ايتنا - حضورش معجزه نبود، نبودش هم فاجعه نیست

کمتر از سه هفته پیش بود که طرح ادغام سه وزارتخانه راه، مسکن و ارتباطات و تشکیل وزارتخانه جدید با نام وزارت امور زیر بنایی مطرح شد.
اما اظهارنظر در این خصوص در محافل مختلف همچنان ادامه دارد. اظهاراتی که شاید تصمیم‌گیری نهایی در این خصوص را با مشکل مواجه کرده است.
طی این مدت نظرهای موافق و مخالف زیادی از سوی کارشناسان شنیده شده است.

اما در بین تمامی اظهارنظرهای مختلف، علی مطهری، رییس کمیته مخابرات مجلس معتقد است که تمام نگرانی‌‌های مطرح شده در این حوزه بی‌مورد است چرا که مجلس روی این طرح مطالعات عمیقی انجام داده. به باور وی بهتر است به جای حفظ ساختار فیزیکی یک وزارتخانه، ساختار مدیریتی و ذهنی‌مان را اصلاح کنیم تا بخش‌هایی که به قول مخالفان مغفول مانده، ارتقا پیدا کند.

• قرار بود در جلسه روز چهارشنبه مجلس سرانجام طرح ادغام سه وزارتخانه راه، مسکن و ارتباطات مشخص شود. نتیجه چه شد؟
من در این جلسه حضور نداشتم. اما باید این موضوع در این جلسه مطرح می‌شد که گویا نشده و تنها بحث‌هایی به صورت غیر علنی بیان شده است.

• یعنی شما به عنوان رییس کمیته مخابرات مجلس اطلاعی در مورد این جلسه یا تغییراتی که قرار بود در خصوص این طرح صورت بگیرد ندارید؟
قرار نبوده که تغییرات خاصی صورت بگیرد. تنها جلسه‌ای با حضور دوستان و وزیر ارتباطات که معتقد بودند با این ادغام لطماتی به بخش آی‌تی وزارت ارتباطات وارد می‌شود، برگزار شد تا فرصتی برای بحث و تبادل نظر در این خصوص مطرح شود. اقدام قانونی صورت نگرفت و تصمیم نهایی در این خصوص در هفته جاری گرفته خواهد شد.

• طی چند هفته گذشته و با مطرح شدن ادغام وزارت ارتباطات با وزارت راه و مسکن، شما به نوعی جزو افرادی بودید که از این طرح حمایت کردید...
این گونه هم نیست من از موافقان یا حامیان اصلی این ادغام نیستم حتی ما و چند نماینده دیگر در جریان مطرح شدن این طرح و رای‌گیری در خصوص آن نبودیم، چرا که به همراه اعضای کمیسیون صنایع در سفر کاری به سر می‌بردیم.

• چرا در حالی که دو کمیسیون تخصصی، در مجلس حضور نداشتند باید در خصوص این ادغام تصمیم‌گیری و در نهایت رای‌گیری می‌شد؟
قضیه آن گونه هم که در رسانه‌ها مطرح می‌شود نیست. قضیه به این صورت است که دولت لایحه ادغام وزارت راه و مسکن را تقدیم مجلس کرده است. آیین‌نامه این طرح به دو کمیسیون اجتماعی و عمران مربوط می‌شد پس این طرح ابتدا به کمیسیون اجتماعی به عنوان کمیسیون اصلی و بعد به کمیسیون عمران به عنوان کمیسیون فرعی ارجاع داده شده است. تا این مرحله صحبتی از ادغام وزارت ارتباطات با این دو وزارتخانه مطرح نبوده تا به کمیته مخابرات ارجاع داده شود. پس حضور ما در آن جلسه ضروری نبوده است. وقتی این طرح در کمیسیون اجتماعی مورد بحث قرار گرفت، یکی از نمایندگان پیشنهاد ادغام وزارت ارتباطات را هم داده و در نهایت هم کمیسیون با این نظر موافقت و آن را تصویب کرده است. پس باز هم و در این مرحله لزومی نداشته که کمیته مخابرات و کمیسیون صنایع در مجلس حضور داشته باشند.

• به نظر شما وقتی چنین پیشنهادی مطرح می‌شود نباید از یک کمیسیون تخصصی هم مشورت گرفته شود؟
خیر، نیاز نیست. اگر از ابتدا قرار بود وزارت ارتباطات با این دو وزارتخانه ادغام شود حرف شما درست بود.

