ایتنا- پس از برداشته شدن تحریم قرار است کدام شاهر‌گ‌های حوزه فناوری در کشور باز شود؟

گزارش رسانه‌های امریکا و اروپا حاکی از آن است که بعد از اعلام توافق هسته‌ای، بسیاری از شرکت‌های بزرگ فناوری جهان به بازار ایران چشم دوخته‌اند.


گفته می شود این شرکت ها به طور مشخص در پی سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف آی‌سی‌تی و فناوری‌های نوین، راه‌اندازی نمایندگی، و صدور تجهیزات به ایران هستند، ولی آیا در حال حاضر بستر جذب سرمایه این شرکت‌ها وجود دارد و به طور مشخص قرار است با توافق حاصل شده، چه گشایشی در کار حاصل شود یا به بیان دیگر در دوران پساتحریم کدام شاهرگ‌های حوزه فناوری در کشور باز می‌شود؟

ریل‌گذاری جدید تحول در حوزه فناوری
«امروز دنیا در حوزه‌ آی‌سی‌تی و فناوری‌های نوین بسرعت در حال پیشرفت است و هیچ کشوری را نمی‌توانید پیدا کنید که درآمد سرانه مردم آن کشورها از ۱۰هزار دلار بالاتر برود مگر اینکه در این حوزه کار کرده باشد که این موضوع، اهمیت فناوری را نشان می‌دهد. واقعیت این است که رتبه جهانی ما در حوزه‌ آی‌سی‌تی مناسب نیست و باید ارتقا پیدا کند.»

حسین گروسی عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با بیان این مطلب می‌گوید: برداشته شدن تحریم‌ها می‌تواند در حوزه فناوری اثرگذار باشد. به نظرم در حوزه آی‌تی و آی‌سی‌تی، زیرساخت‌های خوبی در کشور ایجاد شده است و در حقیقت مثل کشوری هستیم که ریل‌گذاری راه آهن آن بخوبی انجام شده است ولی واگن‌ها هنوز سوار نشده‌اند بنابراین با برداشته شدن تحریم‌ها می‌توانیم بسرعت در این حوزه پیشرفت کنیم.

وی می‌افزاید: در حال حاضر بیشتر استان‌ها دارای فیبر‌نوری به عنوان یکی از زیرساخت‌های فناوری‌های نوین هستند و باید با تلاش مضاعف از این زیرساخت‌ها استفاده کرد. همچنین با توجه به وجود نیروی دانشگاهی فراوان، به تبادل اطلاعات نیاز داریم و معتقدم که با مدیریت جهادی بسرعت و حداکثر درعرض ۵-۴سال می‌توانیم جهشی در این حوزه داشته باشیم هرچند برخی کارها مثل ترانزیت ارتباطی جنوب به شمال و غرب به شرق کشور، زیرساختی است و زمان می‌برد.

این نماینده می‌گوید: باید در این ترانزیت ارتباطی پیشگام شویم، جاده ابریشم را از طریق الکترونیک و آی‌تی و آی‌سی‌تی احیا کنیم و به نوعی بتوانیم منافع اقتصادی دنیا را به کشورمان گره بزنیم.
گروسی، ایران را از لحاظ اقتصادی مکان مناسبی برای سرمایه‌گذاری می‌داند و معتقد است بستر جذب سرمایه برای شرکت‌های فناوری وجود دارد.

وی در عین حال می‌گوید: سرمایه‌گذاران نباید به کشور ما به چشم یک کشور ۷۰میلیونی نگاه کنند بلکه نیاز است جمعیت ۴۰۰-۳۰۰ میلیونی اطراف ایران را هم ببینند و بنابر موقعیت ژئوپلتیک ایران، کشورما می‌تواند بر کشورهای همسایه تأثیر داشته باشد.

الگوی مدیریت صحیح در دوره پساتحریم
تحریم علیه ایران، بر حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز همچون سایر صنایع تأثیری همه جانبه داشته است.
از زمان آغاز فشارهای تحریم، فعالان در تمام سطوح آی‌سی‌تی از جمله واردات تجهیزات و ابزار تکنولوژی اطلاعات و در تمام زیرشاخه‌های آن همچون سخت‌افزار، نرم‌افزار، اینترنت، شبکه و تجهیزات مخابراتی با مشکلاتی مواجه بوده‌اند.

