ایتنا - RFID با به حداقل رساندن عملیات دستی، افزایش میزان صحت و دقت عملیات و نظارت بهتر مدیران را فراهم می‌نماید.

ترجمه و اقتباس: مریم شفیعی

فرودگاه و مدیریت اموال و مراکز خرید
در سال‌های اخیر تکنولوژی RFID به یکی از مهم‌ترین حوزه‌های فناوری اطلاعات مبدل گشته و توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرده است. RFID با به حداقل رساندن عملیات دستی، افزایش میزان صحت و دقت عملیات و نظارت بهتر مدیران را فراهم می‌نماید. استفاده از این فناوری نوین در عرصه‌های مختلف اقتصادی و صنعتی با گسترش روزافزونی مواجه است که در این مقاله قصد داریم به کاربرد RFID در صنعت حمل و نقل هوایی، مدیریت اموال و مراکز خرید بپردازیم.

صنعت حمل و نقل هوایی
یک شرکت هواپیمایی ممکن است در ارزیابی مسافران از نظر خدمات پروازی، مهمانداران مجرب، وسایل سرگرمی هنگام پرواز، زمان ورود و خروج به موقع و رفتار کارکنان در قسمت بازرسی مدارک از امتیاز بالایی برخوردار باشد، اما حمل و نقل و مدیریت بار آنها یکی از مهم‌ترین مسائلی است که در میزان رضایت مسافران نقش بسزایی را به همراه دارد. در حقیقت گم شدن چمدان‌ها، با تأخیر وارد شدن آنها و ... سبب کاهش رضایتمندی مسافران از شرکت هواپیمایی خواهد شد. گم شدن یا انتقال اشتباه چمدان به واسطه خطای نیروی انسانی است که خسارت ناشی از آن به شرکت‌های هواپیمایی وارد می‌شود. IATA میزان این خسارت را ۷۶۰ میلیون دلار تخمین زده است. سالیانه بیش از ۲ میلیارد چمدان توسط خطوط هوایی منتقل می‌شوند که به دلیل مسائل تروریستی مدیریت و کنترل بار مسافران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

در بیشتر فرودگاه‌ها، برای ردیابی چمدان‌ها از سیستم بارکد استفاده می‌کنند؛ بدین صورت که هر کدام از چمدان‌ها به برچسب بارکد مجهز شده‌اند و هنگامی که چمدان‌ها در حال حرکت روی تسمه انتقال دهنده هستند، بارکدخوان تعبیه شده روی تسمه، چمدان‌ها را اسکن و بررسی می‌نماید. اما معمولاً به دلایل زیر بعضی از کیف‌ها توسط اسکنر‌ها اشتباه خوانده می‌شوند یا بارکدخوان‌ها توانایی تشخیص تمام برچسب‌ها را ندارند:
عدم توانایی خواندن برچسب در صورتی که برچسب در راستای بارکدخوان نباشد.
انباشته شدن چمدان‌ها روی هم سبب خوانده نشدن برچسب‌ها می‌شود.
امکان تشخیص بارکد‌های کثیف، پاره و خیس برای اسکنر‌ها وجود ندارد.
سپس چمدان‌ها به محل مشخصی برده می‌شوند تا توسط ماشین حمل بار به هواپیمای مورد نظر منتقل شوند. هنگام بارگیری به هواپیما، هر کدام از چمدان‌ها از طریق اسکنر‌های دستی بررسی و اطلاعات مربوط به آنها در کامپیوتر مرکزی ثبت می‌شود و مشخص خواهد شد که کدام چمدان‌ها داخل هواپیما قرار می‌گیرند. در طول این مدت مسافران در حال سوار شدن به هواپیما هستند و مشخصات آنها نیز در کامپیوتر مرکزی ذخیره می‌شود و هماهنگی بین اطلاعات مسافران و بار آنها، مانع از ورود چمدان اضافی به داخل هواپیما خواهد شد. حالا فرض کنید یک چمدان بدون مالک به هواپیما بارگیری شده، در این صورت متصدی مربوطه باید وارد محفظه بار هواپیما شود و تنها با استفاده از بارکدخوان دستی، چمدان مورد نظر را در میان انبوهی از چمدان‌های مشابه پیدا کند. منتقل شدن چمدان به هواپیمای دیگر ممکن است به دلیل ناخوانا بودن بارکد رخ دهد که سبب نارضایتی مسافر و شکایت وی خواهد شد.

