ايتنا - بانکداری الکترونیکی بدون زیرساخت هیچ است

علی اصغر گوهردهی، رییس اداره انفورماتیک بانک سامان

گفت‌وگو: ایمان بیک - اقدس قلی زاده
علی اصغر گوهردهی، رییس جوان اداره انفورماتیک بانک سامان، متعلق به نسلی از دانشجویان دانشگاه امیرکبیر است که در برهه‌ای از تاریخ بانکداری الکترونیکی ایران نقش آفرینی کرده‌اند؛ نسلی که با آغاز به کار جدی شرکت کیش ویر (توسن کنونی) کار روی سیستم‌های کربنکینگ داخلی و امنیت سیستم‌های بانکداری را در این شرکت آغاز کردند. گوهردهی کارش را در حوزه بانکداری در همان شرکت کیش ویر آغاز کرد و بعدها به بانک سامان پیوست. او رییس اداره‌ای در زیرمجموعه فناوری اطلاعات بانک سامان است که مسوولیت زیرساخت‌های سخت‌افزاری بانک را برعهده دارد. با گوهردهی گفت‌و‌گویی کرده‌ایم که از نظرتان می‌گذرد.

• وظایف و مسئولیت‌های اداره انفورماتیک در مجموعه فناوری اطلاعات بانک سامان چیست؟
سال ورود من، این اداره دارای ۳ زیر مجموعه شامل دایره شبکه و سوییفت، دایره پشتیبانی فنی و دایره خودپردازها بود. از سال ۸۸ یک‌سری از وظایف دایره خودپردازها شامل نصب، راه‌اندازی و پشتیبانی خودپردازها به شعب منتقل شد ولی بحث‌های شبکه و زیرساخت همچنان در این اداره باقی ماند. به این ترتیب شبکه و زیرساخت مخابراتی و پشتیبانی فنی شعب و ستاد از وظایف اصلی این اداره است و فناوری خودپردازها را هم هنوز این اداره به عهده دارد و ‌اینکه ‌چه نوع ATM ‌با چه فناوری و چه امکاناتی خریداری شود، همچنان وظیفه ماست. اما نصب، راه‌اندازی و پشتیبانی از خودپردازها با دایره خودپردازها و البته شرکت‌های طرف قراردادمان، است.

• وقتی می‌گویید زیرساخت، منظورتان زیرساخت‌های نرم‌افزاری از جمله بانکداری الکترونیکی و کربنکینگ را هم شامل می‌شود؟
وقتی می‌گویم زیرساخت شامل بسترهای مخابراتی و تجهیزات سخت‌افزاری‌ است. مثلاً کربنکینگ و یا نرم‌افزار سیستم کارت‌های خودپردازها جزو بحث نرم‌افزار است که مسوولیت اینها با اداره ما نیست.