ناصرعلی سعادت، رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور نیز معتقد است در دوران تحریم، در حوزه نرم‌افزار دسترسی به جدیدترین نسخه‌های پیشرفته نرم‌افزار و محیط‌های تحت وب، متن بازها و توسعه دهندگان این فضا به دلیل تحریم‌های پی در پی در کشور به آسانی امکان‌پذیر نبود و حتی نبود دسترسی به امکانات بسیاری از سایت‌های پراهمیت، در کسب و کار فاوا تأثیری منفی به جا گذاشته است.
وی اعتقاد دارد آسیب‌های تحریم بر ارتباط، حق دسترسی و دانلود فعالان ایرانی در شبکه اینترنت نیز لطمه‌های خاصی بر پیکره صنعت آی‌سی تی وارد کرده است، چراکه دسترسی به این حقوق درحوزه وب درحقیقت ابزار تولید درصنعت فاوا محسوب می‌شود.

با وجود همه مشکلات موجود، سعادت به دوران پساتحریم امیدوار است اما شرط آن را مدیریت صحیح فرصت‌های این دوره می‌داند چراکه شرایط کسب و کار در تمام حوزه‌ها رو به تغییر است و این موضوع ایجاب می‌کند تا دولت با آگاهی و تیزبینی، فضای پساتحریم را مدیریت کند.
همچنین با وجود اینکه بخش خصوصی همچنان منتظر حصول نهایی رفع تحریم‌ها و تأثیر آن بر بازار است اما آنچه مسلم است، اینکه امنیت اقتصادی پیش رو می‌تواند شرایط را برای برنامه ریزی‌های بلندمدت شرکت‌های داخلی و خارجی فراهم کند.

رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور همچنین اعتقاد دارد بدون مدیریت همه جانبه و آگاهانه، هر سرمایه‌گذاری خارجی لزوماً به توسعه یک صنعت ختم نمی‌شود و ضرورت دارد پیش از پذیرفتن هرگونه سرمایه‌گذار خارجی، دولت در کنار بخش خصوصی، بازار داخلی آن صنعت را بخوبی مورد بررسی و تحلیل قرار دهد تا مبادا ورود بدون برنامه‌ریزی سرمایه‌گذاران خارجی به کشور، بازار داخلی را محدود یا تضعیف کند.

شرکت‌های کوچک برنامه داشته باشند
آزاده داننده رئیس سابق سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران معتقد است در شرایط تحریم دسترسی به بسیاری از فناوری‌ها وجود نداشت یا بسیار سخت بود و اعمال تحریم‌ها در حوزه تجهیزات باعث شد ما نتوانیم از تولیدکننده اصلی خرید کنیم که به این ترتیب در زمینه گارانتی مشکل داشتیم و از سوی دیگر قیمت تجهیزات عموماً گران‌تر درمی‌آمد.
از سوی دیگر از آنجا که کالاهای خریداری شده، هنگام واردات گواهی مبدأ نداشتند به دلیل مقررات دست و پاگیر داخلی، مجبور بودیم آزمایش‌های متعددی را در کشور انجام دهیم که پروسه‌ای زمان‌بر بود.

وی، حوزه نرم‌افزار را هم بی‌تأثیر از تحریم نمی‌داند و می‌گوید: ما امکان استفاده از پشتیبانی‌های مستقیم را نداشتیم که البته این موقعیت،هم تهدید بود و هم فرصت، چراکه با این کمبود امکانات، تولید داخلی در حوزه نرم‌افزار جان گرفت و ظرفیت‌های تولیدی ما افزایش یافت.
درباره نرم‌افزارهای سیستمی مثل سیستم‌های عامل، پایگاه‌های اطلاعاتی و... باز هم ما پشتیبانی و آموزش مستقیم را نداشتیم و مجبور بودیم خودمان اطلاعات کسب کنیم، مطالعه داشته باشیم و اشکال‌ها را متکی به دانش خود برطرف کنیم.