• چه فرقی دارد در نهایت که ادغام این وزارتخانه با دو وزارتخانه دیگر مطرح شده است باز هم نباید نظر کمیسیون صنایع یا کمیته مخابرات پرسیده می‌شد.
خیر؛ چرا که از اول این تصمیم قرار نبود گرفته شود. در واقع زمانی که این پیشنهاد توسط کمیسیون اجتماعی مطرح شده بلافاصله با این نظر موافقت، رای‌گیری و در کمیسیون تصویب شده. در نهایت هم این طرح در صحن علنی مجلس به تصویب رسیده است. مجموع این فعالیت‌ها هیچ مغایرتی با آیین‌نامه داخلی مجلس ندارد. اگر کمیسیون صنایع یا کمیته مخابرات در این داستان پیشرو بود کاملا نظر شما درست بود و باید حتما در این جلسه حضور پیدا می‌کرد پس نیازی به حضور این دو نبوده است.

• شما این ادعا را مطرح می‌کنید که از حامیان یا موافقان ادغام وزارت ارتباطات با وزارت مسکن و راه نیستید، ولی طی چند هفته گذشته و در اکثر گفت‌و‌گوهای خود به نوعی به این ادغام نگاه مثبتی داشتید و حتی زمانی که شورای نگهبان هم با این ادغام مخالفت کرد، ادعا کردید که نظر این شورا را تامین خواهید کرد.
من هیچ اصراری به این ادغام ندارم. در اکثر خبر‌ها آمده که شورای نگهبان هم به ادغام وزارت ارتباطات با دو وزارتخانه دیگر ایراد گرفته است؛ در حالی که این گونه نیست. شورای نگهبان تنها به تشکیل وزارت زیربنایی ایراد گرفته و اظهار داشته وقتی چنین وزارت جدید قرار است شکل بگیرد باید شرح وظایف آن مشخص باشد که من هم گفتم نظر شورای نگهبان را تامین می‌کنیم. در نهایت هم با چند جمله جابجا کردن این لایحه اصلاح و نظر این شورا هم تامین شد. در واقع در این جا شورای نگهبان هیچ مخالفتی با ادغام این سه وزارتخانه نداشته تنها چند کارشناس و خود وزارت ارتباطات هستند که معتقدند که با این ادغام زمین به آسمان و آسمان به زمین می‌آید. من هم به این گروه می‌گویم با این ادغام چنین اتفاقی نمی‌افتد. من حساسیتی به این ادغام یا اینکه حتما باید این ادغام انجام شود ندارم، ولی اینکه صدا و سیما، مطبوعات و کارشناسان برآشفته شده‌اند که این ادغام ضربات جبران ناپذیری به وزارت ارتباطات و مخصوصا آی‌تی می‌زند کاملا اشتباه و این نگرانی‌ها بی‌مورد است.

• چرا شما نگرانی این گروه مخالف با ادغام را بی‌مورد تلقی می‌کنید؟
چرا که روی این کار کاملا کار کارشناسی صورت گرفته و حاضر هستم برای اثبات حرف خودم در مناظره‌های گوناگونی هم شرکت کنم.

• شما چند دلیل برای بی‌مورد بودن این نگرانی‌ها را بیان می‌کنید؟
وزارت ارتباطات در حال حاضر زیرمجموعه‌های اصلی خود مثل مخابرات، شرکت ارتباطات سیار، شرکت دیتا، ارتباطات سیار، پست بانک را یا واگذار کرده یا در مرحله واگذاری است. پس در این بین تنها شرکت زیرساخت و سازمان تنظیم مقررات می‌مانند که قطعا برای حفظ آنها با ماهیت اصلیشان برنامه‌های ویژه‌ای در نظر گرفته خواهد شد.
پس برای این ادغام تمام جوانب در نظر گرفته شده و این گونه نیست که خیلی‌ها طی این مدت اظهار کرده‌اند برای مثال عده‌ای گفته‌اند حتی وزارت ارتباطات بورکینافاسور هم مستقل است و صدها انتقاد دیگر. چرا این مخالفان به نحوه مدیریت این وزارتخانه‌ها در کشور همسایه یعنی ترکیه اشاره نمی‌کنند مگر وزارت ارتباطات در این کشور با وزارت راه ادغام نشده؟ مگر آنها الان مشکل دارند؟

• ولی شرایط ایران با ترکیه چه از نظر مدیریتی و چه از نظر زیرساخت قابل مقایسه نیست؟
چرا نیست؟ هست. اگر هم نباشد سعی می‌کنیم به این شرایط برسد. ادغام این وزارتخانه‌ها با مطالعه وزارتخانه‌ها در کشورهای دیگر صورت می‌گیرد.

• با تمام صحبت‌هایی که می‌کنید اما هنوز عده‌ای هستند که معتقدند که با ادغام وزارت ارتباطات با وزارت راه و مسکن، آی‌تی در این وزارتخانه مغفول باقی می‌ماند. البته بعضی هم می‌گویند این وزارتخانه اساسا در زمینه آی تی چندان کاری انجام نداده که اکنون بخواهد به خاطر از دست دادنش نگران باشد.
این کاملا بی‌انصافی است که بگویم آی‌تی در این وزارتخانه مغفول مانده است.

