ایتنا- ائتلاف و کنسرسیومی از شرکت‌های جویشگرهای داخلی برای تشکیل یک جویشگر بومی تشکیل می‌شود.

نخستین همایش ملی جویشگر بومی از سوی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اواخر هفته گذشته برگزار شد. در این همایش اعلام شد که جویشگرهای داخلی مانند یوز، پارسی جو، سلام و... باید در نهایت یک جویشگر را تشکیل دهند.


ضرورت جویشگر بومی
«چرا ایران به یک جست‌و‌جوگر یا جویشگر بومی نیاز دارد؟ این سؤالی است که حتماً ذهن ما ایرانی‌ها را درگیر خود کرده است و با توجه به اینکه طبق آمارها ۹۰ درصد نیاز ایرانی‌ها برای جست‌و‌جو را گوگل تأمین می‌کند، دیگر چه نیازی به جست‌و‌جوگر داخلی و بومی وجود دارد.»

روح الله رحمانی عضو شورای راهبری جویشگر بومی در این همایش با بیان مطلب فوق می‌گوید: اینکه بازار دنیا را برخی جست‌و‌جوگرها مانند گوگل، یاهو، بینگ و... گرفته‌اند دیگر چه نیازی به جست‌و‌جوگر و جویشگر ایرانی است؟ پاسخ صحیحی نیست زیرا ما نمی‌خواهیم اسیر جویشگرهایی مانند گوگل یا هر جست‌و‌جوگر دیگری باشیم، بلکه می‌خواهیم خود توان جست‌و‌جوگری را در اختیار داشته باشیم. اما چرا؟

رحمانی می‌افزاید: ما در بحث اقتصادی و بازار کسب و کار به جست‌و‌جوگر بومی نیاز داریم چرا که می‌خواهیم در این بازار محلی ارزش افزوده ایجاد کنیم.
رحمانی که تجربه مدیریت در شرکت مایکروسافت را نیز دارد در خصوص تعریف جویشگر بومی می‌گوید: شاید بدیهی ترین تعریف این باشد که با چند کلمه نوشتن می‌توانیم جست‌و‌جویی انجام دهیم و به مطلب، عکس و فیلم مورد نظر یا مرتبط دست یابیم ولی اگر بخواهیم نگاه عمیق تری به موضوع داشته باشیم، جست‌و‌جو یعنی اینکه کاربر نیازی دارد و ما می‌خواهیم با جویشگر اطلاعاتی مفید را به کاربر برسانیم تا بتواند تصمیم درستی گرفته و نیاز خود را تأمین کند.

عضو شورای راهبری جویشگر بومی در ادامه می‌گوید: حال که گوگل ۹۰ درصد از بازار جست‌و‌جوی ایران را در اختیار دارد، براستی چه میزان از نیازهای کاربران ما را تأمین می‌کند؟ در این زمینه به جرأت می‌توان گفت نیاز بسیار کمی از دانشگاهیان، دانشجویان، دولت، سازمان‌ها و... را برطرف می‌کند.

نتایج جست‌و‌جوی ایرانی‌ها در گوگل نشان می‌دهد گوگل که یک جویشگر محلی برای امریکا و سپس جهانی است مطالب دقیق فارسی را به کاربران فارسی زبان ارائه نمی‌دهد و بیشتر مطالب و اطلاعات به کار کاربر نمی‌آیند.

خسرو سلجوقی عضو هیأت عامل سازمان فناوری اطلاعات: طرح جویشگر بومی یکی از طرح‌های کلیدی در راستای شبکه ملی اطلاعات است، چرا که جویشگر بومی قصد دارد زیرساخت اطلاعاتی در کشور را فراهم کرده به گونه‌ای که شرکت‌ها در کنار هم قرار بگیرند و یکپارچه شده و در نهایت بستر محتوای داخلی فراهم شود.

