ایتنا- مهم‌ترین اثر پساتحریم در بخش مخابرات کاهش 20 تا 30درصدی قیمت واردات تجهیزات مخابراتی و حذف واسطه‌ها از این بازار است.

به باور داوود زاعیان، حالا و با رفع‌ تحریم‌ها برخی شرکت‌های آسیایی و اروپایی برای ورود به بازار مخابراتی ایران ابراز تمایل کرده‌اند و با شروع همکاری با این شرکت‌ها، توسعه شبکه مخابراتی کشور با سرعت بیشتری پیش خواهد رفت.


صنعت مخابرات ایران از جمله صنایعی است که در سال‌های اخیر و به خاطر اعمال تحریم‌های هسته‌ای با مشکلات زیادی همراه شد. تأثیر این مشکلات روی تولید‌کنندگان تجهیزات مخابراتی بیشتر از اپراتورهای ارتباطی هم بوده است.
شرکت‌هایی که با صدها نیرو، تمام تلاش خود را برای تولید تجهیزات مخابراتی انجام می‌دادند اما به دلیل تحریم‌ها امکان توسعه تجهیزات خود براساس تکنولوژی‌های روز را نداشتند اما با رفع تحریم‌ها این شرکت‌ها وارد فضای جدید دیگری شده‌اند؛ فضایی که براساس اظهارات برخی تولید‌کنندگان همچنان مبهم است.

چرا که این گروه از تولید‌کنندگان معتقدند اگر قرار باشد شرکت‌های خارجی بدون هیچ قید و شرطی، تنها از طریق شرکت مخابرات وارد بازار شوند، این فعالان نه تنها از فضای بعد از تحریم سود نمی‌برند بلکه مجدداً متحمل ضررهای جبران‌ناپذیری می‌شوند.
حسین ریاضی، یکی از تولید‌کنندگان تجهیزات مخابراتی: اگر قرار به بازگشت وندورهای خارجی به کشور است باید شرکت‌های تولید کننده وارد مذاکره شوند و نه با افرادی که بازرگان هستند. حتماً نیز فعالیت این شرکت‌ها همراه با انتقال دانش و تکنولوژی صورت بگیرد

چینی‌های حاکم بر بازار
دوران تحریم در ۱۰ سال گذشته هر یک از افراد، نهاد‌ها و صنایع مختلف کشور را به نحوی درگیر خود کرده است. صنعت مخابرات کشور هم از این قاعده مستثنی نمانده. اپراتورهای ارتباطی کشور مانند شرکت مخابرات، اپراتورهای تلفن همراه، شرکت‌های اینترنتی هر کدام به خاطر نبود تجهیزات کافی برای توسعه شبکه زیرساختی، به نوعی از برنامه توسعه‌ای خود در سال‌های تحریم عقب مانده‌اند.

خداحافظی جدی شرکت‌ها و فروشندگان اروپایی فعال در زمینه تجهیزات مخابراتی(وندورها) مانند زیمنس- نوکیا، الکاتل،سیسکو، اریکسون و... صدمات جبران ناپذیری به این صنعت کشور وارد کرده است. در ادامه خروج این وندورهای اروپایی، وندورهای چینی از جمله هواوی و ZTE که به خاطر ارائه جنس‌های ارزان‌تر بیش از ۴۰ درصد بازار تجهیزات مخابراتی ایران را در اختیار داشتند، اعلام کردند بازار ایران را ترک می‌کنند.

اما این کناره‌گیری شرکت‌های چینی و مخصوصاً هواوی به اعتقاد بسیاری از فعالان مخابراتی در آن زمان صوری بود در واقع شرکت‌های چینی فعال در تولید تجهیزات مخابراتی با خروج رقیبان اروپایی خود از بازار ایران، بهترین فرصت را برای فعالیت در این بازار پیدا کردند و همیشه پای ثابت مناقصه‌ها و مزایده‌های ایران بودند.

در حالی که بسیاری از جمله وزیر ارتباطات دولت دهم اعلام کردند تحریم‌ها و خروج وندورهای خارجی از بازار تجهیزات مخابراتی فرصتی را پیش روی تولید‌کنندگان این صنعت قرار خواهد داد، برخی تولیدکنندگان این صنعت، این فرصت را یک فرصت سوخته اعلام می‌کردند.

