ايتنا - سفر به انتهای وب تاریک!

وب تاریک (Dark Web) شاید یک کوچه مخروبه در پس اینترنت به نظر بیاید که در آن از مواد مخدر تا آدمکش‌ها و تصاویر پورنوگرافی کودکان با هر قیمتی یافت می‌شوند. اما وب تاریک واقعی داستانی بسیار پیچیده‌تر دارد و به سبب نیاز بیش از پیش به آن رو به توسعه است.

اگر واقعیت وب تاریک را باور داشته باشیم، باید بدانیم که گستره و تنوع آن بسیار فراتر از این فعالیت‌های تبهکارانه و غیرقانونی است. علاوه براین، همان تکنولوژی که به این بازار امکان فعالیت‌های پنهانی را می دهد برای حفظ امنیت سیاسی کشورهای خارجی معارض و پنهان کردن ترافیک اینترنتی روزانه از دید نظارت‌ها مورد استفاده قرار می گیرد. البته شاید هم این حیات خلوت حوزه دیجیتال، مسیری به سمت امنیت اینترنتی بیشتر باشد.

دنیای وب‌ها
اغلب مردم از مزایای ظاهری و ارزش اسمی اینترنت استفاده می‌کنند اما آنچه که اغلب ما با آن در تعامل هستیم تنها بخشی از اطلاعات حاضر تحت عنوان نام وب سطح (Surface Web) است. برای ورود به وب تاریک باید از دنیای آدرس‌های استاندارد وب مسیر عمیق‌تری را به سمت شبکه‌های گمنام تحت عنوان تور (Tor) طی کنیم. زمانی که در صفحه جستجوی گوگل روی یک لینک کلیک می‌کنید در واقع مستقیما به اطلاعات هدف مرتبط می‌شوید. کسی که از طریق تور به همان سایت دسترسی پیدا می‌کند درخواست‌های او از طریق کامپیوترهای والنتیر تحت نام نود، به صورت تصادفی بالا و پایین می‌روند و به این ترتیب قبل از خروج از تور و دسترسی به سایت ردیابی فعالیت‌های آنلاین او بسیار دشوار خواهد بود.

تور را می‌توان برای دسترسی به سایت های وب سطح نیز استفاده کرد اما سرورها می‌توانند به آدرس خاصی که تنها از طریق شبکه دور قابل دسترسی است اختصاص یابند. این اقدامات تحت نام خدمات پنهان انجام می‌شوند و زمانی که شما در مورد وب تاریک صحبت می کنید درواقع تا حد زیادی مشغول صحبت از اینگونه سایت‌ها هستید. البته خدمات دیگری برای پنهان‌سازی خدمات آنلاین و حتی وب‌سایت‌های پنهان میزبانی نیز وجود دارند اما شاید تور شناخته‌شده‌ترین و تثبیت شده‌ترین آنها باشد.
جای تعجب است که مسیریابی پیازی (onion routing protocol) یا همان تور می‌تواند ماهیتاً توسط وزارت دفاع ایالات متحده نیز توسعه یابد.

در حال حاضر تور، عملکردی با اجرای داوطلبانه و فاقد سوددهی است که ریشه‌ها و مبداء اصلی آن به هیچ وجه یک راز پنهان نیست. در یکی از مطالبی که راجع به تور نگارش شده می‌خوانیم: [مسیریابی پیازی] در اصل ایده‌ای ساخته و پرداخته ناوگان دریایی ایالات متحده بود که در وهله اول بمنظور حفاظت از ارتباطات دولتی توسعه پیدا کرد. اما در حال حاضر مردم عادی، ارتشی‌ها، خبرنگاران، ماموران اجرای قوانین، فعالان اجتماعی و بسیاری دیگر هر روز از تور برای مقاصد مختلفی بهره می‌گیرند.

