ايتنا - معرفی بلاکچین به زبان ساده

ایتنا – امروزه «بلاکچین» به یکی از موضوعات داغ محافل فناوری تبدیل شده است و به ویژه با توجه به رشد حباب گونه قیمت بیتکوین، این قضیه شدت بیشتری به خود گرفته است. ما در این نوشتار قصد داریم «بلاکچین» را به زبان ساده و خودمانی شرح دهیم.

معرفی کامل بلاک چین

احتمالاً شما هم به تازگی کلمه «بلاکچین» زیاد به گوشتان خورده است و برای درک معنای آن، در اینترنت زیاد جستجو کرده‌اید ولی باز هم با خواندن مقالات متعدد، هنوز سردرگم هستید و آن طور که باید و شاید مفهوم بلاکچین را درک نکرده‌اید.
بسیار خوب، نگران نباشید! ما برای رفع همین ابهام اینجا هستیم، و در این مقاله ایتنا سعی می‌کنیم اطلاعات کافی در باره فناوری بلاک چین به شما ارائه دهیم.

قبل از هر چیز باید بگویم که بلاکچین یک عضو جدید در دنیای اینترنت محسوب می‌شود و به همین دلیل ناآشنایی شما با این مقوله، چندان جای نگرانی و تعجب ندارد.

بالاخره این فناوری یکی از داغ‌ترین موضوعات این روزها و یکی از کلیدواژه‌های مطرح سال است و حتی کسانی که هیچ گاه با یک پول دیجیتال مثل بیتکوین کار نکرده‌اند هم درباره آن حرف می‌زنند.

بلاک چین چیست؟

بلاک چین یعنی چه؟

در ابتدای کار خوب است ببینیم خود کلمه بلاک چین یعنی چه، بلاخره اگر ما معنای یک کلمه را دقیق‌تر بدانیم، بهتر می‌توانیم معنا و مفهوم آن را در ذهن‌مان تصور کنیم.

بلاکچین Blockchain از دو کلمه Block به معنای بلاک و Chain به معنای زنجیره تشکیل شده است؛ پس معنای آن می‌شود زنجیره بلوکی یا به عبارت دیگر رشته‌ای از بلوک‌ها (یا بلاک‌ها) که دانه دانه به هم متصل شده‌اند؛ چیزی شبیه به واگن‌های یک قطار.
بلوک هم یعنی چیزهای قطعه قطعه و قالب‌گیری شده؛ مثل بلوک‌های سیمانی که حتماً معرف حضور است!

مثال‌های روشن
حالا وقت آن است که به سراغ دو مثال برویم:

• مثال اول:
فرض کنید من در یک جمع 100 نفره، برگه‌ای که در آن اطلاعات مختلفی درج شده را بالا می‌گیرم و همه با تلفن همراهشان از آن برگه عکس می‌گیرند.
حالا اگر من در برگه تغییراتی دهم و یا آن را نیست و نابود کنم، دیگر برای آن جمع قابل پذیرش نیست زیرا همه آنها یک تصویر و یک کپی از آن نسخه اصلی را در اختیار دارند و من در صورتی می‌توانم به هدفم برسم که موبایل تک تک آن افراد را بگیرم و تصویر برگه را حذف کنم (که تقریباً غیرممکن است).
حالا قدری ذهن‌تان را بازتر کنید: این جمع می‌تواند یک گروه چند میلیون نفری باشد که به صورت عمومی، به برخی اطلاعات دسترسی دارند و همه چیز پیش چشم آنهاست.

• مثال دوم:
وقتی شما پولی را در یک بانک سپرده‌گذاری می‌کنید، آنها اطلاعاتی را در مورد مبلغ سپرده و حساب شما در یک پایگاه داده بزرگ ذخیره می‌کنند ولی چه کسانی به این اطلاعات دسترسی دارند؟
پاسخ روشن است: کارکنان و روسای بانک؛ اما بر خلاف بانک، هیچ «قدرت مرکزی» نمی‌تواند به اطلاعات ثبت شده در بلاکچین دسترسی داشته باشد بلکه همه چیز برای همه نمایان است و همین موضوع، این فناوری را بسیار قابل اعتماد می‌سازد زیرا راه را بر تقلب و دستکاری‌های پنهان می‌بندد.

