ایتنا- همراه اول با اعلام اسامی 210 سایت داخلی، اعمال تخفیف 50 درصدی روی تعرفه مصرف آزاد اینترنت برای این سایت‌ها را آغاز کرد.

در همین راستا و در اقدامی هماهنگ و ظاهرا دستوری، اپراتور دوم موبایل نیز همزمان اطلاعیه مشابهی صادر کرد. بر این اساس دو اپراتور تلفن همراه کشور با انتشار فهرست یکسانی از نام و IP تعداد ۲۱۰ سایت داخلی، اعلام کردند تعرفه مصرف اینترنت آزاد برای این سایت‌ها نیم‌بها محاسبه خواهد شد.

همراه اول اعلام کرده است در راستای اجرای سیاست‌ها و اهداف شبکه ملی اطلاعات و با هدف رونق محتوای فاخر ایرانی و توسعه کسب و کارهای بومی، همراه اول «تعرفه آزاد» اینترنت همراه مشترکان خود را در سایت های پرمراجعه ایرانی (براساس اعلام سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی) نیم بها کرد.

اپراتور دوم نیز اعلام کرد در راستای سیاست های اقتصاد مقاومتی و با هدف حمایت از تولید محتوای داخلی پس از راه اندازی فاز دوم شبکه ملی اطلاعات، تعرفه مصرف آزاد اینترنت را برای دریافت محتوای برخی سایت های ایرانی به نصف کاهش داده است. نکته عجیب درباره ایرانسل اینکه این تخفیف فقط روی اینترنت سیم کارت عملیاتی شده و مشترکان وایمکس از این تخفیف محروم هستند!

این که چرا چنین است و تفاوت کار در چیست، موضوعی است که شاید سازمان رگولاتوری باید آن را بررسی و نتیجه را اعلام کند.

چرا ۲۱۰ سایت؟
۲۱۰ سایت داخلی که ادعا شده سایت‌های پربازدید ایرانی هستند، از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تعیین شده و ملاک انتخاب آنها نامعلوم است. به هر حال رانتی برای این سایت‌ها ایجاد شده است که مخاطبان دسترسی ارزان‌تری به آنها نسبت به سایت‌های رقیب خواهند داشت و به همین دلیل باید دلیل موجهی برای انتخاب آنها وجود داشته باشد.

براساس اعلام سایت همراه اول، به نظر می رسد ملاک انتخاب این سایت ها پربازدید بودن بوده است. در این صورت انتخاب سایت‌هایی مانند bank-day.ir با رنکینگ ۵۵۷۶ در روز گذشته یا سایت kanape.ir با رنکینگ ۵۹ هزار و ۵۷۸ در این لیست قرار دارد و در این بین برای مثال جای سایت بسیاری از روزنامه‌ها (ازجمله روزنامه فناوران اطلاعات) با رتبه‌های به مراتب قابل قبول‌تر خالی است.

در این رابطه شنیده شده این لیست را یکی از ارایه دهندگان خدمات ADSL به عنوان پیشنهاد در اختیار رگولاتوری قرار داده و آنها نیز همین لیست را در اختیار دیگر اپراتورها قرار داده اند.

چالش بزرگ: IP
تنها نام سایت برای کاهش هزینه ۵۰ درصدی ترافیک اینترنت داخلی کافی نیست وگرنه رگولاتوری به موقع به وعده وزیر ارتباطات در دی ماه یا اسفند ماه سال گذشته عمل می کرد. چالش اساسی آنجاست که بر اساس روش پیشنهادی رگولاتوری، IPهای سایت ها باید جمع آوری شده تا در صورت ارتباط مشترکان با این آدرس ها، اینترنت آنها توسط اپراتور نصف قیمت محاسبه شود.

علاوه بر لیست سایت‌ها، نشانی آی.پی نیز ظاهرا از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در اختیار دو اپراتور موبایل قرار گرفته است. اما نکته اینجاست که براساس پیگیری خبرنگار روزنامه فناوران، فهرست اعلام شده نشانی آی پی های این ۲۱۰ سایت با نواقصی همراه است. به این صورت که همه آی.پی‌هایی که سایت مورد نظر از آن استفاده می‌کند، در این فهرست گنجانده نشده و در نتیجه مشترکان در صورتی که به نشانی آی.پی دیگر این سایت‌ها متصل شوند، برخلاف انتظارشان، در عمل اینترنت آنها نیم بها محاسبه نخواهد شد.