رحمانی در ادامه می‌گوید: به عنوان مثال یک تاجر تبریزی می‌خواهد در شیراز تجارت کند و اگر بخواهد درباره اینکه چه کالایی در شیراز بیشتر طرفدار دارد، جست‌و‌جو کند گوگل یکسری اطلاعات بی‌ربط به او ارائه می‌دهد بنابراین می‌توان گفت گوگل پاسخگوی نیازهای کاربران ما نیست و ما به یک جویشگری نیاز داریم که تأمین کننده نیاز واقعی بازار باشد و نیاز کشور در زمینه تجارت، کسب و کار و کارآفرینی را تأمین کند.

ما به جویشگری نیاز داریم که با تکنولوژی و فکر و ایده ایرانی ساخته شده باشد و به عبارتی بازار رقابتی ایجاد کند. مهم‌ترین اهمیت جویشگرهای بومی همین است که جوابگوی نیازهای بازار است و حتی می‌تواند فرصت صادرات در کشورهای منطقه و دیگر نقاط جهان را ایجاد کند.

حمایت از اقتصاد با جویشگر بومی
در این همایش خسرو سلجوقی عضو هیأت عامل سازمان فناوری اطلاعات به بحث اقتصادی و کسب و کارها و نقشه راه حمایت از جویشگر بومی پرداخت و گفت: هدف از ایجاد جویشگر بومی تنها بحث امنیتی آن نیست، بلکه هدف پرداختن به بحث اقتصادی آن است.

سلجوقی با بیان اینکه طرح جویشگر بومی یکی از طرح‌های کلیدی در راستای شبکه ملی اطلاعات است، می‌گوید: جویشگر بومی قصد دارد زیرساخت اطلاعاتی در کشور را فراهم کرده به گونه‌ای که شرکت‌ها در کنار هم قرار بگیرند و یکپارچه شده و در نهایت بستر محتوای داخلی فراهم شود.

سلجوقی درباره نقشه راه جویشگر بومی، گام اول را حمایت از کسب و کارهای فعال در این طرح که می‌توانند خدمات ارائه دهند، دانسته و می‌افزاید: دلیل این امر رسیدن خدمات و محصولات شرکت‌ها به کیفیتی قابل قبول تر و همچنین آمادگی بیشتر خود شرکت‌ها برای آغاز گام دوم یعنی شکل‌گیری ائتلاف‌ها و کنسرسیوم‌ها است.

وی می‌گوید: از مهم‌ترین دلیل برای ایجاد کنسرسیوم‌ها هم افزایی شرکت‌ها در کنار هم است چرا که خدماتی که به تنهایی خواهان زیادی ندارند ولی وقتی در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، بسیار ارزشمند می‌شوند. از سوی دیگر ارزش افزوده آن نیز افزایش چشمگیری پیدا می‌کند.

سلجوقی درباره گام سوم نیز می‌گوید: بعد از یکپارچه شدن شرکت‌ها و تشکیل کنسرسیوم رسیدن به اکوسیستم کامل (تأثیر متقابل تمام اعضا و شرکت‌ها بر یکدیگر است چرا که زمانی کل اکوسیستم کسب و کار جویشگر موفق می‌شود که عملکرد تمام شرکت‌های عضو، موفقیت‌آمیز باشد و اعضا فقط به منافع کسب و کار شخصی خود توجه نداشته باشند.)

برای موتور جست‌و‌جو است همانند آن چیزی که برای گوگل اتفاق افتاده است تا تمامی سرویس‌ها در کنار هم ارائه شده و ارزش افزوده‌ای دو چندان برای کاربران به‌وجود آورد. سلجوقی در ادامه درباره استفاده اقتصادی از طرح جویشگر بومی نیز می‌گوید: اول اینکه هر یک از شرکت‌ها می‌توانند به صورت مستقل از سکوی جویشگر و از طریق وبگاه خود بدون هیچ محدودیتی درآمدزایی داشته باشند.

