ايتنا- سنجاي كتكار ، مدير ارشد فني، طراح و عضو هيات مديره شركت تكنولوژي‌هاي كوييك هيل مي‌باشد.
براي روشن شدن بعضي از مسائل در مورد اين شركت امنيتي و بالاخص مباحث فني در زمينه ويروس و ضد ويروس جلسه مصاحبه اي با او برگزار كرديم.

 




کوييک هيل، توليدکننده پيشروي آنتي‌ويروس و ابزار امنيت اينترنتي است. از زمان پايه‌گذاري شرکت در سال ۱۹۹۳ کوييک هيل پيوسته درگير تحقيق و توسعه حوزه فناوري آنتي‌ويروس مي‌باشد. 

به همين جهت، در گفت‌وگويي اختصاصي با آقاي سنجاي کاتکار، مدير ارشد فني و عضو هيئت مديره شركت کوييک‌هيل تکنولوژي، تاريخچه شكل‌گيري و برنامه‌هاي اين شركت را بررسي كرده‌ايم كه در ادامه مي‌خوانيد. از همكاري و هماهنگي نمايندگي كوييك‌هيل در ايران نيز سپاسگزاريم.

شما يکي از بنيانگذاران و مدير ارشد تکنولوژي شرکت کوييک هيل هستيد؛ لطفا درمورد حرفه خود بيشتر براي ما توضيح دهيد.
کار ما رديابي آخرين تهديدهاي اينترنتي، بدافزارهاي جديد و تکنولوژي‌هايي است که هکرها و مجرمين شبکه از آنها براي نفوذ به سيستم و ضربه زدن به آن استفاده مي‌کنند. در واقع کار من کمک به کاربران کامپيوتر براي محافظت از سيستم‌هايشان و اطلاعات ذخيره شده در آنها با استفاده از آخرين تکنولوژي‌هاي مربوط به امنيت IT مي‌باشد. همچنين تحقيقات در رابطه با ميزان آسيب‌پذيري پايگاه‌هاي جديد از ديدگاه امنيتي بر عهده من است.

کوييک هيل چطور راه‌اندازي شد؟ چرا تصميم گرفتيد روي يک نرم‌افزار آنتي ويروس کار کنيد؟
در زمان فارغ‌التحصيلي و فعاليت‌هاي مربوط به آن، من علاقه‌مند به تحقيق در رابطه با آنتي‌ويروس و تحليل ويروس‌ها شدم. در طي مطالعات پس از تحصيل، به نتايجي رسيدم که بتوانم از کامپيوتر خود در برابر ويروس‌هاي آن زمان محافظت کنم. برادر بزرگ من کايلاش در آن زمان در زمينه نصب و تعمير کامپيوتر فعاليت مي‌کرد. او از من خواست نتايج بدست آمده خود را در قالب يک محصول ارائه دهم. اينچنين بود که اولين نسخه کوييک‌هيل متولد شد. پس از تکميل مطالعاتم کوشش کردم ويژگي‌هاي اين نرم‌افزار را توسعه دهم که منجر به Quick Heal Anti-Virus ۳.۰ در سال‌هاي ۱۹۹۴-۹۵ شد.

لطفا در مورد نحوه عملكرد تكنيكي يک نرم‌افزار آنتي‌ويروس كمي بيشتر توضيح دهيد؟
پاسخ به اين سوال مي‌تواند طولاني، فني و خارج از حوصله خوانندگان شما باشد. من سعي مي‌کنم با فهرست‌بندي اينکه هريک از اجزاي آنتي‌ويروس چطور کار مي‌کند، در مورد آن يک بررسي کلي انجام دهم. يک نرم افزار آنتي‌ويروس کامل شامل چندين واحد مهم مانند اكسنر، اسكن حافظه، محافظ از ايميل، محافظ بلادرنگ (Real Time) و غيره مي‌باشد. ترکيب اين واحدها محافظت کاملي به سيستم مي بخشد. در هسته همه اين بخش‌ها موتور آنتي‌ويروس است که هدف اسکن ويروس را دنبال مي‌کند. اين يک موتور قدرتمند چندرشته‌اي (multi-threaded) و چندوظيفه‌اي(multi-tasking) است که مي‌تواند فايل/فولدر/ بافر را به صورت كارآمد براي هرنوع بدافزار و تهديد اسکن کند. هريک از اين واحدها از نظر کاربرد و يکپارچه شدن با سيستم، جهت تامين محافظت کاملا پيچيده هستند.مثلا Real Time Protection بر مبناي درايور فايل سيستم كه درهسته قرار دارد عمل مي‌كند. اين واحد در همه فعاليت‌هاي پديد آمده در سيستم نفوذ مي‌کند تا اطمينان پيدا کند دسترسي به فايل‌ها بدون آلودگي هستند. Email protection بر مبناي درايور كارت شبکه عمل مي‌کند و همه ايميل‌هاي دريافتي و ارسالي را به صورت پيشگيرانه بررسي و اسکن مي‌نمايد.
مهم‌ترين جزء موتور آنتي‌ويروس شامل بخش‌هاي مختلفي مانند شناسايي و تجزيه فرمت، از حالت آرشيوي و بسته‌بندي درآوردن، اسکنر امضاء، نمونه‌ساز و غيره استُ. به عبارت ساده‌تر کار اصلي موتور آنتي‌ويروس اسکن فايل از ويروس و حضور ساير بدافزارها از طريق اسکن اوليه تعاريف ويروس(امضاء) مي‌باشد. پس از آن موتور ويروس‌ياب اسکن‌هاي مختلفي را برحسب نوع فايل و محتواي فايل به کار مي‌گيرد. مانند موتور شناسايي ويروس چندريختي، شناسايي نشانه‌هاي عمومي بدافزار و غيره. همچنين ابزاري در بيشتر موتورهاي آنتي‌ويروس به نام اسکنر اکتشافي وجود دارد که براي شناسايي مالويرهاي ناشناخته جديد به کار مي‌رود.
اميدوارم پاسخم به اندازه کافي در رابطه با تكنولوژي محصولات آنتي‌ويروس شفاف بوده و خوانندگان را راضي کرده باشد.

