ايتنا - خارج کردن کربن از جوّ زمین برای مقابله با تغییرات اقلیمی

خارج کردن کربن از جوّ زمین برای مقابله با تغییرات اقلیمی

ایتنا - کاشت درخت در این زمینه بسیار مفید است؛ اما آیا راه‌های دیگری هم وجود دارند؟

خانم سابین فوس (یک اقتصاددان در برلین) از دو سال پیش به دنبال این پاسخ‌ها بوده است. خانم فوس هدایت یک گروه پژوهشی در مؤسسهٔ تحقیقاتی مرکاتور پیرامون تغییرات اقلیمی را برعهده دارد. او پیش‌تر عضوی از هیئت اصلی میان‌دولتی در زمینهٔ تغییر اقلیم (IPCC) بود.

به گزارش ایتنا و به نقل از livescience، این هیئت توسط سازمان ملل متحد برای ارزیابی گرمایش زمین از لحاظ علمی، خطرات و تأثیرات آن بر روی کرهٔ زمین تأسیس شد. پس از آنکه این هیئت در سال ۲۰۱۸ گزارش خود را ارائه داد و نیز با توجه به هدف جدید توافق‌نامهٔ پاریس مبنی بر حفظ نرخ گرمایش کرهٔ زمین تا ۱٫۵ درجهٔ سانتیگراد یا کمتر از آن، خانم فوس وظیفه پیدا کرد که مشخص کند کدام استراتژی‌های حذف کربن، امیدبخش‌تر و عملی‌تر هستند.

جنگل‌کاری و جنگل‌کاری مجدد به‌عنوان چاه‌های طبیعی و معروف کربن شناخته می‌شوند. شمار زیادی از درختان می‌توانند برای فتوسنتز، گاز گلخانه‌ای دی‌اکسید کربن (CO2) را از جوّ جدا کنند. فتوسنتز یک واکنش شیمیایی است که با استفاده از انرژی خورشید، دی‌اکسید کربن و آب را به قند و اکسیژن تبدیل می‌کند. بنابر مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۹ انجام شد و در نشریهٔ ساینس به چاپ رسید، مشخص شد که کاشت یک تریلیون درخت می‌تواند نزدیک به ۲۰۵ میلیارد تن کربن ذخیره کند که تقریباً برابر است با دوسوم کربن آزادشده توسط انسان در جوّ از زمان آغاز انقلاب صنعتی.

مدیریت زمین کشاورزی نیز یکی دیگر از روش‌های حذف طبیعی کربن است که نسبتاً کم‌خطر بوده و قبلاً هم امتحان شده است. بنابر گفته‌های خانم جین زلیکووا (بوم‌شناس زمینی و دانشمند ارشد در مؤسسهٔ Carbon180 که سازمانی غیرانتفاعی است و از استراتژی‌های حذف کربن در ایالات متحده پشتیبانی می‌کند)، چرای غیرثابت و چرخشی احشام و همینطور کشت و تنوع و چرخش محصول باعث افزایش جذب کربن از طریق فتوسنتز می‌شود و کربن در نهایت در بافت‌های ریشه ذخیره می‌گردد و این بافت‌ها نیز نهایتاً در خاک تجزیه می‌شوند.

آکادمی ملی علوم در ایالات متحده دریافت که ذخیرهٔ کربن در خاک برای جبران ۱۰ درصد از انتشار خالص سالانهٔ دی‌اکسید کربن در ایالات متحده -- یا نزدیک به ۵۷۴ میلیون تن – آن هم با هزینه‌ای اندک، کفایت می‌کند.

اما خانم فوس می‌گوید حذف کربن با تکیه بر طبیعت، همچون جنگل‌کاری و جنگل‌کاری مجدد، ممکن است با سایر اهداف سیاسی مانند تولید غذا در تضاد باشد. برای افزایش تولید غذا، این استراتژی‌ها به میزان زیادی از زمین نیاز دارند؛ یعنی همان زمین‌هایی که اغلب در حال استفاده هستند.

با این حال، هنوز هیچ یک از این فناوری‌ها در مقیاس وسیع پیاده‌سازی نشده است. چنین فناوری‌هایی بسیار گران هستند و برآورد می‌شود که حذف هر تن دی‌اکسید کربن، ۴۰۰ دلار هزینه در بر داشته باشد. از سوی دیگر، هر یک از این فناوری‌ها پیش از بهره‌برداری، به حجم زیادی از پژوهش و پشتیبانی نیاز دارد. اما خانم زلیکووا می‌گوید ایالات متحده نمونهٔ خوبی است که نشان می‌دهد ترکیبی از راهکارهای حذف کربن می‌توانند در کنار هم به‌خوبی عمل کنند.

او می‌گوید: «می‌توان از شیوهٔ مدیریت زمین کشاورزی در غرب میانه استفاده کرد. سنگ‌های بازالت در شمال غربی اقیانوس آرام هم برای کانی‌سازی عالی هستند. میادین نفتی در جنوب غربی ایالات متحده نیز با بهره‌گیری از فناوری مناسب و کارگران ماهر، برای ذخیره‌سازی کربن زیرزمینی خود را آماده کرده‌اند».

به‌زودی استفاده از این راهکارها ضرورت پیدا خواهد کرد. خانم فوس می‌گوید بودجهٔ کربن جهانی؛ یعنی میزانی از دی‌اکسید کربن که انسان‌ها می‌توانند منتشر کنند پیش از آنکه دمای جهانی ۱٫۵ درجهٔ سانتیگراد بالاتر از سطح پیشاصنعتی برسد، نزدیک به ۳۰۰ گیگاتن است.

واقعیت این است که این رویکردها هنوز آمادهٔ بهره‌برداری نیستند و در مورد چگونگی پرداخت هزینه‌های آنها هم اتفاق‌نظر وجود ندارد. اما در مورد گام بعدی، میان دانشمندان یک وحدت نظر وجود دارد: باید بلافاصله جلوی نشر بیشتر کربن را بگیریم. خانم فوس در پایان می‌گوید: «از آنجا که انتشار کربن در زندگی و زیرساخت‌های روزانهٔ ما نهادینه شده است، اهمیت حذف آن بیشتر مورد توجه قرار دارد».