوزه فاوا
بالا بردن بهره‌وری در اقتصاد دانش بنیان به کمک فاوا و با سرمایه گذاری داخلی و خارجی در این بخش كه لازم و ملزوم یکدیگرند از دیگر اهداف دولت یازدهم خواهد بود . فاوا صنعتی است كه كشور هنوز به مرحله تولید علم در آن نرسیده است و لذا باید با جذب سرمایه گذاری خارجی و انتقال تكنولوژی و همچنین آگاهی از مزیت‌های نسبی بدان دست یافت. جذب سرمایه‌های خارجی و یا سرمایه‌های ایرانیان مقیم خارج از كشور و جذب و به كارگیری تجارب كشورهای پیشرفته در این زمینه می‌تواند راه میانبر توسعه صنعتی فاوا در كشور باشد.
ایجاد ساز و کار مناسبی تحت عنوان جایزه ملی سرمایه گذاری در صنعت فاوا بصورت سالیانه بمنظور ارج نهادن به سرمایه گذاران حوزه صنعت فاوا توسط دولت نیز می بایست بصورت جدی پیگیری و اجرا گردد ، بگونه ای که هر شرکت یا سازمانی که موفق به اخذ این جایزه گردد تا مدتی از تسهیلات ویژه و منحصر به فردی مانند امکان معافیت مالیاتی، بیمه ای، وام کم بهره، اختصاص زمین در شهرک‌های صنعتی و .... در یک مدت زمان مشخص برخوردار گردد .تا بدین طریق ضمن تشویق سرمایه گذار مشوق خوبی جهت جذب سرمایه گذران داخلی و خارجی این صنعت به ارائه طرح‌های جدید جهت کسب این جایزه شود.

۷- جایگاه مراکز علمی و دانشگاهی در صنعت فاوا
با علم بر آنکه دانشگاه سر منشا و موتور محرک کلیه صنایع از جمله فاوا است جامعه توقعات زیادی از این جایگاه رفیع و علمی دارد که متاسفانه رسالت واقعی در این خصوص بصورت اکمل محقق نگردیده است . ارتباط بین صنعت و دانشگاه از جمله مواردی است كه عملا در كشور به ارتباطی ضعیف و بدون پشتوانه تبدیل شده و فی الواقع تحقیقات صرفا به جهت تحقیقات است نه تحقیقات در راستای تولید . در اکثر کشورهای صنعتی و بزرگ نیاز صنعت به دانشگاه ارجاع و دانشگاه بر اساس یک پروژه مشخص تحقیقات در زمینه درخواست را آغاز و تحویل متقاضی خواهد داد. صرف نظر از عواید مادی حاصله که می‌تواند مشوقی برای اساتید و محققان کشور باشد نتایج علمی حاصله دقیقا در اختیار تولید قرار خواهد گرفت. در حال حاضر مقالات و تحقیقات فراوانی منفک از نیاز جامعه تولید می شود که هیچ نیازی را برای جامعه ایران پاسخگو نیستند .

۸- توسعه شبکه زیر ساخت ارتباطی
در قرن حاضر توان شبکه زیر ساخت یک کشور را می‌توان در ردیف دارائیها و ارزشهای مهم اقتصادی ، اجتماعی و حتی امنیتی یک کشور محسوب نمود . بطور مثال در حمله آمریکا به کشور عراق اولین هدف از بین بردن شبکه ارتباطی و در واقع فلج نمودن ارتش آن کشور بود و از آنجائیکه این کشور تمهیدات خاصی را در سطوح مختلف ارتباطی منظور نکرده بود به راحتی پس از قطع ارتباط با کمترین هزینه ممکن آن کشور به اشغال ارتش متخاصم درآمد . این مثالی از اهمیت این موضوع حتی در سطوح امنیت ملی است .
در دولت یازدهم می بایست نگرش و توجه جدی به گسترش و توسعه شبكه زیرساخت ارتباطی كشور به عنوان بستر اصلی انتقال اطلاعات داخلی و ارتباط با شبكه جهانی اینترنت داشت. این گسترش می بایست در سطوح مختلف صورت پذیرد بطوریکه در شرایط بحرانی با بروز مشکل در یک سطح ارتباطی عملا یک سطح ارتباطی دیگر بصورت بلادرنگ وارد مسیر شده و جایگزین گردد بطوریکه کاربر به هیچ عنوان متوجه قطع ارتباط در سطح قبل نگردد . در این راستا می‌توان به اهمیت شبکه ارتباطی کشور و زیرساخت شبکه فیبر نوری اشاره نمود .