بسته شدن کارخانه‌های تولید تجهیزات مخابراتی با سابقه بیش از ۴۰ سال، ورشکستگی فعالان این بازار، عقب ماندن تولیدکنندگان داخلی از تکنولوژی‌های روز، خروج نیروهای نخبه از کشور و... از جمله مشکلاتی بود که تولید کنندگان تجهیزات مخابراتی به دنبال حضور پررنگ وندورهای خارجی در زمان قبل تحریم با آن دست و پنجه نرم کردند.

بنابراین این فعالان اعتقاد داشتند حالا و با وجود اعمال تحریم‌های بین‌المللی نمی‌توان انتظار داشت تا تولید‌کنندگانی که با چنین مشکلاتی روبه رو بوده‌اند جای وندورهای خارجی را بگیرند. با روی کار آمدن دولت یازدهم یکی از وعده های این دولت کمک و همراهی بخش خصوصی در صنایع مختلف بود.

محمود واعظی، وزیر ارتباطات در ابتدای فعالیت خود در وزارت ارتباطات در خصوص فعالیت شرکت‌های خصوصی حوزه تجهیزات مخابراتی این قول را داد که با سیاست‌گذاری‌های ویژه شرایط کاری این تولید‌کنندگان را به ۸ سال قبل باز گرداند. در همین زمینه نیز آیین‌نامه‌ای برای حمایت از تولید‌کنندگان تجهیزات مخابراتی کشور تدوین شد. براساس این آیین‌نامه اپراتورهای ارتباطی ملزم به خرید تجهیزات داخلی شدند و تأکید شد که باید حداقل بخشی از نیاز شبکه اپراتورهای ارتباطی از طریق تولید‌کنندگان داخلی تأمین شود.

حالا که تنها یک سال از تدوین این آیین‌نامه می‌گذرد و شرکت‌های تولید کننده تجهیزات داخلی در حال سیاست‌گذاری‌های جدید برای بازگشت قوی به بازار هستند خبرها حکایت از بازگشت وندورهای اروپایی و آسیایی به بازار مخابرات کشور دارد. در این بین این سؤال پیش می‌آید که با بازگشت مجدد این رقیبان خارجی چه اتفاقی در انتظار تولید‌کنندگان داخلی است؟

شرط و شروط برای همکاری مجدد
داوود زارعیان، سخنگوی شرکت مخابرات: با حضور رسمی شرکت‌های خارجی تولید‌کننده تجهیزات مخابراتی، ما می‌توانیم بدون واسطه و به صورت مستقیم این تجهیزات را وارد کشور کنیم. این رابطه مستقیم باعث می‌شود تجهیزات با قیمت پایین‌تر، در زمان کمتر و همراه با تکنولوژی‌های به روز تری به دست ما برسد و توسعه شبکه مخابراتی نیز با شتاب بیشتری پیش برود

شرکت مخابرات ایران اعلام می‌کند که برجام و رفع تحریم‌های هسته‌ای باعث ابرازعلاقه بسیاری از شریکان خارجی این شرکت برای بازگشت مجدد به ایران شده است. داوود زارعیان، سخنگوی شرکت مخابرات، در گفت‌و‌گو با «ایران»، اعلام می‌کند که بعد از توافق هسته‌ای تقریباً همه وندورهای اروپایی و آسیایی که قبل از تحریم با این شرکت کار می‌کردند برای حضور دوباره در بازار کشور ابراز تمایل کرده‌اند.

او این بازگشت را از نتایج مثبت برجام بر می‌شمارد و می‌گوید:« با حضور رسمی شرکت‌های خارجی تولید‌کننده تجهیزات مخابراتی، ما می‌توانیم بدون واسطه و به صورت مستقیم این تجهیزات را وارد کشور کنیم. این رابطه مستقیم باعث می‌شود تجهیزات با قیمت پایین‌تر، در زمان کمتر و همراه با تکنولوژی‌های به روز تری به دست ما برسد و توسعه شبکه مخابراتی نیز با شتاب بیشتری پیش برود.»