از برخی قابلیت ها و کاربردهای بلاک چین بگویید...

باشد، ولی عجله نکنید. اجازه بدهید قدری بیشتر شما را با بلاکچین آشنا کنم.
بلاکچین یک فناوری متن‌باز است و کسی صاحب و مالک آن نیست.
به عبارت دیگر، این فناوری یک مجری مرکزی برای تایید تراکنش‌های انجام شده ندارد و به صورت خودکار شبکه را تنظیم می‌کند.

با استفاده از یک بلاکچین، افراد زیادی می‌توانند گزارش‌های مختلفی را به یک نوع بایگانی اطلاعات وارد کنند و کاربران نیز قادرند چگونگی ثبت و بروزرسانی اطلاعات را در کنترل خود داشته باشند؛ یعنی همه چیز در جلوی چشمان افراد است و چیزی برای پنهان کردن وجود ندارد.
زمانی که اطلاعات ذخیره می‌شود، دیگر امکان بازنویسی و تغییر آن وجود ندارد و همین امر باعی می‌شود تا بلاکچین یک سوابق تاریخی دائمی ایجاد کند.

جذابیت‌های چنین فناوری در زمینه‌های مختلف تجاری و مالی به ویژه در زمانی که «امنیت» به پاشنه آشیل اینترنت تبدیل شده، کاملاً مشخص است.
خلاصه این که بلاکچین یک فناوری قابل اعتماد و عمومی و با قابلیت اشتراک گذاری است.

حالا از قابلیت‌های بلاک چین بگویید!
از جمله ویژگی های مهم بلاکچین می‌توان به این موارد اشاره کرد:
•   رمزنگاری شده
•   امن
•   مقاوم در برابر مداخله و تهاجم هکرها
•   غیر قابل دستکاری
•   ارزان
•   جلوگیری از کلاهبرداری در معاملات

به عبارت دیگر همه کاربرانش می‌توانند روی آن نظارت داشته باشند اما هیچ یک از کاربران به تنهایی قادر نیست در آن تغییراتی ایجاد کند.
به همین دلیل است که این فناوری، محیطی عالی برای ذخیره انواع داده‌های باارزش، قراردادها، هویت ها، حقوق مالکیت و غیره است
و باز هم به همین خاطر است که روز به‌روز استفاده از این فناوری چه در سطح کاربران و چه در سطح کشورها و شرکت‌های بین‌المللی در حال گسترش است.

از بیت کوین چه خبر؟

نمی‌شود از بلاکچین حرف بزنیم ولی سخنی از بیت کوین به میان نیاوریم زیرا بیتکوین موفق ترین نمونه از میان صدها ارز رمزنگاری شده است که اصطلاحاً به آنها ارز مجازی و یا حتی پول مجازی هم گفته می‌شود.

بیتکوین و بلاکچین با هم ارتباط مستقیم دارند

بلاکچین اولین بار به طور گسترده در بیتکوین مورد استفاده قرار گرفته است.
در واقع شاید بتوانیم بیتکوین را موتور محرکه بلاکچین بدانیم زیرا بلاکچین در سال 1991 معرفی شد ولی تا سال 2008 که ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) بیتکوین را عرضه کرد، رشد چندانی نداشت.
البته حرف و حدیث در مورد بیتکوین بسیار است که ما آن را به فرصتی دیگر موکول می‌کنیم تا از هدف اصلی مان - که ارائه شرح ساده ای از بلاکچین است - دور نشویم.

بلاک چین چه استفاده هایی دارد؟

همانطور که در بالا اشاره شد، فناوری زنجیره بلوکی (حالا دیگر می دانید که زنجیره بلوکی دقیقاً یعنی بلاکچین) بیشتر در تراکنش های مالی آنلاین استفاده می‌شود و حتی بعضی ها گمان می‌کنند تنها کاربرد بلاکچین، استفاده در بیتکوین است ولی این فناوری استفاده های فراوان دیگری نیز دارد.
در واقع از بلاکچین می‌توان در زمینه های بسیار گوناگونی همچون صنعت، نهادهای دولتی، بانک و بورس، پزشکی و غیره استفاده کرد.

