ایتنا - چندی پیش خبری منتشر شد مبنی بر اینکه روسیه از اینترنت جهانی جدا می‌شود.

اشکان خسروپور - اینترنت محلی روسیه یا اینطور که در رسانه‌ها مطرح شده، ‌RUNET نوع خاصی از ارتباطات محلی برخط است که به ادعای مقامات حاکمیتی در روسیه درصورت دستکاری ارتباطات آنلاین در این کشور به‌عنوان یک شبکه ارتباطی جایگزین فعال شده و ارتباطات روسیه را متصل نگه می‌دارد. در طرف مقابل این دیدگاه اما کارشناسانی هستند که اولا امکان دستکاری ارتباطات جهانی توسط آمریکا را منتفی می‌دانند و ایجاد شبکه‌های محلی مانند روسیه را بهانه‌ای برای کنترل بیشتر اینترنت می‌دانند. زاک دافمن، کارشناس و تحلیلگر فناوری نشریه فوربس و فعال حوزه اینترنت اشیا و هوش مصنوعی به جنبه‌های مثبت و منفی این شبکه ارتباطی اشاره می‌کند.

درباره اینترنت ملی روسیه یا شبکه ارتباطی داخلی این کشور حرف‌های مختلفی در چند وقت اخیر گفته شده است. از نظر فنی، این شبکه ارتباطی داخلی چیست و قرار است چطور کار کند؟
- 2 نگاه درباره این شبکه وجود دارد. اگر به مقالاتی که در رسانه‌های دولتی روسیه منتشر می‌شود، نگاه کنیم، با ادعای راه‌اندازی یک شبکه روبه‌رو هستیم که بسیار کارآمد است و می‌تواند جلوی خبرهای جعلی و موارد مضر را بگیرد و ارتباط داخلی کشور را برقرار نگه دارد. در طرف مقابل اما دیدگاهی هست که می‌گوید، این شبکه دست دولت را باز می‌گذارد تا نقطه‌های اتصال و ارتباطی، کاربران اینترنت و آی‌اس‌پی‌ها (شرکت‌های فراهم‌کننده اینترنت مشترکان) را تحت کنترل در بیاورد و ارتباط همه این سیستم‌ها با مرز ارتباطی کشور با شبکه جهانی اینترنت را تحت کنترل داشته باشد.

خب پس مخالفت‌ها با این برای چه صورت می‌گیرد؟
- براساس حرف‌هایی که از طرف دولت روسیه می‌شنویم، این شبکه یک ویژگی جایگزین در برابر آمریکا ایجاد خواهد کرد تا اگر زمانی از جانب آمریکا مشکلی پیش آمد، اینترنت جایگزین روس را راه‌اندازی کنند. اما انتقادی که در مقابل مطرح می‌شود، این است که آنچه در واقع اتفاق می‌افتد، باز گذاشتن دست دولت در تغییر رگولاتوری و تنظیم مقررات روسیه در حوزه ارتباطات است. براین اساس دولت می‌تواند ترافیک اینترنت را بازبینی کرده، دسترسی به سایت‌های خاص را بند آورده یا میزان تبادل داده را محدود کند؛ درست شبیه چیزی که چین پیش‌تر انجام داده است. گویا اینترنت محلی روس قرار است ویژگی‌های اضافه دیگری نیز داشته باشد؛ یکی امکان بندآوردن خبرهای جعلی (Fake News) و دیگری، بند آوردن صدای کسانی که از حاکمیت این کشور انتقاد می‌کنند. اگر از بالا به این مسئله نگاه کنید، با یک الگوی بزرگ از سانسور طرف خواهید شد.

آیا از نظر فنی چنین کاری ممکن است؟
- روی کاغذ همه‌چیز ساده و شدنی به‌نظر می‌رسد یا حتی انتظار می‌رود، به‌طور موقت بتوان چنین طرح‌هایی را اجرا کرد، اما هیچ‌کس نمی‌داند که اصلا اجرای چنین فرایندهایی برای همیشه شدنی هستند یا نه. از طرفی، درباره اینکه آمریکا یا هر کشور دیگری بخواهد روی اینترنت تأثیر بگذارد، شک وجود دارد.

با وجود بدبینی شما، برخی کارشناسان از اینکه چنین سیستمی بتواند جلوی پخش اخبار منفی و نادرست را بگیرد، استقبال کرده‌اند.
- آنچه با عنوان «اخبار جعلی» از آن نام برده می‌شود، نیاز به بررسی و داوری دقیق‌تری دارد. برای اینکه بفهمید یک خبر، جعلی یا واقعی و درست یا غلط است، به یک سیستم داوری نیاز داریم. در این مورد مشخص نیست، چه‌کسی یا سیستمی تصمیم می‌گیرد و یا دآوری می‌کند که یک عبارت منتشر شده، باید جزو اخبار جعلی طبقه‌بندی بشود یا نه. ضمن اینکه، بند آوردن نگاه‌های انتقادی در فضای اینترنت به‌معنای زیرسؤال بردن حق ابراز عقیده در این شبکه است.

نظرتان درباره نمونه‌های مشابه چیست؟ آیا اصولا طرح شبکه ارتباطی محلی می‌تواند موفق باشد؟
- از نگاه من، رفتاری که بعضی کشورهای دیگر درباره امتناع و ممنوعیت استفاده از اپلیکیشن‌های ارتباطی رمزگذاری شده و شبکه‌های اجتماعی یا حتی ممنوعیت استفاده از وی‌پی‌ان دارند، چندان مثبت به‌نظر نمی‌رسد؛ چون شخصیت و هدف وجودی اینترنت را تغییر داده است. اینترنت به‌وجود آمده که فناوری را دمکراتیزه کند و همه آدم‌ها را فارغ از مرز فیزیکی که در آن زندگی می‌کنند، با مردم کشور خودشان و البته، کل جهان مرتبط کند. تغییر دادن این شرایط درست به‌نظر نمی‌رسد. اگر با مقامات روس صحبت کنید، ‌آنها می‌گویند برای اجتناب از خطرها و مضراتی که در اینترنت خارجی وجود دارد، این شبکه را راه‌اندازی می‌کنند. اما حرف‌هایشان عموما کلی‌گویی است و جزئیات مشخصی ندارد که شنونده متوجه شود، دقیقا منظورشان چیست. به‌نظر می‌رسد، این نوع اینترنت سانسور را گسترش داده و احترام‌ها را از میان می‌برد.

منبع: همشهری