این "بسیاری دیگر" همان بی‌کاره‌های اینترنتی هستند. بطور مثال، برخی از بدافزارنویسان از تور برای پنهان‌سازی ارتباط با ابتکاراتشان بهره می‌برند. گمنام‌سازی یا بینام‌سازی در شبکه تور، برای افرادی که فعالیت‌های آنلاین غیرقانونی مانند خرید و فروش کالاهای غیرمجاز دارند بسیار جذاب است. زمانی که شما درباره وب‌سایت‌های غیرقانونی فروش مواد مخدر، اسلحه و پورنوگرافی کودکان مطالبی در اینترنت می‌خوانید بدون شک با وب‌سایت‌هایی روبرو شده‌اید که میزبان آنها تور است.

وب تاریک بد
به گفته استفان تاناس، محقق شرکت کسپرسکی، چند سال پیش اگر شما سعی داشتید از طریق تور به گشت و گذار در اینترنت بپردازید تجربه‌ای بسیار کند و اعصاب خوردکن برای خود رقم می‌زدید. بخش زیادی از اسپم‌ها، بدافزارها و حملات سایبری در این بخش از دنیا متولد می‌شوند اما از سوی دیگر برخی از بهترین ایده‌ها در زمینه امنیت دیجیتال با همان نسبت خرابکاری‌ها در همین سرزمین‌ها به عرصه آمده‌اند.

تاناس و لازکین دیدگاه منحصر به فردی در خصوص اکوسیستم‌های پنهان در وب تاریک دارند. با اینکه وب سطح برای ایندکس کردن محتواها و ارتباطات، مجهز به موتورهای جستجو است اما وب تاریک در تور هیچ نقشه یا مسیری از خود ندارد. تاناس و لازکین نیز در حال تهیه یکی از همین نقشه‌ها هستند.

تاناس در تشریح روند شبیه‌سازی رویکرد گوگل در ترسیم نقشه برای وب سطح می گوید: "ما کار را با فهرستی از وب‌سایت‌های پنهان و تحت میزبانی تور آغاز کردیم و به آهستگی شروع به ارزیابی و ورود به آنها و بررسی لینک‌های آنها در سایر وب‌سایت‌ها کردیم". هرچند که میزان خدمات پنهان در تور به نسبت خدمات وسیع اینترنت بسیار کم است (تاناس توضیح می‌دهد که همین مقدار دربرگیرنده "هزاران حتی دهها هزار وب سایت است) اما محققان می‌گویند که وب تاریک حتی پس از انجام تمام این بررسی‌ها هم تا حدودی اسرارآمیز خواهد بود.

لازکین در این باره می‌گوید: "سایت‌هایی وجود دارند که هر روز به حالت آفلاین درمی‌آیند و این حالت حتی هفته‌ها و ماه‌ها ادامه می‌یابد. چند ساعت بعد سایت‌ها با همان محتوای قبلی در یک آدرس کاملا متفاوت ظاهر می‌شوند". مشکلات مرتبط با یافتن خدمات پنهان به اضافه گمنامی گره خورده با تور، بر اسرارآمیزی محیط نامرئی وب تاریک می‌افزاید. میزان رویدادهای غیرقانونی که در این حیطه انجام می‌گیرد نیز نیازی به بحث ندارد.
این حیطه رو به دگرگونی است. این روزها شما می‌توانید یک مرورگر وب تغییریافته را از تور دانلود کنید و این کار نیازمند هیچ کاردانی فنی نیست.

آسانی کارکردن با وب تاریک تقریبا به اندازه درگ اند دراپ است. حتی یک کلاینت اندرویدی با پشتیبانی رسمی وجود دارد که شما می‌توانید در زمان حرکت و به حالت سیار از آن برای دسترسی به تور استفاده کنید. برخی موتورهای جستجو با استفاده از تاکتیک‌هایی شبیه به مواردی که محققان کسپرسکی مطرح کردند در طول یک یا دو سال گذشته شروع به خودنمایی در وب تاریک کرده‌اند. به گفته لازکین "آنها مانند گوگل هستند. هر چیزی که شما بخواهید مانند بدافزار، موادمخدر و مواردی از این دست را برای شما جستجو کرده و لینک‌های آن را به درستی نمایش می‌دهند".