راهکار RFID
در این روش به جای برچسب‌های بارکد معمولی از برچسب‌های RFID استفاده می‌شود که در دو نوع «فقط خواندنی» و «یک بار نوشتنی-چندین بار خواندنی» هستند و قابلیت ذخیره‌سازی اطلاعات بر روی آنها را از جمله صاحب چمدان، مبدأ و مقصد آن و ... دارند. این تگ‌ها حاوی یک کد شناسایی هستند که برای هر چمدان منحصربه‌فرد است و توسط قرائت‌کننده‌های RFID نصب شده روی قسمت‌های مختلف تسمه انتقال دهنده، خوانده می‌شوند و مشخصات آنها به کامپیوتر مرکزی منتقل خواهد شد. قرائت‌کننده‌های RFID نسبت به بارکدخوان‌ها از چند مزیت برخوردارند:
توانایی تشخیص هم‌زمان چندین چمدان
افزایش سرعت کنترل بار مسافران و جلوگیری از اتلاف زمان
از بین رفتن مشکلات ناشی از بارکد‌های کثیف، پاره و ناخوانا
توانایی تشخیص سریع و بیرون آوردن چمدان اضافی از محفظه بار هواپیما با استفاده از قرائت‌کننده RFID

بر اساس استاندارد‌های سازمان بین‌المللی حمل و نقل هوایی (IATA) استفاده از تکنولوژی RFID جهت مدیریت و ردیابی بار‌های مسافران و ... به صورت آزمایشی در بعضی از فرودگاه‌های بین‌المللی هنگ‌کنگ، سانفرانسیسکو و ... اجرا شده و در آینده نزدیک فرودگاه‌های دیگر نیز از این طرح پیروی خواهند کرد. این فناوری برای فرودگاه‌هایی که به واسطه ترانزیت مسافران از ترافیک بالایی برخوردارند، ضروریست.
به این ترتیب با بهره‌گیری از فناوری RFID در فرودگاه‌ها و شرکت‌های هواپیمایی می‌توان مدیریت و ردیابی مسافران و چمدان‌ها را با سهولت بیشتری به انجام رساند که سبب افزایش رضایتمندی مسافران خواهد شد.

مدیریت اموال
با توجه به اهمیت اطلاع از اموال سازمانی، نحوه مدیریت، تشخیص و ردیابی اموال، یک موضوع اساسی برای هیئت‌مدیره شرکت‌ها و حسابدار است. این پروسه قبلاً به صورت دستی انجام می‌گرفت بدین صورت که اموال و دارایی‌ها از طریق شابلون زدن بر روی آنها یا رنگ کردن اموال شمارش می‌شد و از بین رفتن رنگ یا شابلون باعث بروز مشکلاتی از جمله تشخیص اشتباه، تکراری شمردن و ناپدید شدن اموال می‌گشت.
در حال حاضر برخی از شرکت‌ها از سیستم‌های بارکد استفاده می‌کنند، اما در این روش نیز با از بین رفتن یا کثیف شدن بارکد، امکان تشخیص دادن آنها مقدور نیست.

یکی از وظایف اصلی شرکت‌ها داشتن یک سیستم تشخیص اموال و ردیابی صحیح آنهاست که با استفاده از تکنولوژی RFID می‌توان فرآیند کنترل اموال را انجام داد. در این روش، هر یک از اموال باید به یک برچسب RFID مجهز شوند و اطلاعات لازم جهت مدیریت اموال، بر روی هر تگ برنامه‌ریزی می‌گردد.
با توجه به ماهیت فیزیکی و متحرک بودن اموال، قیمت و آسیب‌پذیری آنها برای دزدیده شدن و عوامل دیگر، می‌توان از برچسب‌های مختلفی استفاده نمود که قرائت‌کننده‌های RFID تعبیه شده در نقاط مختلف انبار، توانایی تشخیص آنها را داشته باشند.
هر تگ شامل یک شماره منحصربه‌فرد می‌باشد که به هر یک از اموال اختصاص داده شده و تمامی اطلاعات آنها در بانک اطلاعاتی شرکت ثبت می‌شود.