• از نگاه شما تعریف بانکداری الکترونیکی در ایران چیست و در مقایسه با جهان چه وضعیتی داریم؟
می‌توان گفت بانکداری الکترونیکی مجموعه‌ای از نرم‌افزار، سخت‌افزار و زیرساخت است‌. من زیرساخت را در اینجا بستر مخابراتی می‌بینم زیرا این امکان را فراهم می‌کند که کاربر یا مشتری به شعبه برای انجام تراکنش‌های مالی مراجعه نکند. توجه داشته باشید که ما دو مفهوم بانکداری الکترونیکی و پول الکترونیکی داریم که این دو موضوع از هم تفکیک‌ناپذیرند.
نمی‌توان راجع به بانکداری الکترونیکی صحبت کرد و راجع به پول الکترونیکی صحبت نکرد. اینها با هم ارتباط تنگاتنگی دارند اگر کاربردی نگاه کنیم بانکداری الکترونیکی یعنی آسان‌ترین راه برای انجام یک تراکنش مالی و هر چیزی که باعث شود کاربر هر گونه تراکنش مالی را در هر لحظه‌ انجام دهد. وقتی هم از آسان‌ترین راه در دنیای تکنولوژی امروزی صحبت می‌کنیم یعنی کاربر در خانه بنشیند و هر تراکنشی مالی که می‌خواهد را انجام دهد و پول و اسکناس‌ در دستش نچرخد؛ یعنی شما پول و اسکناس را در سطح جامه نبینید. سوار اتوبوس ‌شوید کارت پول الکترونیکی داشته باشید و زمان خرید با پول الکترونیکی و ابزارهای بانکداری الکترونیکی، بتوانید این تراکنش‌ها را انجام دهید.
با نگاه ایده‌آل بانکداری الکترونیکی بدون پول الکترونیکی قابل بهره‌برداری نیست، در حالی که هم اکنون در ایران امکانات بانکداری الکترونیکی بیشتر از پول الکترونیکی است‌‌‌‌ و ‌‌‌‌‌همچنان باید بلیت کاغذی بخریم یا پول پرداخت کنیم. در مقایسه با جهان، آمارهای جهانی درآوردن و قیاس کردن این وظیفه‌ من نیست بانک مرکزی می‌تواند به عنوان مرجع همه بانک‌ها آمار درستی بدهد تا بتوان قیاس کرد.
ما در حال توسعه بانکداری الکترونیکی هستیم. اگر هدف‌ مقایسه‌مان را جهانی بگذاریم قطعاً به دلایل مختلف فاصله داریم. بهتر است بدانیم که تاریخچه بانکداری الکترونیکی در ایران به چه زمانی بر می‌گردد و الان کجا ایستاده‌ایم. در محدوده جغرافیایی کمی بزرگ‌تر با کشورهای منطقه مقایسه کنیم با آنهایی که به لحاظ تکنولوژی در حد ما هستند. تعارف نداریم؛ بانکداری الکترونیکی فناوری نوین است که ما صاحب آن نیستیم. اما در ۱۰ سال گذشته جهش خیلی خوبی ‌در مقایسه با منطقه خاورمیانه، همسایه‌ها ‌و کشورهای خلیج‌فارس داشته‌ایم. از یک‌سری کشورها جلوتر و با یک‌سری کشورها، هم سطحیم.

• از ۵ سال گذشته تا الان به فناوری خاصی دست پیدا کرده‌ایم یا خدمت جدیدی ارایه داده‌ایم؟
ابتدا باید بدانیم بانکداری الکترونیکی شامل چه سرویس‌هایی است. اینترنت بانک، تلفنبانک، موبایل بانک، sms بانک، خودپرداز و خود دریافت‌ها به همراه POS مهم‌ترین سرویس‌های بانکداری الکترونیکی هستند. گفتیم که بانکداری الکترونیکی مجموعه‌ سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و شبکه‌ای است که باعث می‌شود مشتری به بانک مراجعه نکند. خودپرداز یک سخت‌افزار است، اینترنت بانک یک پروتکل مخابراتی است که هرکدام از اینها نرم‌افزارهای خاص خودش را دارند و یا پوزها (کارت خوان‌های فروشگاهی یا شعبه‌ای) بانکداری الکترونیکی در دنیا هم شامل این موارد می‌شود.
برای مثال PSPها را در نظر بگیرید. بانک سامان شرکت PSP خودش را دارد که متولی نصب pos است. شما می‌توانید خرید کنید، ایرانسل و همراه اول سرویس شارژ می‌دهند. حالا بانک مرکزی طرح شاپرک را مطرح کرده و عنوان می‌کند که به لحاظ ساختاری همه PSPها جمع شوند و فقط یک PSP داشته باشیم تعدد POSها را از بین برده و همه به یک سوییچ وصل شوند. نکته مهم این است که وقتی بانک مرکزی طرحی را ارایه می‌کند، پس از تصویب، بانک‌ها موظفند رعایت کنند آن چیزی که شما می‌گویید در حوزه سرویس، سرویس‌های مختلفی مثل شتاب، ساتنا، NIBN سحاب، کهاب، شماره ملی شبا و غیره به اینها می‌توان به عنوان new services نگاه کرد. این طرح‌ها هر کدام دارای ويژگی‌هایی هستند که برخی از آنها منتقدانی نیز دارند. اما اینکه ما در طی این چند سال چه ابزاری را به بانکداری الکترونیکی اضافه کرده‌ایم، ابزار خیلی شاخصی را نمی‌توانم نام ببرم ممکن است تا چند سال دیگر هم اتفاقی نیفتد. به نظرم در حال حاضر باید استفاده از ابزارهایی که داریم را بهینه کنیم.
یکی از هدف‌های بانک‌ها این است که خودپردازهایشان به صورت آنلاین امکان دریافت وجه پیدا کنند و کاربر در هر ساعتی از شبانه‌روز بتواند مبلغی که می‌خواهد را از طریق خودپرداز به صورت آنلاین به حساب بگذارد. یکی از مشکلات در خصوص توسعه این موضوع، این است که ما در زمینه تکنولوژی مشکل داریم. تکنولوژی وارداتی است و در داخل نمی‌توانیم تولید کنیم. به همین دلیل هنوز این مقوله فراگیر نشده است.
اگر از من بپرسند شما به عنوان یک مشتری بانکداری الکترونیکی در ایران چه نقطه ضعفی را حس می‌کنید؟ به اینکه پرداخت پول به خودپرداز به صورت آنلاین به صورت فراگیر در جامعه در حال حاضر وجود ندارد اشاره می‌کند بنابراین حرفم را در دو مقوله خلاصه می‌کنم: در زمینه سرویس اتفاقات جدیدی افتاده که موافقان و مخالفان خودش را هم داشته و بانک مرکزی به عنوان متولی تصمیم گرفته و قدم برداشته است. اما در زمینه تکنولوژی، جهش قابل توجهی نداشته‌ایم. البته محدودیت‌ها منجر به بروز خلاقیت می‌شود چرا که شرکت‌ها به فکر افتاده‌اند تا آنجا که می‌شود قطعات را خودشان تولید کنند.