تصوری که اغلب مردم از وب تاریک دارند به اینگونه است: یک بازار سیاه الکترونیک که در آن هر چیزی که فکرش را بکنید وجود دارد. محققانی که من با آنها گفتگو داشتم تایید کردند که همه این موارد و حتی مواردی بدتر از اینها همگی در وب‌سایت‌های پنهان شده در تور موجود هستند. مواد مخدر، اسلحه‌ها و حتی شیپور شاخ کرگدن برای فروش در وب تاریک وجود دارند اما در هر حال این کالاها نیازمند تبادل فیزیکی و رودرو نیز می‌باشند. بدون شک وب تاریک به سبب برخی موضوعات غیرقانونی دیجیتال مانند ویدئوها و تصاویر پورنوگرافی کودکان، مکانی بسیار خطرناک و مخوف است.

در سال 2011، بازار پورنوگرافی کودکان در وب تاریک با نام لولیتا سیتی، بواسطه فعالان اجتماعی گروه گمنام (Anonymous) که به صورت آفلاین وارد سایت شده و اطلاعات مربوط به مشتری‌ها را استخراج کرده بودند به تیتر خبرها تبدیل شد. گزارش‌های واصله در همین زمان مشخص کرد که این سایت میزبان بیش از 100 گیگابایت تصاویر مستهجن از کودکان کم سن و سال حتی نوپا است. زمانی که اریک ایون مارکوس، اپراتور خدمات میزبانی وب تحت عنوان Freedom Hosting یا میزبانی آزاد (میزبان لولیتا سیتی که توسط گروه گمنام مورد حمله واقع شد) در سال 2013 دستگیر شد، روزنامه اتریشی ایندیپندنت نوشت که مشتری‌های مارکوس از این خدمات برای اشتراک گذاری "تصاویر گرافیکی مربوط به آزار جنسی و شکنجه کودکان نابالغ استفاده می‌کردند".

با چیزی که نمی‌توان دید چطور باید مبارزه کرد؟
اندرو کانوی برای یک شرکت آنتی اسپم با نام کلودمارک کار می‌کند که به بیش از 120 فراهم‌آورنده عمده ارتباطات شامل AT&T، وریزون، سوئیسکان، کام‌کست، کاکس و NTT خدمات‌رسانی دارد. زمانی که من با کانوی دیدار کردم او لباس‌های اسپرت جین با یک جلیقه چرمی سفید و یک کراوات بولو به تن داشت. این سبک لباس پوشیدن به سبک کابوها با شغل او که خود و همکاراش شبکه‌های تبهکاری موجود در پس عملکردهای اسپم را قدم به قدم و به صورت تکنولوژیک پیگیری می‌کنند جور در نمی‌آمد. او به خوبی شبکه‌های تبهکاری و حتی تعداد هواداران این گروهها را می‌شناسد.

هرچند که کانوی مانند کابوهای آمریکایی لباس می‌پوشد اما با لهجه اصیل انگلیسی صحبت می‌کند. ما با یکدیگر در خصوص نقش مراجع قانونی ایالات متحده در مقابله با وب‌سایت بازار سیاه Silk Road صحبت کردیم. این بازار تجسمی از افسانه وب تاریک است: مکانی که بیت‌کوین‌ها (پول‌های بی‌پشتوانه) می‌توانند ID جعلی، هروئین یا حتی یک آدمکش را در اختیار شما قرار بدهند.

Silk Road که در قالب نوعی خدمات پنهان در تور فعالیت داشت از ماه اکتبر سال 2013 از صفحه اینترنت محو شد و اپراتور مجرم آن، رز ویلیام آلبریچ (کسی که سایت را تحت نام The Dread Pirate Roberts اداره می‌کرد) ظرف مدت کوتاهی دستگیر شد. این سایت تا مدتها کاملا به حالت ایمن و غیرقابل نفوذ بود و از این رو دستگیری عامل آن باعث تعجب خیلی‌ها شد.

اما کانوی از محو شدن این سایت زیاد متعجب نیست. او می‌گوید: "افراد و سازمان‌های بسیاری وجود دارند که با استفاده از منابع تحت اختیارشان توانایی متوقف کردن تور را برای یک مدت زمان محدود دارا هستند و تعدادی از آنها حتی می‌توانند به این توقف جنبه دائمی بدهند".
بالاخره روزی یکی از آنها مورد آزار و اذیت از جانب تور قرار می‌گیرد و این اقدام را در مقابل آن انجام می دهد".