به نظر شما يك مهندس بايد چه دانش فني داشته باشد تا بتواند در زمينه تکنولوژي آنتي‌ويروس فعاليت کند؟ آيا نياز به داشتن دانش عميق در زمينه سيستم‌هاي عامل مي باشد؟
تکنولوژي آنتي‌ويروس در طي زمان تغييرات بسياري کرده و شکل بزرگي از سيستم امنيتي شامل جنبه‌هاي متفاوت امنيت را به خود گرفته است. از آنجا که هرروز تهديدهاي امنيتي تازه‌اي کشف مي‌شود، حوزه سيستم امنيتي نرم‌افزارهاي ضدويروس در همه زمينه‌ها رشد کرده‌اند. براي مقابله با همه اين تهديدها شخص نياز به داشتن دانش عميق در زمينه سيستم مورد نظر دارد. بسيار دشوار است که يک شخص به تنهايي بتواند دانش عميقي در زمينه همه سيستم عامل‌ها با تکنولوژي‌هاي متفاوت را در عصر حاضر داشته باشد. بنابراين فضا براي همه کساني که دانش عميقي درباره هر يک از جنبه‌هاي سيستم‌هاي عامل يا شبکه دارند وجود دارد. اين حوزه مي‌تواند سيستم فايل، شبکه، فرمت فايل، مديريت حافظه ،مهندسي معکوس، تحليل بدافزار، آناليز آسيب‌پذيري، پيامگذاري و غيره باشد.
شما درست مي‌گوييد، يك مهندس بيش از ۹۰% به اطلاعات كامل در زمينه مفاهيم سيستم عامل و به طور خاص بخشي که روي آن کار مي کند نياز دارد. مثلا مهندسي که در زمينه سيستم فايل اطلاعات دارد ممکن است در مورد مهندسي معکوس وارد نباشد.

بدترين نوع ويروس، تروجان يا كرم رايانه‌اي که در کوييک‌هيل با آن مواجه شديد چه بود؟ چطور تيم مهندسي شما به اين تهديدها پاسخ مي‌دهد؟
امروزه بيشتر بدافزارها براي ما حکم بدترين را دارند، از آنجا که مجرمين شبکه از طريق Hack کردن امرار معاش مي‌کنند، کوشش مي‌کنند براي مدت طولاني ناشناس باقي بمانند. آنها با استفاده يا استقرار بهترين ابزارها و بدافزارها كار خود را به بهترين وجه انجام مي‌دهند. بنابراين جديدترين بدافزارها بهترين بسته‌بندي، رمزنگاري و قابليت نفوذ را دارند که شناسايي آنها را دشوار مي‌کند.
اگر شما به دنبال اسامي خاصي از ويروس/تروجان/كرم اينترنتي هستيد، اجازه بدهيد بگويم پيچيده‌ترين تکنيک‌هايي که مالويرها استفاده مي‌کنند غيرمعروف‌ترين آنهاست؛ در حالي‌که ساده‌ترين ويروس‌ها مشهور شده و رو به گسترشند. بنابراين اسامي که من ذکر مي‌کنم ممکن است به نظر آشنا نيايند چون معروف نيستند اما بدترين انواع بدافزار به شمار مي‌آيند. دسته‌هاي چندريختي و دگرگون شده مالور بدترين انواع آنها هستند و چند نوع از آنها که فروشندگان آنتي‌ويروس‌ها را به دردسر انداخته شامل موارد زير مي‌باشد:
One Half, Natas در سيستم عامل MS-DOS
W۳۲/Marburg, W۳۲/CTX, W۳۲/Crypto, W۳۲/Zmist, W۳۲/Etap در سيستم‌عامل ويندوز
جهت اجراي شناسايي دقيق و به موقع در مورد چنين مالويرهايي، تحليلگران مالوير ما از تکنيک‌هاي نوين و بديع مهندسي معکوس استفاده مي‌کنند. در بسياري از مواقع اين امر تلاش جمعي گروهي از مهندسان را برمي‌انگيزاند تا مالور را قسمت به قسمت شناسايي کنند تا به راه حلي برسند. هرگاه چنين موقعيتي ايجاد شد تيم فني كوييك‌هيل بصورت شبانه‌روز کار مي‌کنند تا به راه حل منطقي شناسايي مالور برسد و آنرا به صورت آپديت براي کاربران ارائه دهند.