• این مغفول ماندن آی‌تی را به نقل از گزارش‌های منتشر شده از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس نشان گفتم.
اتفاقا من هم از منتقدان اصلی کارکرد مسئولان وزارت ارتباطات هستم، اما این‌گونه هم نیست که این وزارتخانه کاری برای بخش آی‌تی کشور نکرده باشد. در زمینه آی‌تی و مخصوصا زیرساخت‌های این بخش، کارهای زیادی انجام شده است. در واقع بستر آی‌تی همان ارتباطات است که همان‌طور که می‌بینید ما در این زمینه مشکل خاصی نداریم. درست است که ضعف‌هایی در بخش آی‌تی کشور دیده می‌شود، اما می‌توان با برنامه‌ریزی و سیاستگذاری‌های خاص این ضعف‌ها را جبران کنیم. در کل هر کسی در این خصوص نظری دارد و آن گروهی هم که نسبت به این ادغام نگران هستند شاید نگرانی‌شان به‌جا باشد، اما احساس من این است که این نگرانی موضوعیتی ندارد.

• با گذشت چندین هفته از زمان رای‌گیری می‌بینیم که بعضی از این نمایندگان یا رای خود را پس گرفته‌اند یا در حال ارائه یک طرح دو فوریتی هستند تا وزارت ارتباطات مستقل بماند. به نظر شما این یک نوع دوگانگی و ضعف در تصمیم‌گیری نیست؟
درست است و من هم این ایراد را به مجلس وارد می‌دانم. این نوع رفتار یکی از ضعف‌های بزرگ مجلس است و من آن را قبول دارم. ولی موضوع در حال حاضر این نیست. همه این انتظار را دارند که مطهری و دیگر نمایندگان مجلس این طرح را کنار بگذارند یا لغو کنند که این کار هم شدنی نیست. چرا که مجلس طرحی را به مرحله‌ای رسانده که برای تصویب نهایی به شورای نگهبان رفته است و در آنجا شورای نگهبان ایراداتی را به طرح گرفته که تنها ما اجازه داریم در قالب رفع آن ایراد دخالت کنیم نه بیشتر. الان دیگر نظر موافق یا مخالف معنی ندارد.

• شما چه ارتباطی بین وزارت مسکن و ارتباطات می‌بینید؟
من با مسکن کار ندارم صحبت سر وزارت راه و ارتباطات است.

• ولی شما به این نکته اشاره کردید که شاید یکی از دلایل پیچیده شدن این ادغام‌ها اضافه شدن وزارت مسکن باشد.
این سوالات فقط موضوع را پیچیده‌تر می‌کند. اگر شما این موضوع را مطرح کنید پس به تعداد موضوعات در کشور باید رییس جمهور داشته باشیم. من در یک جمله تنها پاسخ می‌دهم و آن اینکه وجود وزارت ارتباطات یک معجزه نیست که حالا عدم وجودش فاجعه به بار آورد. مگر ساختار تعیین کننده همه فعالیت‌ها است که حالا اگر یک وزارتخانه نباشد تمام فعالیت‌ها متوقف شود.

• فارغ از این نظرهایی که این روزها در خصوص ادغام این سه وزارتخانه شنیده می‌شود چرا مجلس طرحی برای گسترش آی‌تی در کشور و جبران ضعف‌های موجود در این بخش در نظر نمی‌گیرد؟
مجلس در این زمینه هم فعال است فقط سرو صدا نکرده است. تا کنون فعالیت‌های زیادی انجام داده‌ایم و پیگیر و ناظر فعالیت در این بخش هم هست. همه اصناف مختلف آی‌تی مثل شرکت‌های ندا، سازمان نظام صنفی رایانه‌ای، شرکت‌های‌تلفن اینترنتی و... به ما مراجعه کرده و جلساتی را برگزار کرده‌اند. در واقع ما پیگیری مشکلات در این بخش هستیم، اما مشکلات در این بخش فراتر از آن است که ما با طرحی معجزه کنیم.

• به عنوان آخرین سوال به نظر شما سرانجام طرح ادغام این سه وزارتخانه چه خواهد شد؟
با این فضا من سرانجامی برای این طرح نمی‌بینم و راهی به جز ادغام وجود ندارد. مگر اینکه با اعلام طرحی در مجلس انجام ادغام‌ها را به دو سال آینده موکول کنیم که این هم خسارات جبران ناپذیری را تحمیل خواهد کرد. از طرفی هم اگر این مخالفت‌ها ادامه داشته باشد و اگر شورای نگهبان ایراد ماهیتی به این طرح بگیرد، ممکن است که ادغام سه وزارتخانه با یکدیگر لغو شود.