لازکین در خصوص Silk Road و جانشین آن یعنی Silk Road 2 می‌گوید که شاید مراجع قانونی هنوز نقطه ضعف پنهان شده در تور را نیافته‌اند. به گفته او "آنها در خصوص شبکه تور و طراح آن هیچ کاری صورت نداده‌اند". البته شاید پلیس فدرال آنچه را که لازم دارد توسط ماموران مخفی خود بدست آورده باشد.

یا شاید هم اگر چیزی از اسرار کشف شده فاش بشود کشتی Silk Road غرق شود. به گفته لازکین، مالک نودهای تور گاهی اوقات در فورم‌های مخفیانه به گفتگو و صحبت می‌پردازد. او می‌افزاید: "این آدم‌ها علاقه‌مند به صحبت کردن هستند و از گفته های آنها می‌توان بر علیه شان استفاده کرد". شاید بهتر باشد در این مقاله عنوان کنیم که یکی دیگر از زیرشاخه‌های Silk Road با نام Silk Road Reloaded تحت شبکه گمنامی با نام I2P در حال فعالیت است.

لازکین توضیح می‌دهد که "تمام نودهای تور، وب‌سایت‌هایی ساده هستند و هر وب‌سایت دارای نقاط ضعف و آسیب‌پذیری‌هایی است. در صورتی که مراجع قانونی یکی از این آسیب‌پذیری را بیابند قادر خواهند بود به آسانی با وارد شدن به درون سرور آن را منهدم کنند. در صورتی که شما به سمت سرور (server side) دسترسی داشته باشد به آسانی می‌توانید مکان آن را شناسایی نمایید".

در خصوص Silk Road اشتباهات گسترده حاصل از بی‌برنامگی تقریبا نقش مهم بازی می‌کرد. به گفته تاناس، اپراتور Silk Road این سرور را از یک کافی‌نت مدیریت می کرد و به جای تور، مستقیما به سرور متصل می‌شد. از قضا تبهکاران همیشه از این نوع اشتباهات ساده برای حمله به شرکت‌ها و افراد استفاده می‌کنند.

با این حال، مراجع قانونی سرور میزبان پنهانی و وب‌سایت‌های قانون‌شکن را شناسایی کرده و اقدام بعدی بدست گرفتن کنترل فیزیکی سرور است.
تاناس می‌گوید: "آنها معمولا برای نظارت بر یک سرور در وهله اول دستور یا حکم قانونی دریافت می‌کنند و سپس به استخراج اطلاعات از سرور و ردیابی آنلاین تبهکاران مبادرت می نمایند.

آیا این مطلب بدان معناست که دست کم درصدی از وب‌سایت‌های پنهانی توسط مراجع قانونی اداره می‌شوند؟ به گفته تاناس "هیچ‌کس این را نمی‌داند. من همیشه کنجکاوم بدانم که آنها واقعا فروشنده (اداره کننده سایت‌ها) هستند یا اینکه همه اینها دامی توسط مراجع قانونی است".

تاناس می‌افزاید: "از آنجا که خدماتی مانند Silk Road شباهت زیادی به سایت‌هایی مانند eBay دارند و کاربران آنها فرصت آشنایی و کسب اعتبار در کناریکدیگر را دارند به شهرت و محبوبیت زیادی دست یافته‌اند. مراجع قانونی برای کسب اعتبار و شهرت در چنین فضایی تا میزان زیادی به رفع فیلتر از این بازارها نیاز دارند."

