آموزش آنلاین پدیده‌ای جدید نیست، بلکه با گسترش فضای مجازی و همگانی شدن استفاده از امکانات و سرویس‌های شبکه‌های اطلاع‌رسانی در جهان، عملا به نیازی عمومی بدل گردیده است و کشورها تلاش زیادی برای سرمایه‌گذاری و پیشرفت در آن دارند.
در کشور ما نیز برنامه‌ریزی و طراحی برای بهره‌گیری از این سرویس، به سال‌ها قبل بازمی‌گردد که برخی مراکز آموزشی توانسته‌اند فعالیت بر این بستر را بتدریج راه‌اندازی کنند و به آموزش و پرورش کمک نمایند.
این موضوع البته در تمامی نقاط جهان پس از بحران فراگیر اپیدمی شدن ویروس کرونا و تعطیلی اجباری مدارس و مراکز آموزشی، اعم از مدارس و دانشگاه‌ها و مراکز آزاد آموزشی، به یک نیاز مبرم بدل شد، بگونه‌ای که حرکتی شتابان برای بهره‌برداری از آن و یا رفع نواقص و اشکالات، و یا حتی بازطراحی و راه‌اندازی آن صورت گرفت، چرا که یکی از نیازهای اساسی افراد و جوامع یعنی آموزش و پیشرفت علمی و تحقیقی را با مانع مواجه شده بود و الزاما باید به هر نحو ممکن این خلاء برطرف می‌گردید تا بسیاری افراد شامل کودکان و دانش‌آموزان و دانشجویان و نیز محققان، بتوانند از آموزش آنلاین بهره ببرند و هیچ وقفه‌ای در فرآیند تحصیل آنها ایجاد نگردد.
با شیوع گستره ویروس کووید-19، مراکز آموزشی و در صدر آنها، مدارس در سراسر جهان به طور موقت تعطیل شدند و از آنجا که پایان این اپیدمی و بازگشایی مراکز آموزش و مدارس هنوز نامشخص است، سیستم آموزشی کشور ما نیز در صدد فراهم آوردن بستر مناسب برای آموزش آنلاین برای دانش آموزان سراسر کشور برآمده است.
علیرغم اینکه شرایط فعلی قابل پیش‌بینی نبود و کل دنیا با بحران بزرگی در آموزش مواجه شد و همان‌طور که اشاره کردیم، پایان این بحران نیز هنوز قابل پیش‌بینی نیست، بهترین راه برای عدم توقف سیستم آموزشی، وفق پذیری با شرایط موجود و فراهم کردن بستر مناسب برای ادامه تحصیل دانش آموزان بر بستر فضای مجازی و ابزارهای آموزشی آنلاین است.
خوشبختانه پیشرفت تکنولوژی و در دسترس بودن اینترنت برای عموم مردم، این شرایط را فراهم آورد تا بتوان به بهترین شکل از آن بهره گرفت و شانس یکسانی برای دانش آموزان پدید آورد و شرایط مناسب برای آموزش را به داخل منازل آورد، و بدین ترتیب در وضعیتی که استقرار در خانه و عدم خروج از آن یک راهبرد اساسی تلقی می‌شود، آموزش عمومی و یادگیری و پیشرفت را همچنان ادامه داد.
با استفاده از تکنولوژی‌های مناسب و ابزارهای گوناگون، و به مدد اینترنت، سیستم آموزشی کشورمان توانسته در مسیر آوردن مدارس به خانه‌ها حرکت کند به شکلی که دانش‌آموزان تنها به وسیله یه گوشی هوشمند یا تبلیت یا کامپیوتر و نیز دسترسی به شبکه اینترنت، در منزل خود به ادامه تحصیل بپردازند و بدون ایجاد وقفه در روند آموزشی زندگی، از درس‌ها عقب نمانند و مسیر پیشرفت خود را دنبال کنند، به ویژه آنکه اکنون دسترسی به اینترنت در کشورمان شرایط مناسب دارد، و بطور نسبی، ضریب نفوذ قابل توجهی را در منطقه و جهان بخود اختصاص داده است.