او در پاسخ به این سؤال که با فعالیت مجدد وندورهای خارجی، سیاست این شرکت در مقابل تولید کنندگان داخلی چیست می‌گوید:« در قدم اول سیاست ما تهیه تجهیزات از تولیدکنندگان داخلی است حتی اگر این تجهیزات ۱۵ درصد گرانتر از نمونه خارجی باشد. اما اگر تجهیزاتی در ایران تولید نشود ما مجبور به خرید آن از شرکت‌های خارجی هستیم.»

زارعیان تصریح می‌کند که بسیاری از تجهیزات مخابراتی را تنها چند شرکت در دنیا تولید می‌کنند و تمام شرکت‌های مخابراتی دنیا نیز مجبور به تهیه این تجهیزات از این شرکت‌ها هستند. بنابراین خرید تجهیزات پیشرفته مخابراتی از وندورهای خارجی که در داخل یک کشور تولید نمی‌شود تنها مختص به ایران نیست.

حسین ریاضی، یکی از تولید‌کنندگان قدیمی تجهیزات مخابراتی، در گفت‌وگو با «ایران»، بازگشت مجدد وندورهای خارجی به کشور و تأثیر فعالیت‌ آنها بر کار تولید‌کنندگان این صنعت را مبهم می‌داند و می‌گوید:« برای من کاملاً روشن است که وزارت ICT هدفی جز ارتقای نوآوری و تولید در کشور ندارد و این وزارتخانه در صدد است که فضای تولید در کشور را ارتقا بدهد اما اگر قرار باشد شرکت‌های خارجی بدون هیچ قاعده و قانونی وارد بازار شوند و تنها هدفشان فروش تجهیزات آن‌ هم به شکل مستقیم به مخابرات باشد، نمی‌توان آینده‌ روشنی برای تولیدکنندگان این صنعت متصور شد.»

او تأکید می‌کند که در سال‌های گذشته و با خروج وندورهای اروپایی، وندورهای چینی همچنان در این بازار باقی ماندند، هر چند این حضور، غیرمستقیم و به کمک واسطه‌هایی صورت گرفته است.

او اعلام می‌کند که در این سال‌ها، چینی‌ها برعکس رقیبان اروپایی خود هیچ تلاشی برای انتقال دانش و تکنولوژی به فعالان ایرانی این صنعت نکردند و همین امر باعث شکست بیشتر تولید‌کنندگان ایرانی شد.

ریاضی می‌افزاید: «اگر قرار به بازگشت وندورهای خارجی به کشور است باید شرکت‌های تولید کننده وارد مذاکره شوند و نه با افرادی که بازرگان هستند. حتماً نیز فعالیت این شرکت‌ها همراه با انتقال دانش و تکنولوژی صورت بگیرد.»

در همین زمینه کامران مجدمنش، نائب رئیس هیأت مدیره سندیکای صنعت مخابرات ایران، با اعلام اینکه نسبت به رفع تحریم‌ها و حضور مجدد وندورهای خارجی در ایران خوشبین است به «ایران» می‌گوید: «اگر وزارت ارتباطات و در رأس آن سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، نظارت دقیقی روی فعالیت این شرکت‌های خارجی در ایران داشته باشند قطعاً این حضور هم به نفع اپراتورهای ارتباطی تمام خواهد شد و هم تولید‌کنندگان تجهیزات مخابراتی.»

او تأکید می‌کند که تمام قرار‌دادهای مربوط به ورود تجهیزات مخابراتی باید با نظارت وزارت ارتباطات باشد تا خطایی در این خصوص صورت نگیرد. به گفته وی در حال حاضر تنها مخابرات یا اپراتورهای همراه مشتریان این تجهیزات خارجی نیستند و نهادهای دیگری مانند وزارت نیرو، نفت و... نیز برای توسعه شبکه زیرساختی خود به این تجهیزات نیاز دارند. بنابراین اگر حضور این وندورهای خارجی همراه با انتقال دانش و تکنولوژی باشد، می‌توان انتظار داشت دوران رکود و ورشکستگی‌های تولید‌کنندگان تجهیزات مخابراتی ایرانی به پایان برسد.

منبع: ایران‌آنلاین