شرکت‌های ارائه دهنده سرویس روی سکوی جویشگر می‌توانند با ارائه خدمات ویژه و سازمانی (B2B) درآمدزایی مستقیم داشته باشند و در این صورت باید درصدی از درآمد تراکنش‌های خود را به سکوی جویشگر اختصاص دهند.

علیرضا یاری سرپرست پژوهشکده فناوری اطلاعات: راه‌اندازی جویشگر بومی به تأمین زیرساخت‌های سخت‌افزاری و پهنای باند مرکز داده، خرید و نصب سرور، تجهیزات شبکه، پهنای باند و IP و سرویس نگهداری مرکز داده نیاز داشت که همه آنها تاکنون فراهم شده است

حال این سؤال مطرح است آیا دولت باید از جویشگر بومی حمایت کند یا اینکه به بخش خصوصی سپرده شود؟ سلجوقی در این باره می‌گوید: مطالعات نشان می‌دهد حداقل در کشورهای صنعتی نسل‌های سوم و چهارم دولت‌ها نقش بسیار مؤثری داشته‌اند ولی این حمایت‌ها باید محدود، زمان دار و معطوف به اهداف عمومی توسعه‌ای باشد.

سلجوقی با بیان اینکه حمایت‌های مستقیم، غیر مستقیم و کاتالیزوری باید از این طرح صورت گیرد، می‌گوید: حمایت‌های مستقیم شامل سیاست‌های تقویت طرف تقاضا، سیاست‌های سیستمی مانند خوشه سازی، تقویت زنجیره‌های عرضه و خرید، حمایت‌های مالی برای تحریک عرضه (تأمین مالی تحقیقات در بخش دولتی)، حمایت از آموزش و جابه‌جایی نیروی انسانی، سیاست‌ها و برنامه‌های اجرایی حمایت خدماتی برای تحریم طرف عرضه (شبکه‌سازی و ارائه حمایت‌های اطلاعاتی و واسطه ای) است.

وی می‌افزاید: حمایت‌های غیرمستقیم نیز شامل ارائه مشوق‌های مالیاتی به شرکت‌ها مانند معاف از مالیات، ارائه مشوق به صورت کاهش مالیات بر حقوق کارکنان، تحقیق و توسعه و هزینه‌های تأمین اجتماعی، ارائه مشوق‌هایی برای مالیات اشخاص حقیقی (کارآفرین) است و حمایت‌های کاتالیزوری نیز شامل حمایت از سرمایه‌گذاری ریسک پذیر و فروشندگان کسب و کار و ارائه ضمانت وام و سهام بازار سهام جدید و... است.

هزینه میلیاردی راه‌اندازی جویشگر بومی
«معرفی ابعاد مختلف طرح جویشگر، برقراری تعامل با جامعه علمی و صنعتی کشور در راستای به اشتراک گذاری دستاوردها و محصولات مرتبط، شناسایی دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و شرکت‌های توانمند در حوزه جویشگر، شناسایی بازار کسب و کار جویشگر بومی و فرصت‌ها و چالش‌های موجود از مهم‌ترین اهداف برگزاری همایش ملی جویشگر بومی است.»

علیرضا یاری دبیر نخستین همایش ملی جویشگر بومی نیز با بیان مطلب فوق درباره اینکه اکنون جویشگر بومی در چه مرحله‌ای است و چقدر کار در این زمینه پیشرفت داشته است به «ایران» می‌گوید:«راه‌اندازی جویشگر بومی به تأمین زیرساخت‌های سخت‌افزاری و پهنای باند مرکز داده، خرید و نصب سرور، تجهیزات شبکه، پهنای باند و IP و سرویس نگهداری مرکز داده نیاز داشت که همه آنها تاکنون فراهم شده است.

