مریخ فاقد مغناطیس‌سپهر محافظتی است و جوّ آن تنها به‌اندازهٔ یک درصد ضخامت جوّ زمین است. این شرایط نامطلوب باعث می‌شوند تشعشعات پرانرژی مانند پروتون‌ها، یون‌ها، نوترون‌ها و پرتوهای گاما به راحتی وارد مریخ گردند.
به گزارش ایتنا و به نقل از اسپیس، خورشید نیز با ارسال پرتوهای شدید تشعشعاتی که به نام ذرات پرانرژی خورشیدی (SEPs) شناخته می‌شوند، به این وضعیت کمک می‌کند.
هشدارهای طوفان
نگرانی‌ها تنها مربوط به فضانوردانی که در حال سفر بین زمین و مریخ می‌باشند، نیست؛ بلکه این نگرانی‌ها دربارهٔ فضانوردانی که روی سطح مریخ قرار دارند نیز وجود دارد. این فضانوردان باید تجهیزاتی در اختیار داشته باشند که بتوانند با طوفان‌های ورودی مقابله کنند، به خصوص با توجه به تأخیر در دریافت پیام از تیم‌های کنترل مأموریت در زمین.
زمان رسیدن
افزایش آگاهی درباره مشکلات تشعشعاتی در مریخ و مأموریت‌های انسانی آینده به این سیاره از حادثه‌ای در ماه مه ۲۰۲۴ آغاز شد. در این زمان، یک شعله خورشیدی قوی پرتوهای ایکس و گاما را به سمت مریخ پرتاب کرد و پس از آن، یک فوران جرم تاجی، ذرات باردار را به سوی این سیاره فرستاد که تنها در چند دقیقه به مریخ رسیدند.
تحلیلگران در دفتر تحلیل هوای فضایی از ماه به مریخ (M2M) در مرکز پرواز فضایی گادرد ناسا این رویداد را زیر نظر داشتند. آنها ارزیابی‌های هوای فضایی را در زمان واقعی برای حمایت از مأموریت‌های انسانی و رباتیک ناسا ارائه می‌دهند.
برای بررسی فوری رویدادهای خورشیدی در مریخ، فضاپیمای MAVEN ناسا - که به بررسی جوّ مریخ و تکامل مواد فرّار آن می‌پردازد - تنها ابزار موجود بود که توانست فعالیت خورشیدی و واکنش جوّ رقیق مریخ را همزمان مشاهده کند.
مأموریت ESCAPADE
اما خبرهای خوبی هم در افق مریخ وجود دارد. اواخر امسال، MAVEN به دو فضاپیمای جدید پیوسته که قرار است به مدار مریخ بروند. این فضاپیماها، به نام ESCAPADE، توسط آزمایشگاه علوم فضایی دانشگاه کالیفرنیا و ناسا پرتاب خواهند شد.
این دو فضاپیما - که با اولین پرتاب راکت Blue Origin’s New Glenn به مریخ فرستاده خواهند شد - به ما کمک می‌کنند تا تأثیرات ذرات پرانرژی ورودی به مریخ را بهتر رصد کنیم و ناوگان هلیوفیزیک را که قادر به نظارت بر تأثیرات تشعشعات در مریخ است، گسترش دهند.
رویداد نگران‌کننده
آخرین برخورد تشعشعات به سطح مریخ بزرگترین جهش ثبت‌شده توسط دستگاه تشخیص تشعشعات (RAD) بود. این دستگاه بر روی مریخ‌نورد Curiosity ناسا نصب شده که ۱۲ سال پیش بر روی این سیاره فرود آمد.
علاوه بر این، ذرات پرانرژی خورشیدی که در طول طوفان‌های خورشیدی از خورشید ساطع می‌شوند، می‌توانند میدان تشعشعات سطح مریخ را در بازه‌های زمانی کوتاه مانند چند ساعت تا چند روز تحت تأثیر قرار دهند.
دون هاسلر (محقق ارشد RAD در مؤسسه تحقیقات جنوب غربی در بولدر) توضیح می‌دهد که محیط تشعشعاتی سطح مریخ عمدتاً شامل پرتوهای کیهانی و ذرات ثانویه‌ای است که در جوّ یا خاک ایجاد می‌شوند. همچنین، ذرات پرانرژی خورشیدی که در طول طوفان‌های خورشیدی ساطع می‌شوند، می‌توانند میدان تشعشعات سطح مریخ را در بازه‌های زمانی کوتاه تحت تأثیر قرار دهند.
شکاف‌های مشاهداتی
در زمینه پیش‌بینی و مدل‌سازی در زمان واقعی هوای فضایی در مریخ، شکاف‌های اطلاعاتی وجود دارد. این شکاف‌ها عمدتاً به دلیل نبود مشاهدات کافی برای تغذیه مدل‌ها ایجاد می‌شود.
برای مثال، ما هیچ مشاهداتی از نقطه لاگرانژ ۱ خورشید-مریخ یا از سمت دور خورشید نسبت به زمین نداریم - و همچنین مدل‌های مناسبی برای پیش‌بینی دقیق ورودی‌های خورشیدی به محیط منحصربه‌فرد مریخ وجود ندارد.
فیوِرز به نیاز به ایجاد یک قابلیت هوای فضایی مستقل از زمین اشاره می‌کند. وی می‌گوید: «چالش در مریخ از دیدگاه هوای فضایی تا حدودی به دلیل محدودیت‌های زیرساخت‌های ارتباطی است».