البته برای مجبور کردن ماشین‌ها به خدمات‌رسانی به وب‌سایت‌های پنهان در تور، حملات کم‌نظیر و بی‌شماری صورت می‌گیرد. به گفته تاناس اگر تنها یک مدخل از گستره عظیم نودهای تور تحت کنترل قرار گیرد، آنها می‌توانند از طریق سیستم کلی، ترافیک را ردیابی کنند. او می‌افزاید "هیچ فرد یا آژانس تبهکاری قادر به انجام این کار نیست اما هرچقدر نودهای بیشتری را تحت نظارت و کنترل دربیاورید فرصت‌های بیشتری برای این ردیابی‌ها بوجود خواهد آمد". با توجه به این مطالب، تقریبا 6500 نود در تور موجود است.

تاناس و لازکین به شرح طرح‌های جسورانه‌تری برای مکان‌یابی خدمات پنهان در تور می‌پردازند. این کار مستلزم انتخاب تمام آدرس‌های IP در یک طیف خاص، مثلا تمام آدرس‌های IP داخل کشور، و گسیل کردن قاعده‌مند آنها با همراهی درخواست‌های جعلی گسترده، طی یک حمله رد سرویس (DDoS) است. همزمان با اجرای این طرح، مهاجمان به دقت وضعیت وب‌سایت‌های پنهان تور را مورد بررسی قرار می دهند. پس از انجام این کار و شناسایی ردپاهای قابل توجه از وب‌سایت‌های پنهان، آنها متوجه می‌شوند که گروه درستی از آدرس‌های IP را شناسایی کرده‌اند.

سرنخ‌هایی که مهاجمان به سایت‌های پنهان نیاز دارند، یافتن موقعیت مکانی سرور جهت شروع حمله است. این نوع اطلاعات را می توان از یک مامور مخفی و یا فورم‌های پنهان و مخفیانه که اپراتورهای وب عمیق (Deep Web) در آن مشغول گفتگو هستند بدست آورد.
از بین بردن چنین حملاتی مستلزم وجود منابع عظیم و اراده جهت ورود به تور است. تئوریسین‌های توطئه‌گر می‌توانند این کار را در کشور متبوع یا آژانس‌های three letter منتخب به انجام برسانند. البته اینطور به نظر می رسد که هر کس به تور حمله کند درواقع به ادامه بقای آن کمک کرده است.

کانوی می‌گوید برای از میان برداشتن تور لازم است که در برابر تعداد محدودی نود تور که پشت وب سطح قرار گرفته‌اند حملات DDOS در سطح گسترده‌ای انجام گیرند. تا به امروزه 1199 عدد از آنها وجود دارند که بسیاری از آنها روی شبکه‌های مصرف‌کننده ادامه حیات می‌دهند. اجرای یک حمله DDOS از جانب اینترنت معمول روی این آدرس‌های IP و بدون هیچگونه نیازی به استفاده از تور، توانایی ترافیک تور را برای عبور از درون این نودها محدود می‌کند و شبکه تور را غیرقابل استفاده می‌کند".

به نظر می رسد که آینده خدمات پنهان تور با سرنوشت تاریکی مواجه باشد. پس از اقدامات دولت ایالات متحده در بازداشت مجریان اینگونه وب‌سایت‌ها و مسدود کردن بیش از 400 مورد از آنها (از جمله Silk Road2) طی "عملیات نامدار" (Operation Onymus)، مقاله‌ای در وبلاگ تور با این عنوان درج شد: "جای شگفتی است که خدمات پنهان تا کنون به بقای خود ادامه ‌داده‌اند. توجهی که آنها به خود معطوف کرده‌اند در مقایسه با ارزش‌های اجتماعی آنها و نیز به نسبت عظمت و اراده مخالفانشان بسیار ناچیز است".

وب تاریک خوب
مخالفان آنها مراجع قانونی هستند اما این نوع مخالفت و مبارزه شباهتی به پیگردی تاجران انسان یا از بین بردن باندهای مواد مخدر نیست. این مبارزه را ماموران مخفی هر کشوری صورت می دهند که روز به روز بر توانایی‌های آنها در اعمال قانون به صورت الکترونیک افزوده می‌شود.
به همین دلیل همان حربه محافظتی تور که به تبهکاران ارائه می‌شود می‌تواند به عنوان یک حلقه محاصره و اعمال محدودیت‌ برای وب در کل یک کشور منجر گردد.

