با اینکه حقایق بسیار جالبی راجع به منظومه شمسی وجود دارد، ما آنها را در هشت مورد خلاصه کرده‌ایم.
سه شنبه ۳۱ خرداد ۱۴۰۱ ساعت ۲۱:۵۰
هشت حقیقت جالب راجع به منظومه شمسی
۱. منظومه شمسی، خیلی خیلی بزرگ است
به گزارش ایتنا، فضاپیمای وویجر ۱ ناسا در سال ۱۹۷۷ به فضا پرتاب شد. بیش از سه دهه بعد و در سال ۲۰۱۲، نخستین شیء ساخت بشر بود که با عبور از لبه هلیوسفر وارد فضای میان‌ستاره‌ای شد. لبه هلیوسفر، مرزی است که بیشتر ذرات رانده‌شده در آن قرار دارند و اثر میدان‌های مغناطیسی خورشید در از آن رو به صفر می‌رود.
اما به گفته ناسا، اگر منظومه شمسی را، خورشید و هر چیزی که در درجه نخست به دور خورشید می‌چرخد قلمداد کنیم، وویجر ۱ همچنان در محدوده منظومه شمسی باقی می‌ماند و ۱۴ هزار تا ۲۸ هزار سال دیگر از ابر اورت خارج خواهد شد.
۲. مریخ دارای آتشفشانی بزرگتر از کل ایالت هاوایی است
المپوس بزرگترین آتشفشانی است که تاکنون در منظومه شمسی کشف شده است. با این که مریخ اکنون خاموش و ساکت به نظر می‌رسد، اما زمانی آتشفشان‌هایی غول‌پیکر بر سطح این سیاره تسلط داشتند. المپوس با ۶۰۲ کیلومتر پهنا، از لحاظ عرض با ایالت آریزونا قابل مقایسه است. ارتفاع آن ۲۵ کیلومتر یا سه برابر ارتفاع اورست، بلندترین کوه روی زمین است. المپوس از نظر حجم نیز طبق گفته ناسا ۱۰۰ برابر بزرگترین آتشفشان زمین است که در هاوایی قرار دارد.
دانشمندان می‌گویند دلیل اینکه آتشفشان‌های مریخ می‌توانند تا چنین اندازه عظیمی رشد کنند این است که گرانش در آنجا بسیار ضعیف‌تر از زمین است.
۳. همه جا را آب فرا گرفته
آب به شکل یخ در سراسر منظومه شمسی وجود دارد. این تصویر نشان می‌دهد که مریخ با دریاچه‌های آب چه شکل و شمایلی می‌تواند داشته باشد. زمانی آب در فضا یک ماده کمیاب به حساب می‌آمد. در واقع، یخ آب در سرتاسر منظومه شمسی وجود دارد و جزء مشترک دنباله‌دارها و سیارک‌ها است.
آب را می‌توان به صورت یخ در دهانه‌های سایه‌دار دائمی روی عطارد و ماه یافت، اگرچه نمی‌دانیم که آیا این آب برای سکونتگاه‌های انسانی احتمالی در آن مکان‌ها کافی خواهد بود یا نه. مریخ همچنین در قطب‌های خود دارای یخ است و احتمالاً زیرگرد و غبار سطحی آن نیز مملو از یخ است. حتی اجرام کوچکتر در منظومه شمسی نیز یخ دارند: قمر زحل، انسلادوس، و سیاره کوتوله سرس و غیره.
دانشمندان ناسا بر این باورند که قمر مشتری با نام اروپا، محتمل‌ترین نامزد شناخته شده برای حیات فرازمینی است؛ زیرا برخلاف تمام انتظارات، احتمالاً در زیر سطح ترک‌خورده و یخ‌زده آن آب مایع وجود دارد. اروپا که بسیار کوچکتر از زمین است، ممکن است میزبان اقیانوسی عمیق باشد که محققان پیشنهاد می‌کنند دو برابر مجموع تمام اقیانوس‌های زمین آب داشته باشد.
اما می‌دانیم که همه این یخ‌ها یکسان نیستند. برای مثال، بررسی دقیق و نزدیک دنباله‌دار 67P/Churyumov–Gerasimenko توسط فضاپیمای روزتا از آژانس فضایی اروپا، نوع متفاوتی از یخ‌های آبی را نسبت به نوع موجود در زمین نشان می‌داد.
۴. اجرام حلقه‌دار بسیار رایج‌تر از آن چیزی هستند که ما فکر می‌کنیم
زحل تنها جسمی در منظومه شمسی نیست که حلقه دارد. از زمان اختراع تلسکوپ‌ها در دهه ۱۶۰۰ میلادی، ما با حلقه‌های زحل آشنا شده‌ایم، اما برای دیدن موارد بیشتر، فضاپیماها و تلسکوپ‌های قدرتمندتری در طی ۵۰ سال گذشته ساخته شده‌اند.
اکنون می‌دانیم که هر سیاره در منظومه شمسی بیرونی (مشتری، زحل، اورانوس و نپتون) دارای یک منظومه حلقه‌ای است. اما حلقه‌ها از سیاره‌ای به سیاره دیگر متفاوت‌اند: حلقه‌های تماشایی زحل از یخ آب شده‌اند، درحالیکه حلقه‌های سیارات دیگر احتمالاً از ذرات سنگی و غبار ساخته شده‌اند.
حلقه‌ها به سیارات محدود نمی‌شوند. به عنوان مثال، ستاره‌شناسان در سال ۲۰۱۴، حلقه‌هایی را در اطراف سیارک چاریکلو (Chariklo) کشف کردند.