۹- توسعه و گسترش شبکه ارتباطی فیبر نوری کشور
متاسفانه در چند سال اخیر پروژه فیبر نوری اسیر بازیهای سیاسی شده و با حضور چندین مدعی عملا بدون متولی خاص و پیگیری مناسب بی نتیجه مانده است. رساندن کابل فیبر نوری به درب منازل و بهره مند سازی شهروندان از خدمات الکترونیک و سرویس‌های مترتب از آن می‌تواند ضمن رونق حوزه فناوری اطلاعات و حتی دیگر صنایع جانبی، کشور را به لحاظ استفاده از فناوری مذکور و سرویس‌های مورد نیاز جامعه در منطقه شاخص نماید.
با در اختیار گیری یک شبکه زیر ساخت ارتباطی مبتنی بر فیبر نوری کاربر بدون هیچ محدودیتی قادر خواهد بود تمامی خدمات الکترونیک از جمله پرداخت قبوض برق، آب، تلفن ، مالیات ، بیمه ، خدمات بانکی، خدمات پزشکی و... را با بالاترین سرعت ممکن ( با سرعت نور) به راحتی انجام نماید. کلیه آنتن‌های تلویزیون از پشت بام خانه‌ها جمع آوری شده و شما قادر خواهید بود هر فیلم و ویدیوئی را در سریع ترین زمان ممکن دریافت و مشاهده نمائید. این امکان وجود دارد که بیمار با پرهیز از سفرهای درون شهری بصورت آنی با پزشک معالج خود ارتباط برقرار نموده و پرونده خود را در اختیار پزشک قرار داده و بصورت کاملا واقعی مورد معاینه پزشکی قرار گیرد. امکان عمل‌های جراحی از راه دور به راحتی میسر خواهد شد. دانشجویان دیگر نیاز نیست برای بهره مندی از کلاس یک استاد برجسته محرومیتی را تحمل کنند .وامکان آموزش الکترونیک در منزل در کلیه سطوح برای همگان مهیا خواهد شد. و هزاران مزیت دیگر که در این مجال نمی گنجد و همه این خدمات در عمل باعث گسترش رفاه اجتماعی برای مردم کشوری خواهد شد که مستحق بهترین‌ها هستند.

۱۰- افزایش توان بخش خصوصی
با توجه به اهمیت اصل ۴۴ قانون اساسی و توجه ویژه مقام معظم رهبری به این مهم، باید به افزایش توان بخش خصوصی فاوا همت گمارد و این امر میسر نمی‌شود مگر با تدوین قوانین کارشناسی شده و جلوگیری موكد از ورود و مداخله مدیران و مسئولان دولتی در تملک سهام بخش خصوصی و جلوگیری از تشكیل شركت‌ها یا كنسرسیوم‌های شبه خصوصی. در همین راستا توانمندسازی بخش خصوصی از طریق تدوین قوانین، توجه ویژه به نهادها و تشكل‌های بخش خصوصی به عنوان نظام دهندگان و سامان دهندگان فعالیت‌های گوناگون این بخش و توجه به اصول فراموش شده برنامه چهارم توسعه كشور مبنی بر كاهش تصدی‌گری بخش دولتی و افزودن به فعالیت‌های بخش خصوصی و در اصل بالا بردن اولویت بخش خصوصی در واگذاری پروژه‌ها و به تعبیری تقابل با شرایط حال حاضر ، نمونه ای از این فعالیت‌ها است. با توجه به شرایط اقتصادی حال حاضر و رکودی که در اکثر صنایع به چشم می خورد لازم است که نگاه ویژه ای در خصوص حمایت‌های ملی از این صنعت از جانب حاکمیت شود یکی از این روش‌ها اقدام به ارائه تسهیلات در قالب کمک به راه اندازی طرح‌ها و پروژه‌های ملی است . در سالیان گذشته طرح تکفا ( توسعه کاربردی فناوری اطلاعات و ارتباطات ) نمونه ای مناسبی از این دست حمایت‌ها بوده است که علی رغم وجود ضعف‌هایی در اجرای آن ، می‌توان با تصحیح نقاط ضعف گذشته با احیای مجدد آن روح تازه ای در کالبد بی جان صنعت فاوا دمید.