با این حال اخیرا مراجع قانونی ایالات متحده به درون خدمات پنهان تور نفوذ کرده‌اند و شاخه‌های گوناگون دولت فدرال و وزارت دفاع به پشتیبانی مالی از تور مشغول شده‌اند. در سال 2014 تور بودجه خود را از اداره دموکراسی، حقوق بشر و کار در وزارت امور خارجه و نیز بنیاد ملی علوم دریافت کرده است. پیش از این هزینه‌هایی هم از جانب لابراتوآر تحقیقاتی ناوال و DARPA (سازمان پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی) برای آن ارسال شده بود. کاملا واضح است که دولت ایالات متحده تا زمانی که در تور منفعت‌هایی داشته باشد بدون شک پشتیبانی از رسالت ترویج آزادی بیان (یا دگراندیشی) را ادامه خواهد داد. البته این امکان نیز دور از ذهن نیست که تور یک ابزار رایگان، دم‌دست و با کاربری راحت برای ماموران اطلاعاتی باشد.

کانوی در گفتگو با من با اشاره به بند 19 بیانه جهانی حقوق بشر که به شرح حق آزادی بیان و اظهار عقیده و نیز حق جستجو و دریافت اطلاعات می‌پردازد گفت "یکی از نشانه‌های پیشرفت بشر اهمیتی است که به حقوق بشر داده می‌شود. هنوز هم برای بسیاری از مردم دنیا حق جستجو، دریافت و تبادل اطلاعات اقدامی آسیب‌رسان و ممنوع تلقی می‌شود. تور در واقع کمکی به پشتیبانی از این حق اولیه بشر است. بسیاری از حقوق اولیه بشر از او دریغ شده‌اند اما این محدودیت بدان معنا نیست که این حق را در جایی دیگر و پنهان از دیگران محقق سازیم."

مطالبی شبیه اینکه "شما نمی توانید کاربران خوب را به خاطر برخی کاربران بد و قانون‌شکن نادیده بگیرید" را تاناس در گفته‌های خود زیاد بیان می کند. او توضیح می‌دهد که وب تاریک با اکوسیستم کاملا مشابهی از وب سایت‌ها پشتیبانی می‌کند. "فروشگاههای آنلاین مشغول فروش مواد مخدر، سلاح، وب‌سایت‌های خصوصی و خدمات ساده‌ای هستند که ارتباطات امنیتی را ارائه می‌دهند".

او ادامه می‌دهد که "مانند هر تکنولوژی دیگری، تور نیز یک شمشیر دو لبه است. بخش‌هایی از آن خوب هستند و بخش‌هایی هم بد و نامناسب. اکنون این ابهام برای ما وجود دارد که آیا تلاش محققان امنیتی برای از میان برداشتن آن کار درستی است؟ در این حالت باید مطمئن بشویم که از آن فقط برای مقاصد خوب و درست استفاده می‌شود".

وب تاریک GNU
بدون شک سال 2014 پرچمدار هولناک‌ترین اخبار در زمینه امنیت دیجیتال بود. نگرانی‌ها در خصوص کنترل و نظارت‌های سازمان امنیت ملی (NSA) تا ماهها بر بحث‌های عمومی در میان مردم سایه افکنده بود و فاش‌سازی گسترده اطلاعاتی از این دست سبب تحریک و ایجاد وحشت در جامعه می‌شد بطوریکه بحث در خصوص بی‌طرفی نت تا کنگره ایالات متحده نیز ادامه پیدا کرد.

به عقیده کریستین گراتاف، محقق امنیتی، این مسائل جنبه مهندسی و فنی دارند تا سیاسی. او امیدوار است به کمک GNUnet که او از سال 2001 در قالب یک نرم افزار رایگان و پروژه داوطلبانه برای ایجاد امنیت جهت شبکه‌های نظیر به نظیر ارائه داده است این مشکلات حل شوند. این نرم‌افزار نیز به مانند تور با ذهنیت امنیت و گمنامی شکل گرفته است اما برخلاف تور برای عمل کردن به طراحی اینترنت پایه (TCP/IP) نیازمند نیست. TCP/IP به هر آدم کاربلدی امکان وارسی ترافیک را می‌دهد که برای این کار به منابع قانونی مهمی مانند سازمان اینترنتی نام‌ها و شماره‌های واگذار شده (ICANN) که وظیفه‌اش مدیریت سیستم نامگذاری دامنه (Domain Name System) است تکیه دارد. از آنجا که GNUnet یک جایگزین امن برای چنین خدماتی است درک جمله "تجسمی دوباره و کارآمد از اینترنت" از گراتاف کار ساده‌ای است.