• بانک سامان از چه سالی سیستم جامع داشت؟ از کجا شروع کرد و این بانک بیشترین توجه خود را به کدام قسمت از بانکداری الکترونیکی معطوف کرده است؟
بانک سامان از روز اول شروع به کار، سیستم جامع یکپارچه بانکی داشته است. سیستم یکپارچه یعنی یک پایگاه داده تا بتوانید انواع سرویس‌ها از جمله وام، تسهیلات، اعتبارات، افتتاح حساب، سرویس‌های مدرن و غیره را ارایه دهید. در واقع همه زیر مجموعه سیستم‌های بانکی مثل core banking، اینترنت بانک، خودپرداز و غیره را در بر می‌گیرد.

• این سیستم محصول چه شرکتی است؟
شرکت توسعه سامانه‌های توسن ( کیش‌ویر سابق) این سیستم یکپارچه را طراحی و اجرا کرد. مدیران بانک سامان از روز اول به یک سیستم جامع فکر کردند و پکیج کامل بانکی را درنظر داشتند. پکیج کامل بانکی یعنی کربنکینگ و بانکداری الکترونیکی با تمام ابزارهای گفته شده. آن موقع هیچ بانکی اینترنت بانک نداشت. سال ۸۰ یا ۸۱ در بانک سامان اینترنت بانک موجود بود. در واقع برای بانک سامان بانکداری الکترونیکی اولویت دارد. به همین دلیل هم هست که با گذشت ۱۱ سال از عمر بانک سامان تعداد شعب بانک طبق آمار مربوط به ۳۰ آذرماه امسال ۱۳۲ شعبه است که نزدیک به ۳۰ شعبه امسال و ۳۰ هم تا ظرف ۲ یا ۳ سال گذشته افتتاح شده است. بانک‌هایی که بعد از بانک سامان شروع به کار کردند تعداد شعب شان بسیار بیشتر است. اما بانک سامان نگاهش شعبه محور نبوده بلکه هدفش ایجاد بانکداری الکترونیکی بوده است.