توسعه زیرساخت‌های پردازشی و محتوای زبان فارسی، توسعه و به‌کارگیری رایانش ابری در سطح زیرساخت به‌عنوان سرویس در مرکز داده به صورت ۱۰۰ در صد راه‌اندازی شده است. توسعه سکوهای خدمات پایه، موتور جست‌و‌جو و خدمات مرتبط با آن برای پیاده‌سازی موتور جست‌و‌جوی فارسی، طراحی و ایجاد آزمایشگاه تحقیقات ارزیابی و اعتبار سنجی، نقشه راه امن‌سازی جویشگر بومی ۶۰ تا ۶۵ درصد فراهم شده است.

روح الله رحمانی عضو شورای راهبری جویشگر بومی: اینکه بازار دنیا را برخی جست‌و‌جوگرها مانند گوگل، یاهو، بینگ و... گرفته‌اند دیگر چه نیازی به جست‌و‌جوگر و جویشگر ایرانی است؟ پاسخ صحیحی نیست زیرا ما نمی‌خواهیم اسیر جویشگرهایی مانند گوگل یا هر جست‌و‌جوگر دیگری باشیم، بلکه می‌خواهیم خود توان جست‌و‌جوگری را در اختیار داشته باشیم.

به هر حال تأمین چنین پروژه ملی نیاز به حمایت مالی دولت دارد اما تاکنون چه میزان برای این طرح ملی هزینه شده است؟یاری سرپرست پژوهشکده فناوری اطلاعات پژوهشگاه درباره تأمین مالی این طرح ملی می‌گوید: همانطور که گفته شد این طرح دارای اجزای مختلفی مانند تهیه سخت‌افزار و تجهیزات، مدیریت طرح، توسعه خدمات نرم افزاری، توسعه خدمات و سرویس و نگهداری مرکز داده بوده که تاکنون نزدیک به ۸ میلیارد ریال (۸۰۷/۶۹۳/۷۵۹/۷ ریال) هزینه شده است که بیشترین هزینه مربوط به بخش تجهیزات و سخت افزاری نزدیک به ۶ میلیارد ریال (۴۷۶/۰۳۱/۷۵۰/۵ ریال) بوده است.» اما برنامه‌های آتی برای مدیریت طرح جویشگر بومی چیست؟

که یاری در پاسخ به این سؤال می‌گوید: «عقد قرارداد با پروژه‌های فراخوان شده، شروع مقدمات فراخوان بعدی و تدوین مشخصات فنی پروژه‌های مرحله دوم، تکمیل شناسنامه‌های دستاوردها و تدوین برنامه تحقق دستاوردها، استقرار دفتر مدیریت طرح، جاری سازی‌های ارزیابی و اصلاح استراتژی‌های طرح، اصلاح مرحله دوم طرح جویشگر بومی، نطارت بر پروژه‌های جاری طرح و تدوین برنامه یکپارچه‌سازی خدمات، استقرار آزمایشگاه ارزیابی و اندازه‌گیری کیفیت و دقت خدمات و... از جمله کارهایی است که در آینده اجرا خواهد شد.»

به هر حال هر طرح در ابتدای کار با چالش هایی دست و پنجه نرم می‌کند، چالش‌ها و مشکلات این طرح چیست؟
که یاری دبیر نخستین همایش ملی جویشگر بومی در این باره می‌گوید: این طرح با تنوع زیاد پروژه‌های زیرمجموعه طرح، کنترل اعتبار و عقد قراردادهای طرح در حجم بالا، طولانی بودن فرآیند‌های ارزیابی و عقد قراردادها، محدودیت تبعیت از ساختار دولتی برای اجرای چنین طرح وسیع، نظارت و یکپارچه‌سازی خدمات متنوع در طرح، مشکل تأمین منابع زیرساختی و پهنای باند پروژه‌ای جدید، نداشتن برنامه روشنی برای پساتحریم و تعامل با جویشگرها و... دارد که باید رفع شود.

منبع: ایران