گراتاف می‌گوید: "به من بگویید که چرا یک بسته IP باید یک IP منبع در بسته داشته باشد؟ برای مسیریابی آن ما فقط به مقصد نیاز داریم. در تور ما می‌توانیم دائما جای مقصد را عوض کنیم. یا اینکه می‌توانیم در جایی که مقصد رمزگذاری شده است یک پروتکل جدید داشته باشیم".

به گفته گراتاف، GNUnet یک شبکه توری (mesh network) است که کاربران برای امنیت بیشتر و بدون نیاز به منابع قانونی پایه، از راهکار نام اختصاصی به جای بازبینی‌های DNS استفاده می‌کنند. اما این راهکار ماهیتا در قالب نظارت گسترده و همه جانبه ای که NSA متهم به آن است مقاومت می کند و دست دولت را در تقسیم بندی اینترنت می‌بندد. به بیان دیگر، GNUnet از آغاز تاریک است.

گراتاف می‌گوید: "دسترسی بی‌نام و نشان کافی نیست و ما باید تمرکز منطق اپلیکیشن در خصوص نحوه و مکان ذخیره‌سازی اطلاعات را از بین ببریم. برای او، GNUnet یک گام آنسوتر اینترنت است و او به هنگام توضیح این مسئله مجبور شد پای شبکه‌های کامپیوتری پیش از اختراع اینترنت که با سرمایه‌گذاری ارتش ایجاد شده بودند را به میان بکشد. "انتظار امنیت در حد شبکه آرپانت (ARPANET) برای جامعه شهری".

گراتاف احترام خوبی برای تور قائل است و از آن به‌عنوان بهترین ابزار برای کسانی که نیاز ضروری به گمنام ماندن دارند یاد می‌کند. اما به گفته گراتاف، تور یک راهکار حاضر و آماده اینترنتی است که ساختار آن هیچ حریم خصوصی برای مشترکان قائل نیست".

گراتاف می‌گوید: "ما عادت کرده‌ایم که بگوییم به نوشتن قوانینی برای بازتاب ارزش‌های اخلاقی نیاز داریم. این روزها کد یک قانون است. زمانی که ما کدی را می نویسیم باید یک کد اخلاقی را نگاشته باشیم و نگارش کد نیز یک مسئله مهندسی است".

او می‌افزاید "هدف من ایجاد، مهندسی و راه‌اندازی شبکه‌ای است که تکنولوژی آن بازتاب‌دهنده چیزهایی باشد که تعداد زیادی از مردم در پی بدست آوردن آن هستند. گراتاف می‌گوید علی رغم اینکه من بیش از 12 سال است که در این کار مشغول فعالیت هستم اما GNUnet هنوز هم فقط به درد خوره‌های کامپیوتر می‌خورد و ابزاری عمومی نیست. با این حال او قویاً به این پروژه معتقد است و در خصوص پیچیدگی‌های آن هیچ شکی ندارد. "برای رفع این مشکل به پیشرفت‌هایی دست یافته‌ایم اما هنوز هم برای کاربران آنقدرها مفید فایده نیست. من امروز همه پاسخ‌ها را ندارم اما می‌توانم پاسخ‌های خوبی بدهم".