در این میان مهم‌ترین ابزار و اقدام در این مسیر در کشورمان، شبکه اجتماعی "شاد" است که با همکاری همراه اول و مساعدت دانشگاه صنعتی شریف ساخته شد تا به دانش آموزان در امر تحصیل یاری کند.
این سرویس با هدف فراهم آوردن فضایی یکسان و مناسب برای همه دانش‌آموزان کشور در جهت هرچه بیشتر بهره بردن آنها از فضای آموزشی مجازی(شامل ابزارها و خدمات ضروری و موثر) طراحی شده تا در شرایط قرنطینه بتوانند روند آموزش را در زندگی دنبال نمایند.
شبکه اجتماعی شاد توانست شرایط مناسبی برای سیستم آموزشی و دانش‌آموزان فراهم آورد تا در روزهای شیوع کرونا و خانه‌نشینی، از تعلیم و تحصیل دور نمانند. استقبال دانش‌آموزان و نظام آموزشی کشور از این نرم‌افزار این رکوردها را در نیز در پی داشت:
♦ بیش از 2.500.000 گروه کلاسی فعال
♦ بیش از 122هزارمدیر فعالبیش از 630 هزار معلم فعال
♦ تبادل بیش از 480 میلیون محتوای درسی
♦ تبادل بیش از یک میلیارد و سیصد پیام بین معلمان و دانش آموزان
بدیهی است که با توجه به نوپا بودن این شبکه، انتقاداتی نیز به آن وارد است، هر چند دستگاه‌های ذی‌نفع به ویژه وزارت آموزش پرورش متعهد شده‌اند که مشکلات موجود از جمله موانع فنی را هر چه زودتر مرتفع نماید.
اخیرا انتقاداتی نیز در فضای مجازی درباره عملکرد و ایرادات جانبی و حاشیه‌ای این سرویس مطرح شده که ازجمله مهم‌ترین آنها، در دسترس نبودن تلفن هوشمند در اختیار همه خانواده‌ها است که بنظر می‌رسد از دیدگاه منتقدین، نقطه ضعف این سامانه محسوب می‌گردد، و موجب می‌شود همه تنوانند از آن استفاده کنند.
اما باید توجه کرد که دستگاه آموزشی کشور، اساسا متولی ایجاد الزامات آموزشی و تسهیل آن است، ولی رفع دیگر نیازهای سخت‌افزاری، در دایره وظیفه دیگر دستگاه‌های مسئول خواهد بود. برطبق پیگیری‌ها انجام شده، وزارت آموزش و پرورش نیز در حال رایزنی و حل کمبودهای تاثیرگذار در این شیوه آموزشی است و در صورت همکاری سایر نهادهای مرتبط، هرچه سریع‌تر به نتیجه مطلوب در امر آموزش آنلاین و دسترسی همه دانش‌آموزان کشور به تجهیزات خواهیم رسید.
به عبارت دیگر، آموزش و پرورش با ایجاد این سامانه آموزشی، در واقع زیربنای تحصیل در فضای مجازی را فراهم می‌آورد، و دستگاه‌های دیگر(مانند وزارت صمت یا وزارت ارتباطات یا...) می‌توانند نقش خود را بر عهده گیرند و برای تکمیل این ساختار و در چارچوب وظایف خود، به رفع دیگر نیازها بپردازند و مثلا تجهیزات سخت‌افزاری مانند تبلت و موبایل و... را در دسترس قرار دهند.
در هر صورت بحران کرونا و خانه‌نشینی اجباری دانش‌آموزان، به هیچوجه نباید مانع ادامه تحصیل آنها گردد و به عقب افتادگی آموزشی‌شان منجر شود، بلکه با طراحی سیستم مجازی آموزشی مانند شاد، بخش‌های مکمل باید توسط دیگر دستگاه‌ها فراهم گردد تا با این تجربه جدید، بحران موجود به یک فرصت تبدیل شود و آینده‌سازان کشور بتوانند با بهره‌گیری از فناوری، راه رشد و پیشرفت خود را ادامه دهند.
