ایتنا - خورشید در سیارک بنو هر چهار ساعت و ۱۸ دقیقه یک‌بار طلوع می‌کند.

دانشمندان از این کشف که گرمای خورشید، تنها بین ۱۰ تا ۱۰۰ هزار سال، احتمالا سنگ‌های موجود در سطح سیارک بنو (Bennu) را می‌شکند «شگفت‌زده» شده‌اند. گامی رو به جلو که نشان می‌دهد سنگ‌های فضایی از آنچه قبلا تصور می‌شد، سریع‌تر پیر می‌شوند.

به گزارش ایتنا از ایندیپندنت، بر اساس این پژوهش که اخیرا در مجله «نیچر ژئوساینس» (Nature Geoscience) منتشر شده است، تصاویری با وضوح بالا از شکستگی‌های صخره‌ای در سیارک بنو که فضاپیمای اوسیریس-رکس (Osiris-Rex) ثبت کرده‌، مورد تجزیه‌وتحلیل محققان قرار گرفته است.

فضاپیمای اوسیریس رکس (برگرفته از سرواژه‌ اسامی زیر)، اوریجینز (Origins)، اسپکترال اینترپریتیشن (Spectral Interpretation)، ریسورس آیدنتیفیکیشن (Resource Identification)، سکیوریتی (Security)، رگولیت (سنگ‌پوشه) اکسپلورر (Regolith Explorer)، مدار بنو را در ماه مه ۲۰۲۱ ترک کرد و انتظار می‌رود در نیمه دوم سال ۲۰۲۳ به زمین برسد.

پژوهشگران از جمله محققان «سی‌ان‌آر‌اس» (CNRS) در فرانسه، با استفاده از داده‌های این فضاپیما، می‌توانند بهتر پیش‌بینی کنند که چه مدت زمانی طول می‌کشد تا سنگ‌های روی سیارک‌هایی مانند «بنو» به قطعات کوچک‌تری تقسیم شوند. برخی از این قطعات ممکن است به فضا پرتاب شوند یا روی سطح سیارک باقی بمانند.

مارکو دلبو از دانشگاه «کوت دازور» (Université Côte d’Azur) در فرانسه که یکی از نویسندگان این پژوهش است، می‌گوید: «ما از اینکه روند پیری و هوازدگی [یعنی فرسایش در اثر هوا] در سیارک‌ها ازنظر ژئولوژیک خیلی سریع اتفاق می‌افتد، شگفت‌زده‌ایم... ما تصور می‌کردیم بازسازی سطح سیارک‌ها چند میلیون سال طول می‌کشد.»

پژوهشگران می‌گویند رانش زمین، آتشفشان‌ها و زمین‌لرزه‌ها به‌ تدریج سطح زمین را تغییر می‌دهد و در کنار نیروهای دیگری مانند آب، باد و تغییرات دمایی، لایه‌های سنگ‌ها را می‌شکنند و طی میلیون‌ها سال، سطوح جدیدی را ایجاد می‌کنند.

در سیارک بنو که خورشید در آن، هر چهار ساعت و ۱۸ دقیقه یک‌بار طلوع می‌کند، تغییرات سریع دما، نیرویی داخلی ایجاد می‌کند که موجب شکستن و خرد شدن سنگ‌ها می‌شود. درست مثل یک لیوان سرد که [با قرار گرفتن] زیر آب داغ می‌شکند.

فضاپیمای ناسا اوسیریس-رکس در نخستین بررسی‌های خود از این سیارک، شکاف‌هایی را در صخره‌ها مشاهده کرد.

پژوهشگران می‌گویند به نظر می‌رسد این شکستگی‌ها در یک جهت واحد باشند - «نشانه‌ای آشکار از اینکه این پدیده ممکن است در اثر شوک‌های دمایی بین روز و شب ایجاد شده باشد.»

دانشمندان همچنین طول و زوایای بیش از ۱۵۰۰ شکستگی در سطح صخره‌ها را که در تصاویر اوسیریس-رکس مشاهده شده بود، به روش دستی اندازه‌گیری کردند – ابعاد برخی از این شکاف‌ها کوچک‌تر از یک راکت تنیس و برخی بزرگتر از یک زمین تنیس بود.

آن‌ها دریافتند که این شکاف‌ها اغلب در جهت شمال غربی-جنوب شرقی قرار دارند، یعنی احتمالا خورشید آن‌ها را ایجاد کرده است. بر اساس این پژوهش، نور خورشید احتمالا عامل اصلی تغییر چهره سیارک بنو بوده است.

دکتر دلبو می‌گوید: «زمانی که رانش سطح سیارک یا برخورد سنگ‌های فضایی دیگر با آن، تخته‌سنگ‌ها را جابه‌جا کند و سرعت آن بیشتر از سرعت ترک خوردن سنگ‌ها باشد، شکاف‌ها در جهت‌های تصادفی پدیدار می‌شوند.»

محققان برای بررسی شکستگی‌های حرارتی، از یک مدل رایانه‌ای استفاده کردند تا پراکندگی و خرد شدن تخته‌سنگ‌ها روی سیارک را در بازه‌های زمانی بین ۱۰ هزار تا ۱۰۰ هزار ساله محاسبه کنند.

شکستگی‌های حرارتی در بنو ازنظر نحوه شکل‌گیری کاملا شبیه به آن چیزی است که در زمین و مریخ می‌بینیم.

کریستف ماتونتی، یکی دیگر از نویسندگان این پژوهش، می‌گوید: «بسیار جالب است که می‌بینیم این شکاف‌ها وجود دارند و حتی در شرایط فیزیکی بسیار عجیب‌وغریب در مقایسه با مریخ (گرانش کم، بدون جو) باز هم مشابه یکدیگر‌ند.»

اگرچه توپوگرافی «بنو»، جوان است، اما محققان تاکید می‌کنند که سنگ‌های روی سطح سیارک‌ها، میلیاردها سال قدمت دارند و «حاوی اطلاعات ارزشمندی درباره آغاز منظومه شمسی هستند.»

دانشمندان امیدوارند هنگامی که اوسیریس-رکس، در سال ۲۰۲۳ نمونه‌ای از بنو را به زمین بیاورد، بتوانند درباره قدمت سطح آن و همچنین در مورد چگونگی شکل‌گیری سنگ‌های فضایی، اطلاعات بیشتری کسب کنند.

دانشمندان پیش از این محاسبه کرده بودند که این سیارک ۵۰۰ متری ممکن است در سال ۲۱۳۵ به زمین نزدیک شود.

لیندلی جانسون، مدیر (سامانه) دفاع سیاره‌ای ناسا، سال گذشته گفت اگر بنو به زمین ضربه‌ای وارد کند، حیات را از بین نمی‌برد، اما باعث ایجاد دهانه‌ای با ابعاد ۱۰ تا ۲۰ برابر بزرگ‌تر از سیارک می‌شود.