ایتنا - محققان دانشگاه نورت‌وسترن ابزاری دستی ساختند که با برنامه‌ریزی مجدد اجزای سازنده حیات (آر‌ان‌ای، دی‌ان‌ای، و پروتئین‌ها) می‌تواند آشامیدنی بودن آب را آزمایش و مشخص کند.

این ابزار قدرتمند برای آلودگی‌آزمایی آب از شبکه‌های ژنتیکی (با شبیه‌سازی مدارهای الکترونیکی) استفاده می‌کند و در عرض چند دقیقه نتیجه را نشان می‌دهد.

جزئیات ساخت این ابزار در شماره پنجشنبه ۱۷ فوریه (۲۸ بهمن) مجله نیچر کمیکال بیولوژی منتشر شده است.

به گزارش ایتنا و به نقل از ایندیپندنت، این ابزار از هشت لوله آزمایش کوچک ساخته شده است که وقتی شبکه ژنتیکی آلودگی را تشخیص دهد، نور سبز از آن‌ها می‌تابد. اگر مقدار آلودگی کم باشد، فقط یک لوله به رنگ سبز می‌شود. اما اگر آلودگی زیاد باشد، تمام هشت لوله روشن می‌شوند، مانند وقتی که بر اثر افزایش تابش هسته‌یی، بسامد تیک‌تیک‌های دستگاه شمارشگر گایگر زیاد می‌شود.

جولیوس ب.‌لاکز از دانشگاه نورت‌وسترن و سرپرست این پژوهش می‌گوید: «این لوله‌ها را طوری برنامه‌ریزی کرده‌ایم که آستانه‌های آلودگی متفاوتی را نشان دهند. لوله‌ای که پایین‌ترین آستانه را دارد، همیشه [بر اثر کمترین آلودگی] روشن می‌شود. اگر تمام لوله‌ها روشن شوند به معنای آن است که مسئله جدی [آلودگی زیاد] است. ساختن مدارهای الکترونیکی و رایانش برنامه‌پذیر دی‌ان‌ای راهگشای امکانات بسیاری برای ساختن انواع دیگر ابزارهای تشخیص هوشمند است.»

جی‌یانگ جونگ، کلوئه آرچولتا، و خالد عالم که همگی محققان دانشگاه نورت‌وسترن هستند، نویسندگان این مقاله‌اند.

اساس فناوری این دستگاه نیز دستگاهی به نام روزالیند است که همین گروه تحقیقاتی قبلا ساخته بود و می‌توانست ۱۷ نوع آلاینده مختلف را در یک قطره آب تشخیص دهد. نام این دستگاه برگرفته از نام شیمی‌دانی به نام روزالیند فرانکلین و مخفف عبارت انگلیسی «حسگرهای خروجی آر‌ان‌ای فعال شده با القای لیگاند» است.

این دستگاه طوری طراحی شده است که اگر آلاینده‌ها از میزان استاندارد تعیین شده در موسسه حفاظت محیط زیست برای آب‌های مورد آزمایش بیشتر شود، نور سبز از آن می‌تابد.

محققان دی‌ان‌ای، آران‌ای، و پروتئین‌های یاخته‌ها را برنامه‌ریزی مجدد کردند تا بتوانند عملیات ریاضی منطقی را انجام دهند که آقای لاکز این کار را به کار «جوانه‌های چشایی مولکولی» تشبیه می‌کند. اگر این دستگاه آلاینده‌ای را «بچشد» که میزان آن از استاندارد موسسه حفاظت محیط زیست بیشتر باشد، عمل تابش فعال می‌شود.
 

این ابزار از هشت لوله آزمایش کوچک ساخته شد که تشخیص شبکه ژنتیکی آلودگی را با نور سبز نمایش می‌دهند