داننده با تأکید بر ضرورت ایجاد بستر پذیرایی از شرکت‌های بزرگ جهان در ایران، معتقد است هرچند با برداشته شدن تحریم‌ها، فناوری رونق پیدا می‌کند ولی با ورود شرکت‌های بزرگ فناوری جهان به کشور، بسیاری از شرکت‌ها تهدید می‌شوند پس اگر این شرکت‌ها برنامه‌ای نداشته باشند و قوانین و مقرراتی وضع نشده یا محدودیت‌هایی اعمال نشود، ممکن است در حوزه نرم‌افزار صدمه‌ای جدی بخورند. وقتی نمایندگی‌های شرکت‌های بزرگ وارد ایران شوند با این همه شرکت که نمی‌توانند کار کنند پس برای شرکت‌های سخت افزار هم مشکلاتی پیش می‌آید.

الزامی به نام مشارکت دولت و بخش خصوصی
برخلاف بسیاری از کارشناسان که معتقدند برداشته شدن تحریم‌ها می‌تواند تحولی سریع در حوزه فناوری داشته باشد، علی فتوت دانشیار دانشکده برق صنعتی شریف و کارشناس تجهیزات مخابرات نگاه متفاوتی دارد.
این کارشناس تجهیزات مخابرات امیدوار است توافق هسته‌ای و برداشته شدن تحریم‌ها گره‌ای از کار فروبسته حوزه فناوری ایران بگشاید، اما او با استناد به تشریفات حقوقی لغو تحریم در ساختار کنگره امریکا معتقد است شاید این حوزه نتواند به سرعت سایر بخش‌ها ترمیم شود.
وی می‌افزاید: اگر قانون موسوم به داماتو در کنگره برداشته نشود اتفاقی برای تکنولوژی ایران نمی‌افتد.

فتوت ادامه می‌دهد: در طول دوران تحریم، بخش آی‌سی‌تی کشور از نظر فناوری بسیار عقب افتاده است، در زمینه تولید شبکه‌های مخابراتی و شبکه‌های دیتا هم بشدت عقب افتاده و در زمینه میکروالکترونیک بشدت درجا زده‌ایم.
وی در عین حال تأکید دارد که با برداشته شدن تحریم‌ها، اروپایی‌ها بسرعت دنبال بازسازی این بازارها می‌آیند و از آنجا که در برخی بخش‌ها بستر پذیرایی از آنها آماده است حتی این شرکت‌ها در حالت مسابقه قرار خواهند گرفت.

این کارشناس تجهیزات مخابراتی می‌افزاید: تصور من این است که در زمینه بستر تجهیزاتی یعنی شبکه دیتای سریع شبکه موبایل و اینترنت وضع بدی نداریم بنابراین شرکت‌های خارجی که در بخش آی‌تی فعالیت می‌کنند قطعاً به ایران وارد شده و فعالیت خواهند کرد.
همچنین با توجه به اینکه اپراتورهای بخش خصوصی بزرگی داریم شرکت‌هایی هم که در زمینه ‌آی‌سی‌تی فعالیت دارند می‌توانند تجهیزات را راحت‌تر و با کارآیی بهتر به آنها بفروشند و مشکلات آنها هم تسهیل می‌شود.

وی با بیان اینکه باید از این فرصت بیشترین بهره را گرفت می‌گوید: دولت باید در زیرساخت‌های فناوری سرمایه‌گذاری کند تا زمینه صادرات بویژه در خدمات مهندسی فراهم شود چون تعداد زیادی مهندس برق در این مملکت داریم.
همچنین دولت باید در برقراری ارتباط با شرکت‌های اروپایی و چینی از آنها بخواهد که در ایران مرکز طراحی درست کنند و در کنار آن، بخشی از بازار را به دست بگیرند چون ما از نظر منابع انسانی، امکانات خوبی داریم.

فتوت تصریح می کند اگر می‌خواهیم در زمینه تجهیزات مخابراتی یا تولیدات الکترونیک صادرات داشته باشیم، باید دولت وارد سرمایه‌گذاری شود چون شرکت‌های الکترونیک و مخابرات دست‌شان خالی است.
در ۱۰ سال گذشته با سیاست‌های غلط دولت و تفکر نادرست مدیران کشور با که با وام و.. می‌توان صاحب تکنولوژی در کشور شد، هرسال در بخش تولید تجهیزات مخابرات سیر نزولی داشته ایم. بخش خصوصی هم باید ارتباطاتی با شرکت‌های خارجی برقرار کند.

منبع: ایران