۱۱- فاوا و مزیت‌های نسبی کشور
مراکز تماس تلفنی مبتنی بر زیر ساخت اینترنت پدیده ای نوین در ارائه خدمات به مشتریان می باشد . بدین صورت که شما برای ارائه یک سرویس با گرفتن یک کد خاص با یک مرکز تماس ارتباط برقرار می کنید ، موقعیت جغرافیایی این مکان می‌تواند فضایی در هر جای این کره خاکی باشد مهم آن است که پس از تماس مستقل از موقعیت مکانی شما قادر به دریافت سرویس خود باشید. از آنجائیکه زبان انگلیسی زبان اداری کشور هند می باشد اکثر مراکز تماس آمریکا در کشور هند مستقر شده اند. بدین طریق این کشور سالیانه مبالغ هنگفتی را از بابت ارائه این گونه سرویس‌ها به درآمد سالیانه کشور خود می افزاید . در کشورمان نیز می‌توان به راحتی از این موضع منتفع گردید . وجود قومیت‌های ترک زبان ، عرب زبان و كرد زبان در كشور و مجاورت با كشورهایی كه به زبان‌های فوق تكلم می كنند، می‌تواند مزیت نسبی مهمی برای راه اندازی مراكز تماس شركت‌های بزرگ ، در داخل كشور باشد.
مورد دیگر از مزایای نسبی صنعت فاوا ، وجود نیروی جوان و متخصص و متعاقب آن پتانسیل مناسب در ارائه خدمات مهندسی به کشورهای منطقه می باشد. با نگاهی به اکثر این کشورها به سادگی مشاهده می شود که کوچکترین و پیش پا افتاده ترین مباحث خدمات مهندسی توسط سایر کشورها از جمله آمریکا و اروپا صورت می پذیرد که خوشبختانه به دلیل همجواری و پایین بودن هزینه ساعت کار کارشناسان ایرانی در تقابل با آن کشورها بازار بالقوهای مهیا بوده که می بایست بالفعل گردد.

۱۲- حضور فاوا در تمامی زیر ساخت‌های اقتصادی
تلاش در جهت سوق دادن همه اركان برنامه ریزی كشور به سمت اقتصاد دانایی محور كه انجام این مهم نیز بدون استفاده از نیروی كارشناسی دولت و همكاری بخش خصوصی امكان پذیر نیست. همچنین تدوین سند راهبردی فاوا در دولت به عنوان یكی از اسناد بالادستی و گنجاندن این موارد در احكام برنامه پنجم توسعه كشور می‌تواند ضمن پایان دادن به غیبت بخش خصوصی از عرصه تصمیم گیری‌های كلان كشور ، زمینه ساز یک حرکت صحیح و اصولی مبتنی بر اقتصاد علمی در رسیدن به جایگاه واقعی کشور عزیزمان ایران در کلیه عرصه‌های اقتصادی و فناوری‌های نوین باشد.