مزایای برچسب‌های RFID به بارکد
توانایی ذخیره‌سازی بالای اطلاعات در برچسب‌های RFID
استحکام و دوام بیشتر برچسب‌ها نسبت به بارکد
قابلیت برنامه‌ریزی مجدد در برچسب‌ها
امکان قرار دادن برچسب در هر قسمتی از کالا
به این ترتیب حسابدار می‌تواند به راحتی با قدم زدن در کارخانه و دفاتر، از طریق یک قرائت‌کننده RFID تمام اموال و دارایی‌ها را استعلام نماید.
کاهش عملیات دستی، سبب افزایش میزان صحت و دقت عملیات، استفاده بهینه از زمان، نظارت و مدیریت صحیح در حسابرسی اموال خواهد شد.

مراکز خرید
امروزه سوپرمارکت‌ها و مراکز خرید بزرگ به منظور حفظ امنیت و جلوگیری از سرقت اجناس، از دوربین‌های مدار بسته استفاده می‌کنند که می‌توان گفت تا حدی در پیشگیری از دزدی مؤثر است، اما اکثر این دوربین‌ها بعد از سرقت انجام شده مفید هستند. بطوری که پس از سرقت، کارکنان بایستی ساعت‌ها با مشاهده فیلم دوربین‌های قرار گرفته شده در قسمت‌های مختلف فروشگاه، حرکات مشکوک را بررسی کنند و افراد متهم را تشخیص دهند. در نتیجه بهتر است یک دستگاه هشدار دهنده وجود داشته باشد تا در لحظه‌ای که سارق، کالایی را بدون پرداخت هزینه از فروشگاه خارج می‌کند، به مسئول مربوطه اعلام نماید که این امر با استفاده از تکنولوژی RFID امکان‌پذیر است. جواهرفروشی یکی از مکان‌هایی است که راه‌اندازی یک سیستم ضد سرقت مجهز در آن اهمیت ویژه‌ای دارد.

سیستم‌ها و برچسب‌های ضد سرقت RFID تقریباً در دهه گذشته رواج پیدا کرده و در جواهرفروشی‌ها، بوتیک‌ها و فروشگاه‌های گران‌قیمت به کار گرفته می‌شود. اما امروزه، با کاهش هزینه نصب این سیستم‌ها و افزایش هزینه نیروی انسانی بطور چشمگیری محبوب شده‌اند و در بسیاری از مراکز تجاری، سوپرمارکت‌ها و ... استفاده می‌شوند.

RFID در مراکز خرید
در این روش به هر یک از اجناس یک تگ ضد سرقت RFID توسط یک نوار پلاستیکی چسبانده شده است. این برچسب‌ها یا یک بار مصرف هستند و یا قابلیت استفاده مجدد را دارند. به محض اینکه سارق کالایی را بردارد و قصد خارج شدن از فروشگاه را داشته باشد، آنتن‌های بزرگ RFID تعبیه شده در نزدیکی درب خروج، حضور تگ را تشخیص و آلارم می‌دهند. در صورتی که خریدار واقعی، اجناس خود را به صندوق تحویل دهد، صندوقدار پس از دریافت وجه، برچسب را از آن جدا می‌کند و خریدار می‌تواند به راحتی با عبور از کنار آنتن‌های RFID از فروشگاه خارج شود. اگر تگ یک بار مصرف باشد صندوقدار با نگه داشتن کالا در مجاورت دستگاه مخصوصی، برچسب را از طریق امواج الکترومغناطیس قوی غیر فعال می‌کند، آنگاه با عبور از گیت‌های خروجی، هیچ آلارمی به صدا در نخواهد آمد.

در صورتی که برچسب قابلیت استفاده مجدد را داشته باشد، آن را جدا کرده و به اجناس دیگر فروشگاه متصل می‌نمایند. برخی از مزایای استفاده از RFID در مراکز خرید:
افزایش سرعت، دقت و کاهش هزینه‌ها
مدیریت و نظارت دقیق و صحیح‌تر فروشگاه
بررسی میزان موجودی و پر کردن قفسه‌ها در صورت نیاز
جلوگیری از سرقت و خروج غیر مجاز اجناس
حذف صف‌های طولانی در صندوق فروشگاه
بهره‌گیری مناسب از زمان و نیروی انسانی