۵. بیشتر دنباله‌دارها با تلسکوپ‌هایی که تماشای خورشید استفاده می‌شوند، قابل مشاهده هستند
دنباله‌دارها سابقاً مورد علاقه منجمان آماتور بودند که شب‌ها را با تلسکوپ رو در آسمان می‌گذراندند. با اینکه برخی از رصدخانه‌های حرفه‌ای نیز در حین مشاهده دنباله‌دارها به اکتشافاتی دست یافتند، اما با پرتاب رصدخانه خورشیدی و هلیوسفری (SOHO) در سال ۱۹۹۵، این اکتشافات مسیر جدیدی در پیش گرفت.
به گزارش ایتنا، این فضاپیما از آن زمان تاکنون، بیش از ۲۴۰۰ دنباله‌دار پیدا کرده که برای تلسکوپی که فقط خورشید را رصد می‌کند، یک مأموریت جانبی بسیار چشمگیر است. نام مستعار این دنباله‌دارها «Sungrazers» است. بسیاری از آماتورها هنوز هم با انتخاب آنها از تصاویر خام SOHO در جستجوی دنباله‌دارها شرکت می‌کنند. یکی از مشهورترین مشاهدات SOHO زمانی بود که فروپاشی دنباله‌دار درخشان ISON را در سال ۲۰۱۳ رصد کرد.
۶. ممکن است یک سیاره غول‌پیکر در لبه منظومه شمسی وجود داشته باشد
نهمین سیاره منظومه شمسی، یک سیاره پنداری است که می‌تواند حرکت برخی از اجرام در کمربند کوئیپر را توضیح دهد. در ماه ژانویه سال ۲۰۱۵، کنستانتین باتیگین و مایک براون (اخترشناسان مؤسسه فناوری کالیفرنیا) بر اساس محاسبات و شبیه‌سازی‌های ریاضی اعلام کردند که ممکن است سیاره‌ای غول‌پیکر بسیار دورتر از نپتون وجود داشته باشد. اکنون چندین تیم در جستجوی این «سیاره نهم» نظری هستند و تحقیقات نشان می‌دهد که می‌تواند در یک دهه آینده پیدا شود.
این جسم بزرگ اگر وجود داشته باشد، می‌تواند به توضیح حرکت برخی از اجرام در کمربند کوئیپر (مجموعه‌ای یخی از اجرام فراتر از مدار نپتون) کمک کند. براون قبلاً چندین جرم بزرگ را در آن منطقه کشف کرده که در برخی موارد بزرگتر از پلوتو بودند. (اکتشافات او یکی از کاتالیزورهای تغییر وضعیت پلوتو از سیاره به سیاره کوتوله در سال ۲۰۰۶ بود).
اما دانشمندان نظریه دیگری را نیز دنبال می‌کنند: این که «سیاره نه» در واقع می‌تواند سیاهچالهای به اندازه گریپ فروت باشد. با این حال تیم دیگری پیشنهاد می‌کند که حرکات عجیب و غریب اجرام دوردست کمربند کوئیپر می‌تواند تأثیر جمعی چندین جرم کوچک باشد، نه یک سیاره یا سیاهچاله کشف نشده.
۷. مولکول‌های آلی همه‌جا هستند
مولکول‌های آلی در بسیاری از مکان‌های دیگر در منظومه شمسی از جمله دنباله‌دار 67P/Churyumov-Gerasimenk یافت شده‌اند. مواد آلی، مولکول‌های پیچیده مبتنی بر کربن هستند که در موجودات زنده یافت می‌شوند، اما می‌توانند توسط فرآیندهای غیربیولوژیکی نیز ایجاد گردند.
با اینکه مولکول‌های آلی در زمین رایج هستند، می‌توانند به طور غیرمنتظره‌ای در بسیاری از مکان‌های دیگر در منظومه شمسی نیز یافت شوند. به عنوان مثال، دانشمندان در سطح دنباله‌دار 67P نیز مواد آلی یافته‌اند. کشف فوق، این موضوع را تقویت کرد که مولکول‌های آلی برای شروع حیات روی زمین احتمالاً از فضا به سطح زمین آورده شده‌اند. مواد آلی در مریخ، در عطارد و در قمر تیتان زحل نیز یافت شده‌اند که علت رنگ نارنجی تیتان نیز همین مواد آلی هستند.
۸. جوّ خورشید، از سطح آن بسیار داغتر است
دمای خورشید بین هر از لایه جوّ متفاوت است. با اینکه دمای سطح مرئی خورشید (فتوسفر) به ۵۵۰۰ درجه سانتیگراد می‌رسد، اما اتمسفر بالای آن میلیون‌ها درجه دما دارد. توضیح چندانی برای این اختلاف دمای زیاد است هنوز وجود ندارد.
با این حال، ناسا چندین سفینه فضایی برای تماشای خورشید دارد، و این سفینه‌ها، ایده‌هایی برای چگونگی تولید گرما دارند. یکی از این فرضیه‌ها، «بمب‌های حرارتی» است و زمانی رخ می‌دهند که میدان‌های مغناطیسی از هم عبور می‌کنند و دوباره در تاج قرار می‌گیرند. فرضیه دیگل، بیان می‌دارد این امر زمانی اتفاق می‌افتد که امواج پلاسما از سطح خورشید به سمت تاج حرکت می‌کنند.
با داده‌های جدید کاوشگر خورشیدی پارکر (که اخیراً به نخستین جسم ساخته‌شده توسط انسان تبدیل شد که خورشید را لمس کرده است) ما بیش از هر زمان دیگری به کشف اسرار نهان در قلب منظومه شمسی نزدیک شده‌ایم.
کد مطلب: 68805