• یادم می‌آید که بانک سامان همان موقع یک تعداد هکر هم استخدام کرده بود که مسایل امنیتی سیستم کربنکینگ‌اش را تست کند.
بله، نگاه بانک نگاه بلند مدت بوده است، مجموعه‌ای از مدیران با تجربه بانک سامان با ایده‌های نوین و کارشناسان فناوری که تصمیم‌گیرندگان اصلی بودند، سهم عمده‌ای در توسعه بانکداری الکترونیکی در کشور دارند. آن سال‌ها هر بانکی این نگاه را نداشت که در بدو کار سیستم جامع یکپارچه ببیند. سال ۷۹ تکنولوژی در ایران آنقدر فراگیر شده بود که باید همه به این فکر می‌افتادند ولی اینکه بانکداری الکترونیکی را جزو محصولات اصلی سبدشان بگذارند و اجرایش کنند و ریسک‌هایش را بپذیریند و البته برای این ریسک‌ها تمهیدات لازم را ببینند به نظرم نقطه عطف بوده است.
شاید بعد از حرکت بانک سامان ترس از بانکداری الکترونیکی به خصوص در زمینه‌ اینترنت بانک شکست و حتی بانک‌های دولتی نیز به سمت آن کشیده شدند. جالب این است که سامان زمانی این خدمات را ارایه می‌داد که اصلا زیرساخت‌های مخابراتی ما به این وسعت نبود. زیرساخت‌های مخابراتی یک دفعه از سال ۸۱ به بعد شروع کرد به تغییرات گسترده. آن موقع پروتکل‌های X۲۵ بود و از اینترنت dial up استفاده می‌شد؛ بستر ماهواره تازه در کشور در حال توسعه بود اینکه شعب را متمرکز کنید در مرکز و database واحد و با سیستم آنلاین حتی در شعبه به مشتری سرویس بدهید اینها همه ناشی از تفکرات آینده نگرانه‌ای بود که مدیران اصلی بانک داشتند و دارند.

• به عنوان یکی از مدیران مجموعه‌ بانک سامان فکر می‌کنید آیا این تمرکز روی بانکداری الکترونیکی خوب بود یا بهتر بود شعب را هم توسعه می‌دادید؟
سامان یک بانک خصوصی است، مجموعه‌ خصوصی هم که هیچ وقت دوست ندارد ضرر کند. پس حتما در برنامه‌اش علاوه ‌بر به روز بودن، به سوددهی‌ هم فکر کرده است..

• امنیت موضوع مهمی است که در بانکداری الکترونیکی توجه خاصی می‌طلبد. آیا بانک سامان از همان ابتدا به این مهم توجه کرده است؟
این جمله کلیشه‌ای اما درست را من اینجا در تعریف امنیت بگویم که امنیت یک مقوله نسبی است و هیچ‌وقت نمی‌توانیم بگوییم که به امنیت صددرصد رسیده‌ایم. هرچه زمان می‌گذرد تکنولوژی توسعه پیدا کرده و به همان اندازه ریسک‌های امنیتی‌اش هم بیشتر می‌شود. پس باید همگام با همه اینها تمهیدات امنیتی هم دیده شود. سامان چه در زمینه تامین امنیت نرم‌افزاری یعنی همان کربنکینگ، اینترنت بانک، کارت‌ها و غیره و هم امنیت بسترهای ارتباطی تلاش خود را کرده است.امنیت فیزیکی را می‌گذارم کنار چون به حوزه حفاظت و غیره مربوط می‌شود.
به لحاظ نرم‌افزاری تمهیدات لازم را از روز اول در حد توانش دیده و همیشه هم روی این قضیه سرمایه‌گذاری کرده است. به لحاظ شبکه‌ای سرمایه‌گذاری وسیعی داشته، با شرکت‌هایی قرارداد داشته که کم‌کم مستقل شده و الان در زمینه امنیت اطلاعات یکی از قوی‌ترین مجموعه‌های امنیتی است که از نظر نیروی انسانی و دانش فنی جزو سرمایه‌های کشور محسوب می‌شود.
به لحاظ سخت‌افزاری چند مثال می‌زنم، برای اینکه بگویم چه کارهایی کرده‌ایم. خودپرداز یک سری فیچرهای امنیتی دارد، مثل ماژول Anti Fraud برای جلوگیری از تقلب. دوربین‌های امنیتی هم هست. الان دستگاه‌های خودپرداز بانک سامان مجهز به ماژول‌های امنیتی هستند، تقریباً بالای ۸۵ درصد دوربین‌های امنیتی نصب شده و مابقی هم در حال نصب است. اما این به آن معنی نیست که ما صددرصد امن هستیم. به هرحال این جدال همیشه در همه جامعه‌های سایبری بین افراد امنیتی و هکر‌ها وجود دارد.