کوييک هيل براي عبور از رقباي خود چه برنامه‌اي دارد؟
همه همكاران در کوييک هيل از منشي دفتر گرفته تا مديريت ارشد به صورت يک تيم كار مي‌کنند و نهايت کوشش خود را به کار مي‌گيرند. تمرکز ما بر روي رضايت مشتريانمان است که آن را به طور مداوم مد نظر قرار مي‌دهيم تا از چگونگي خواسته‌هاي دقيق مشتريانمان اطمينان حاصل کنيم و نهايت کوشش خود را به عنوان عرضه‌كننده محصولات امنيتي براي جلب رضايت مشتريانمان به کار مي‌بنديم. در اين روند ما هرگز توجه چنداني به رقابت نداشته‌ايم.

کوييک هيل راه حل‌هاي آنتي‌ويروس را براي انواع سيستم عامل‌هاي UNIX ارائه مي‌دهد. نوع ويروس‌هايي که بر روي سيستم‌عامل‌هاي مبتني بر يونيكس اثر مي‌گذارند چيست؟
ويروس‌هايي بر سيستم‌عامل‌هاي UNIX و يونيكس-مانند اثر مي‌گذارند که به طور کلي از فرمت فايل اجرايي ELF استفاده کنند. يونيكس انواع متفاوتي از بدافزارها را به خود ديده مانند ويروس‌هاي برمبناي shell-code، ويروس‌هاي اسكريپتي، ويروس‌هاي فايل‌هاي ELF آلوده به ويروس‌ها، كرم‌هاي منتشر شده از طريق ايميل و root-kitها. به علاوه پلتفرم‌هاي مشهور UNIX نيز مکان مناسبي براي ورود مالورهاي مرسوم بر مبناي ويندوز مي باشند.

ضمن سپاس از شما، آيا براي خوانندگان ايراني پيامي داريد؟
توصيه من به تمام مهندسين نرم‌افزار اين است که عرصه جرايم شبکه به معناي واقعي درحال گسترش است و به گونه بي‌حد و حصر اهداف منفي خود را مي‌جويد. همه آنهايي که در زمينه فعاليت‌هاي تجاري و تکنولوژي کار مي‌کنند، لطفا مراقبت امنيتي را به طور دقيق در هر سطح مهندسي نرم افزار رعايت کنند. از مرحله طراحي تا مرحله آزمايش بايد جنبه‌هاي امنيتي در فرايند لحاظ شود. به خصوص در مرحله آزمايش لطفاً مهندسان تقاضاها را از ديدگاه امنيتي مورد بررسي قرار دهند. براي اطلاعات بيشتر در اين زمينه به کتابي از مايکروسافت تحت عنوان The Security Development Life Cycle (چرخه حضور توسعه امنيت) تاليف Michael Howard & Steve Lipner مراجعه کنيد. اين کتاب جالبي براي آغاز به تفکر در اين مسير مي‌باشد. با چنين فعاليتي اگر نتوانيم جلوي هک شدن را بگيريم حداقل فعاليت‌هاي مضر و خرابکارانه را محدودتر و انجام آنها را دشوارتر مي‌سازيم.
بسيار متشکرم که مرا براي اين مصاحبه دعوت کرديد. اميدوارم پاسخ‌هاي من براي خوانندگان مفيد بوده باشد. اگر پرسش‌ها و ترديدهاي بيشتري داريد مي‌توانيد از طريق ادرس ايميل اسم کوچکم در کوييک هيل دات کام با من در ميان بگذاريد تا پاسخ دهم.