تخفیف شانسی
از آنجا که سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی هیچ راهکاری برای محاسبه استفاده از سایت‌های داخلی برای مشترکان در نظر نگرفته و امکان اتصال به دیگر آی.پی هایی ذکر شده در این فهرست نیز وجود دارد، مشترکان به طور شانسی ممکن است از تخفیف ۵۰ درصدی برخوردار شوند.

وانگهی همانطور که ذکر شد معیار انتخاب سایت های مذکور نیز روشن نیست.
نکته دیگر اینکه در عمل هم اکنون امکان شناسایی تمام آی.پی‌های سایت‌ها به دلیل شیوه اتخاذ شده وجود ندارد. ظاهرا این آی.پی‌ها از مدیران سایت ها استعلام شده است. در درجه اول ممکن است به هر دلیلی مدیر سایت تمام آی.پی ها را در اختیار اپراتور یا رگولاتوری قرار نداده باشد که در این فهرست به وضوح این مورد به چشم می خورد.

حتی اگر تمام آی.پی‌ها هم در این لحظه در اختیار باشد، ممکن است صاحب سایت فردا از آی.پی دیگری نیز بهره ببرد و هیچ راهکاری برای به روز رسانی فوری و آنی این فهرست آی.پی ها پیش بینی نشده است. درنهایت هم در صورت استفاده سایت از فناوری ابری، نشانی آی.پی به صورت مداوم عوض خواهد شد که در نتیجه راهکار فعلی اتخاذ شده کاملا ناکارآمد می شود.

روال نامعلوم
در مجموع آنکه با رویه در پیش گرفته شده بعید است که وعده تخفیف ۵۰ درصدی روی همه سایت های داخلی در اردیبهشت ماه به سرانجام برسد.
نکته دیگر آنکه روش محاسبه روشنی برای کاربران و مصرف کنندگان نیز همچنان در دسترس نیست.

چراکه از شرکت‌های ارایه دهنده اینترنت با تخفیف ۵۰ درصد نیز شنیده می شود بیشترین ارتباطات با مراکز تماس این شرکت‌ها، برای شکایت درباره تخفیف ۵۰ درصدی روی سایت‌های داخلی بوده است. چراکه مشترکان با حدس و گمان به نظرشان می‌رسد تخفیف ۵۰ درصدی محاسبه نشده و راهکاری برای اینکه مشخص شود این موضوع حدس و گمان اشتباه مشترک بوده یا دلیل آن اتصال به آی پی ثبت نشده در بانک اطلاعاتی اپراتور است، وجود ندارد.

به نظر می‌رسد در این ماجرا اپراتورهای تلفن همراه و ارایه دهنده ADSL بی تقصیرند و مشکل اساسی اینجاست که وزارت ارتباطات و سازمان تنظیم مقررات در حالی قصد دارند تخفیف ۵۰ درصدی روی ترافیک داخلی اعمال کنند که حاضر به پذیرش هزینه‌ها و مشکلات آن نیستند و در تلاشند توپ را به زمین شرکت‌های ارایه دهنده اینترنت بیندازند.

براساس این گزارش، پس از چند بار تاخیر در تفکیک اینترنت داخل از بین‌الملل، علی اصغر عمیدیان، رییس سازمان تنظیم مقررات ۱۴ اسفندماه اعلام کرد از روز پانزدهم آن ماه، اپراتورها سایت‌های داخلی پر ترافیکی را به کاربران اعلام می کنند که نسبت به سایت های خارجی ۵۰ درصد تخفیف دارند و در مدت ۳ ماه تا اردیبهشت ۹۶ تمامی محتوای داخلی و خارجی در لایه دسترسی تفکیک می‌شود.

نه تنها همراه اول و اپراتور دوم به تازگی در ابتدای اردیبهشت ماه به این وعده رییس رگولاتوری عمل کردند؛ بلکه هنوز برخی اپراتورها چنین تخفیفی را اعمال نکرده اند.