• خودپردازهایی که استفاده می‌کنید چه برند‌هایی هستند؟
خودپردازهای NCR را داریم که شرکت ایران ارقام نمایند‌گی‌اش را بر عهده دارد و خودپردازهای وینکور را از شرکت خدمات انفورماتیک می‌گیریم.

• محصولات داخلی چطور؟
محصولات داخلی را اول تفکیک کنیم ببینیم به چه چیزی می‌گوییم داخلی. خودپردازها یک سری ماژول‌هایی دارند که اصلا تولید در داخل، چین و کشورهای همسایه توجیه ندارد. کمپانی‌های مشخص در دنیا هستند که یک‌سری از قسمت‌های سخت‌افزاری ـ مکانیکی خودپردازها را تولید و ارایه می‌کنند. یک قسمت‌هایی‌ را هم می‌توان در جاهای دیگر تولید کرد که بانک سامان دارد به آن فکر می‌کند. الان خودپردازهای GRG که ایران ارقام اسمبل می‌کند و نمونه‌های سایر شرکت‌ها را داریم بررسی می‌کنیم. اگر نیازهای ما را تامین کنند و کاربری لازم را داشته باشند، قطعا به سمت این محصولات می‌رویم.

• خودپردازهایی که در ایران تولید یا اسمبل می‌شود چه نقاط ضعفی در مقابل خارجی‌ها دارد که قابل اشاره باشد؟
اگر خیلی کلان بخواهم جواب بدهم در واقع در کارایی دستگاه‌ها تفاوت وجود دارد. مهم‌ترین تفاوت در میزان کارایی قطعاتی است که تولید می‌شود. نمی‌توانم مستند بگویم چون هنوز خودپرداز تولید داخلی نداشته‌ایم که ببینیم چقدر کار می‌کند. این آمار را از یک‌سری بانک‌ها که تعدادی خودپرداز تولید داخل دارند نقل می‌کنم. به عنوان یک کاربر هم وقتی مراجعه می‌کنم به یک خودپرداز مثلا X که تولید خارج است و Y که اسمبل یا تولید داخل است، میزان سروصدا، حجم دستگاه و مواردی از این قبیل را توجه می‌کنم که متفاوت است. از سوی دیگر خودپرداز به لحاظ سخت‌افزاری یک قطعه مکانیکی است، یک‌سری ابزارها به صورت مکانیکی دارند نسبت به هم واکنش نشان می‌دهند و مثلا اگر یک قسمت از آن با یک قسمت دیگر هم‌خوانی نداشته باشد، تراکنش ناموفق می‌شود، پول نمی‌دهد یا کارت را ضبط می‌کند. اینها می‌شود پارامترهای مقایسه. امیدواریم محصولات تولید داخل‌مان به اندازه محصولات تولید خارج و بهتر از آن بشود.

• گفته می‌شود بعضی از شرکت‌ها خودپردازهای از رده خارج کشورهای دیگر را می‌خرند و اینجا می‌فروشند. این مطلب تا چه حد صحت دارد؟ اصلا آیا قابل تشخیص و شناسایی هست که خودپردازی از رده خارج است؟
من هم این موضوع را شنیده‌ام. در خصوص صحت و سقم آن نمی‌توان صحبت کرد. قطعاً قابل تشخیص است، اما بانک سامان صرفاً از خودپردازهای نو استفاده می‌کند. البته با توجه به هزینه بالای خودپردازهای نو، ممکن است شرکت‌هایی درخواست فروش خودپردازهای دسته دوم داشته باشند. شاید مشتریانی نیز در این زمینه در بین بانک‌های ایرانی باشد. اما استفاده از خودپردازهای دسته دوم جزو سیاست‌های بانک سامان نبوده و نیست.

