ایتنا - داننده: نسبت به سال‌های گذشته حضور زنان در این بخش پررنگ‌تر شده است.

آزاده داننده، یکی از مدیران زن حوزه فناوری اطلاعات است که با زمانی در حدود ۲۸ سال سابقه، بزرگ‌ترین مشکل رشد زنان در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات را نبود فرهنگ و وجود باورهای غلط می‌داند.
وی بر این باور است که در حال حاضر با توجه به مشکلات و محدودیت‌هایی که در رشته‌های دانشگاهی مربوط به آی‌تی برای زنان دیده می‌شود، اما می‌توان دختران زیادی را دید که با تمام سختی‌ها از این رشته فارغ‌التحصیل می‌شوند، اما به دلیل فراهم نبودن شرایط و نگاه مردانه‌ای که در این حوزه وجود دارد نمی‌توانند برای خود کار مناسبی پیدا کنند.

با او در خصوص فعالیت زنان در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات و موانع پیش‌روی‌ آنها به گفت‌وگو نشسته‌ایم که می‌خوانید:


• به‌عنوان یک زن فعال در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات تا کنون با مشکل خاصی برای انجام فعالیت‌هایتان روبه‌رو بوده‌اید؟
به لحاظ قوانین و مقررات ما با هیچ تبعیضی بین زنان و مردان برای راه‌اندازی یک کسب‌وکار در این بخش روبه‌رو نیستیم. یعنی قانون منعی برای یک خانم به‌عنوان زن بودن برای راه‌اندازی یک کسب‌وکار یا مدیریت در بخش آی‌تی ایجاد نکرده است، این درحالی است که در کشورهای منطقه‌ای ایران این موانع قانونی برای زنان وجود دارد. اما وقتی وارد محیط کار می‌شویم تازه با مشکلات برخورد می‌‌کنیم.
در جامعه مردسالار ما افراد به فعالیت و توانایی زنان ایمان و باور ندارند. من وقتی خودم به شخصه وارد این حوزه و فعالیت در آن شدم بسیاری از دوستان و همکاران مرد من وقتی می‌خواستم پستی را قبول کنم با ناباوری به این تصمیم نگاه و از من می‌پرسیدند که آیا واقعا می‌توانم این کار را انجام دهم؟
این باور‌ها و دیدهای فرهنگی است که باعث مشکل برای من و اکثر زنان شاغل در این بخش شده است. در واقع این باور فرهنگی باعث شده که مردان در انتخاب زنان برای پست‌های مختلف در بخش آی تی با بی‌اعتمادی نگاه کنند.
موانع فرهنگی برای رشد زنان درحوزه آی‌تی قوی‌ترین مانع است.

• بسیاری از فعالان حوزه آی‌تی در زمان امضای حکم انتخاب رییس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور انتظار داشتند که شما برای این پست انتخاب شوید، اما در مقابل فرد دیگری برای این پست انتخاب شد. بسیاری این عدم انتخاب را به زن بودن شما ارتباط دادند. آیا این شایعه‌ها درست بود؟
این موضوع را کسی نه می‌تواند تکذیب و نه تایید کند جز خود رییس‌جمهوری و تمام این اظهارات یک سری حدسیات است. اما از طرفی خود رییس‌جمهوری در بین رییس‌جمهورهای پیشین اولین رییس‌جمهوری بود که در کابینه خود از وزیر زن استفاده کرد. بنابراین نباید قاعدتا به این دلیل حکم انتخاب من امضا نشده باشد. اما شاید این دلیل هم در نظر ایشان تاثیر داشته است اما من نمی‌توانم هیچ نظر قطعی در این خصوص بدهم.

• طی چند سال اخیر در بخش کارآفرینی در حوزه آی‌تی چه اتفاق مهم و تاثیرگذاری از سوی زنان افتاده و تا چه حد زنان توانسته‌اند در این بخش تاثیرگذار باشند؟
نسبت به سال‌های گذشته ما با گروه زنان کارآفرین زیادی همراه بودیم که کار خود را با کمک گرفتن از صنعت آی‌تی به جلو پیش برده و بسیار هم موفق بوده‌اند.
در هیات‌مدیره سازمان نظام صنفی در این دوره در حال حاضر ما پنج عضو خانم داریم که این خود نشان‌دهنده این است که اتفاقات خوبی در حوزه کسب‌وکار‌ها افتاده است. اینها علائمی است که نشان می‌دهد حضور زنان در کسب‌وکار آی‌تی علاوه بر بخش کارشناسی، مشاوره و... به‌عنوان مدیران و صاحبان صنعت نیز بیشتر شده است. در این بخش ما دو تیپ فعال زن داریم یعنی کسانی که صاحب یک کسب‌وکار نیستند بلکه یک کسب‌وکار را مدیریت می‌کنند.
در روش دیگر خود زنان می‌توانند وارد این بخش شده و اقدام به سرمایه‌گذاری و راه‌اندازی یک کسب و کار کنند که معمولا راه‌اندازی این کسب‌وکارها هم به صورت خانوادگی انجام می‌شود.

• آیا آماری‌ از رشد حضور زنان در این بخش هم وجود دارد؟
متاسفانه آمار دقیق و قابل استنادی در این خصوص وجود ندارد، اما همان‌طور که به شرکت‌های فعال در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور مراجعه کنیم یا به همایش‌ها و سمینارهای مرتبط با این حوزه سر بزنیم شاهد حضور پررنگ زنان در بخش مشاوره، مدیریت، راه‌اندازی شبکه، انجام کارهای فنی و... خواهیم بود. در واقع نسبت به سال‌های گذشته حضور زنان در این بخش پررنگ‌تر شده است. 

• اما آمارها نشان می‌دهد که تعداد ورود دانشجویان دختر به دانشگاه‌ها در رشته‌های مرتبط با آی‌تی در حال افزایش است، اما این افزایش چندان در بازار کار قابل لمس نیست به نظر شما علت چیست؟
وقتی در مورد بیکاری زنان فارغ‌التحصیل صحبت می‌شود به آماری برابر ۲۰ تا ۲۴ می‌رسیم یعنی بیکاری زنان فارغ‌التحصیل ما بیشتر از بیکاری مردان دانشگاه رفته ما است. دلایل اصلی این شرایط به مسائل فرهنگی در کشور بازمی‌گردد.
خیلی از دختران ما دوست ندارند بعد از فارغ‌التحصیلی وارد بازار کار شوند. برخی از آنها هم بعد از ازدواج یا خودشان تصمیم می‌گیرند که وارد بازار کار نشوند یا از این کار منع می‌شوند. گروه سومی هم وجود دارند که با دیدن تجربه زنان فعال در بخش آی‌تی و موانعی که به دنبال بی‌‌اعتمادی مردان به توانایی آنها ایجاد شده، ترجیح می‌دهند شغل دیگری انتخاب کنند و وارد بازار این حوزه نشوند.

• چگونه می‌توان به موانع و مشکلاتی که پیش روی فعالیت زنان در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات است مقابله کرد؟
متاسفانه جامعه‌ ما با توجه به حضور زنان در بخش‌های مختلف کاری همچنان مردسالار است و ما دخترانمان را معمولا برای حضور اجتماعی پرورش نمی‌دهیم بیشتر تمرکز روی این است که مادران و همسران خوبی باشند، اینها مسائل فرهنگی است که برای حل آن نیاز به آموزش و گذشت زمان داریم.