آیا باید وب را به سمت تاریکی ببریم؟
در جریان نگارش این مطلب، من بررسی‌های عمیقی در خصوص وب تاریک انجام دادم. من دود برخاسته از ویرانه‌های Silk Road را به چشم خود می‌بینم و اینکه به سبب اقدامات مراجع قانونی ایالات متحده در انتها تنها یک قاب عکس خالی از آن برجای خواهد ماند. من در آنجا به سایتی برخوردم که وعده می‌داد تنها در ازای دریافت چند هزار دلار هرفردی را که انتخاب کنم برای من می‌کشد. من در آنجا قیمت سلاح اتوماتیک را به بیت‌کوین (پول فاقد پشتوانه) بدست آوردم. همچنین لینک‌هایی را دیدم که تصاویر پورنوگرافی کودکان را ارائه می‌داد (البته روی هیچ یک از آنها کلیک نکردم).

هرچند نفرت‌انگیز است اما بسیاری از آنها قابل دسترس نیستند. اغلب لینک‌ها خراب هستند و اکثر سایت‌هایی که می‌توانستم ببینم همان اطمینان خاطری را به من می‌دادند که سایت‌های آمازون و eBay هم می‌دهند. با این حال، در رابطه با درستی و صلاحیت سایتی که به سفارش شما یک قاتل برایتان اجیر می‌کند تردید وجود دارد و من نمی‌دانم اگر این سایت‌ها درست بگویند چه اتفاقاتی روی خواهد داد. دسترسی به وب‌سایتی که تنها در زمان بالا پایین شدن ترافیک قابل مشاهده است ضرورتا به این معنا نیست که مالک سایت – اگر واقعا وجود داشته باشد – قادر است به تعهداتش هم عمل کند.

البته وب سطح نیز دقیقا یک سرمشق یا نمونه عالی از رفتارها و عملکردهای درست نیست. یک جستجوی سرسری در گوگل آشکار خواهد ساخت که هزاران سایت به خشونت و مسائل نژادپرستی اختصاص دارند. تقریبا بازدید از یک سایت که در آن advertiserها مشغول جمع‌آوری اطلاعات شما نباشند غیرممکن است و بارگذاری یک وب‌سایت قانونی همیشه با خطر دانلود شدن نرم‌افزارهای مخرب همراه است. در مورد نظارت‌های گسترده از جانب کشورهایی مانند ایالات متحده و نیز سانسور گسترده وب سایت‌ها مانند آنچه که در کشورهایی مانند ایران و چین در جریان است نیازی به صحبت نیست.

همیشه فکر می‌کنم که اگر اینترنت مانند وب تاریک بود چه اتفاقانی ممکن بود روی بدهد. حداقل به لحاظ تئوری، وب می‌توانست از سانسورهای دولتی آزاد باشد و در طراحی‌ها آزادانه‌تر عمل کند. آنچه که اقتصاد کنونی به ما عرضه کرده است یعنی جمع‌آوری منفعلانه اطلاعات شخصی توسط شرکت‌ها با منظور سودبردن از آنها، از میان می‌رود. اما نظام سرمایه‌داری انعطاف‌پذیر است. بنابراین آیا مراجع قانونی می‌توانند همان کاری که با Silk Road انجام دادند با بقیه انجام بدهند.

همانطور که می‌دانیم اینترنت کنونی با مجموعه ساده لابراتوآرها و دانشکده‌ها که در ابتدا از طریق آپرانت با هم لینک بودند بسیار متفاوت‌تر شده است اما تکنولوژی پایه آن چندان تفاوتی نکرده است. در دنیای امروز بازآفرینی وب بعنوان یک ابزار ارتباطی و البته با امنیت درونی، به نظر ایده بدی نمی‌آید چرا که وب جایی است که حتی مدل مو و شغل آینده ما هم در آن قابل پیش بینی و تعیین شدن است.

در چنین فضایی به بار آمدن تور و وب تاریک چندان تعجب آور نیست. تعداد نودهای داوطلب که از طریق آنها ترافیک تور مسیر خود را پیدا می کند دائما در حال کاهش است. از تاناس سوال کردم که آیا فکر می کند تور و وب تاریک زمانی بتوانند وب سطح را از نظر سایز تحت الشعاع قرار بدهند و او گفت این مسئله خیلی غیرمحتمل اما عجیب است "هرگز نگو هرگز. مردم خواهان آن هستند".

منبع: ماهنامه دنیای کامپیوتر و ارتباطات