• زمانی که به بانکداری نوین فکر می‌کنیم یعنی خدمات عام و عمومی بانکداری از جمله دریافت و پرداخت که اینها را خارج از شعبه و در سیستم الکترونیکی ببریم، تصویری که من دوست دارم در بانک ببینم تصویر یک بانک مدرن است که کاربر خدمات دارای ارزش افزوده جدیدی دریافت می‌کند و البته احترام‌ ویژه‌ای هم برای کاربر قایل هستند. آنجا بحث اعتبار و بحث‌های دیگر بانکداری الکترونیکی مطرح است. چه زمان به آن سطح می‌رسیم؟ چرا باید در شعبه‌های بانک صف ببینیم؟
درست می‌گویید یک بحث بانکداری الکترونیکی را داریم، مرحله بعدی‌اش موازی با آن تکریم ارباب‌رجوع و راه انداختن کار مشتری در شعبه در کوتاه‌ترین زمان ممکن است و اینکه وقتی مشتری می‌آید در شعبه، در همان حداقل زمان، برایش فضای مناسبی فراهم شود. این را بگویم که چند سالی است به صورت جدی بانک سامان به این مقوله وارد شده و چند شعبه بانک با طراحی جدید، در حال ارایه سرویس به مشتریان هستند. طراحی فقط ظاهر قضیه نیست، در واقع یک نگاه جدید داشته به مشتری مداری در شعبه و در حال گرفتن بازخورد از مشتری هستیم که ببینیم چقدر راضی است و نواقص را کجا می‌بیند.

• فکر می‌کنم که یک بانکی باید بالاخره شروع کند که بتواند مشتریانش را رده بندی کند. مثلا من که فقط کارم این است پولی بدهم یا پولی بگیرم، با آن مشتری‌ که کارهای بزرگ بانکی دارد، قطعا سرویس‌های متفاوتی طلب می‌کنیم.
بله، در این زمینه بانک باید برود به سمت customer base شدن یعنی مشتری با توجه با شاخص‌هایی که دارد بتواند سرویس‌اش را بگیرد. این به معنای تفاوت و تبعیض قایل شدن بین مشتریان نیست، بلکه هر کسی با توجه به درخواستش خدمات بگیرد. به لحاظ ساختارهای سازمانی این اتفاق در بانک سامان افتاده است. ما قبلا یک مدیریت امور در شعب داشتیم اما الان مدیریت امور شعب و مدیریت امور بانکی شرکتی داریم. یعنی برای شرکت‌هایی که می‌آیند حساب باز می‌کنند با پارامترهایی که بانک تعریف کرده یک مدیریت امور جدا برای شرکت‌ها، یک مدیریت امور جدید هم برای مشتریان ویژه داریم. اولین شعبه مشتریان ويژه بانک را تقریبا دو سال پیش در ساختمان شعبه جام جم ایجاد کردیم. این شعبه دو سال کار کرده و نواقص و پیشنهادها و مواردی که باید ارتقا می‌یافت، بررسی شده است.

• در مورد نت بانک سامان هم کمی‌ توضیح می‌دهید.
محصولات بانک سامان غالباً توسط شرکت‌های داخلی تولید می‌شود ولی نت بانک سامان اولین محصول نرم‌افزاری است که تولید خود بانک است. بانک سامان چند سال پیش یک شرکتی را در کنار مجموعه خودش ایجاد کرد، به نام شرکت پردازشگران سامان. این شرکت قرار است تا حد ممکن نرم‌افزاری‌های بانکی مورد نیاز بانک سامان را تولید و تامین کند. نت بانک سامان در مقایسه با اینترنت بانک امکانات بیشتری دارد، اگر شما مشتری بانک سامان بوده باشید و اینترنت بانک قبلی سامان را استفاده کرده باشید و این نسخه را ببینید، متوجه توسعه امکاناتی مانند گزارش‌گیری خواهید شد. این سرویس الان به وضعیت پایداری رسیده و مشکلاتی که داشت رفع شده است.