•   پزشکی
در بخش پزشکی که بعضاً سوابق بیماران دستکاری می‌شود، پزشکان و مدیران بیمارستان ها می‌توانند با این فناوری، پرونده ای از سوابق بیماران را با امنیت بالا ذخیره کرده و آن را در صورت لزوم در اختیار دیگر بیمارستان ها، مراکز درمانی و حتی مراجع قضایی قرار دهند.
این کار علاوه بر افزایش امنیت ذخیره‌سازی و انتقال داده‌ها، باعث کاهش خطرات و هزینه‌های مدیریت داده‌ها نیز می‌شود.

•   مقابله با سرقت های ادبی
از بلاکچین می‌توان برای مقابله با دریافت محصولات دیجیتال و چندرسانه ای به صورت غیرقانونی استفاده کرد.

•   نظرسنجی
آیا می دانید با بلاکچین می‌توان یک سیستم نظرسنجی پیاده کرد؟
بله می‌شود، ولی مهمترین و اصلی ترین تفاوت در نظرسنجی بلاکچینی با نظرسنجی های رایج، در «معتبر بودن داده‌های» آن است زیرا در بلاکچین قابلیت تغییر و دستکاری داده‌ها وجود ندارد و مثلاً اگر 70 درصد مردم بگویند گزینه یک بهتر از دو است، هیچ کس نمی تواند این 70 درصد را به 69 درصد تبدیل کند.
این در حالی است که در سیستم‌های معمولی نظرسنجی، الی ماشاء الله امکان تقلب وجود دارد!
اعتبارسنجی و جلوگیری از تقلب در انتخابات الکترونیکی که به وسیله بلاکچین صورت می‌گیرد هم به جای خود قابل تامل است.
از دیگر مشتریان پر و پا قرص بلاکچین می‌توان به دولت ها، بانک‌ها، بورس ها و صاحبان صنایع مختلف اشاره کرد که پرداختن به هر یک اینها را به فرصتی دیگر موکول می‌کنم.

کمی فنی‌تر
حال که با مفهوم کلی بلاکچین آشنا شدید، بیایید نحوه عملکرد یک بلاک را با هم بررسی کنیم:
هر بلاک شامل سه عنصر است: یک سری داده (Data) ، هش (Hash) و هش قبلی (Hash of previous block).

داده‌های ذخیره شده به نوع بلاکچین بستگی دارد.
مثلاً داده‌های بیتکوین جزئیاتی را درباره تراکنش ذخیره می‌کند، از جمله مشخصات فرستنده، گیرنده و میزان سکه‌های مبادله شده.
هر بلاک یک هش نیز دارد. هش برای هر بلاک مانند اثر انگشت برای انسان هاست.
هش هویت بلاک و کل محتویات آن را تایید می‌کند و همیشه منحصر به فرد است، درست مانند اثر انگشت.
وقتی یک بلاک به وجود می‌آید هش آن محاسبه می‌شود. هر گونه تغییری در بلاک، هش را تغییر می‌دهد.
عنصر سومی که در داخل بلاک ذخیره می‌شود هش بلاک قبلی است که در ایجاد زنجیره ای از بلاک ها موثر است و همین موضوع باعث ایجاد امنیت بسیار بالا برای این فناوری می‌شود.
هش بلاک قبلی، بلاک ها را به یکدیگر مرتبط می‌سازد و به این ترتیب «زنجیره» به وجود می‌آید.

در پایان امیدواریم با خواندن این مقاله، پاسخ خود را گرفته باشید که مفهوم فناوری بلاکچین چیست و چه کاربردهایی دارد و رابطه آن با بیتکوین چیست.

برای مطالعه بیشتر در همین زمینه:
- وزارت انرژی شیلی از بلاک‌چین استفاده می‌کند
- استفاده نامتعارف سامسونگ از فناوری بلاکچین
- استفاده از بلاکچین برای کمک به حل مشکلات افراد بی‌خانمان