• نوبتی هم باشد نوبت آن است که راجع‌به زیرساخت‌ها صحبت کنیم. گاهی برای پرداخت از طریق کارت سیستم قطع است که باید پول دستی بدهید. چگونه است شتاب وصل است یا قطع؟
ببینید. یک بحث ATM داریم و یک بحث کار‌ت‌خوان. مسوول پوزها PSPها هستند متولی ATMها حداقل در بانک سامان خود بانک است. PSP بانک سامان هم به همین‌جا وصل می‌شود. چون در بانکداری الکترونیکی سیستم‌مان یکپارچه بوده و یک دیتابیس داریم همه دارند به همین جا وصل می‌شوند هر بانکی در مقوله شتاب سوییچ خودش را دارد که همه آنها وصل می‌شوند به سوییچ شرکت خدمات انفورماتیک که شتاب نام دارد.

• یعنی وقتی مشکلی به وجود می آید از سمت سوییچ بانک‌هاست؟
می‌تواند از هر دو باشد. اگر شما با کارت بانک سامان روی ATM یا دستگاه کارت‌خوان سامان کارت کشیدید ولی کار نکرد، مرکز ما قطع است یا دستگاه ATM مشکل دارد یا زیرساخت قطع است. اما اگر با کارت بانک دیگری روی POS و ATM بانک دیگری کشیدید و عملیات انجام نشد، می‌تواند مشکل از سوییچ بانک مبدا یا مقصد یا از سوییچ شتاب باشد. بنابراین لزوماً نمی‌توان گفت که در همه کارت کشیدن‌ها مشکل از شتاب است یا از بانک. پیش می‌آید که مثلاً فلان بانک در ساعتی از روز به دلیل حجم تراکنش سوییچ خود را به سمت شتاب می‌بندد. بنابراین حالت‌های مختلفی پیش می‌آید. گلایه من از زیرساخت در شرایطی است که نسبت به یک سال گذشته بسیار پیشرفت کرده و اوضاع بهتر شده است.
در مقوله بانکداری الکترونیکی زیرساخت مهم‌ترین مساله است؛ یعنی اگر اینترنت نداشته باشید بهترین اینترنت‌بانک دنیا را هم بانک‌ها بیاورند و راه بیندازند به عنوان مشتری سرویسی نمی‌توانید بگیرید. اگر بسترهای مخابراتی فعال نباشد ATM بیرون شعبه‌راه نمی‌افتد و شعبه‌ای تاسیس نمی‌شود که مدل یکپارچه جامع بخواهد کار کند. بحثی که در مورد شرکت لایزر تیر ماه امسال پیش آمد، مهم بود.

• الان که تعداد اپراتورها بیشتر شده و خدمات متنوع اینترنت پرسرعت داریم، وضعیت چگونه است؟
گفتم که بسترهای مخابراتی رشد خوبی داشته است. مثلاً سرویس‌های وایمکس بسیار می‌تواند به کمک ما بیاید. اما مخابرات همچنان در مقایسه با سایرین بهترین سرویس‌ها را در اختیار ما می‌گذارد.

• از وایمکس چقدر استفاده می‌کنید؟
بالاخره در برخی موارد سرويس‌هایمان را روی بستر وایمکس ارایه می‌دهیم، اما متاسفانه اپراتورهای وایمکس هنوز سرویس چندان مناسبی به ما نداده‌اند. در مورد وایمکس مبین نت، اگر چه فراگیری خوبی در کشور دارد، اما قطعی سرویس‌اش زیاد است. با وایمکس ایرانسل نیز مشکلات روتینگ داریم. در مورد GPRS ایرانسل نیز آنچه ارایه داده‌اند با مواردی که در مذاکره گفته شده تفاوت دارد و بعضی امکاناتی که وعده داده شده بعد از ۵ ماه هنوز ارایه نشده است.