ناسا تا دستیابی به مرحله نهایی آزمایش تغییر جهت دوگانه سیارک یا ماموریت دارت که در آن، عصر دوشنبه یک فضاپیما با یک سیارک برخورد خواهد کرد تا امتحان کند که آیا تغییر مسیر سنگ فضایی در فضا ممکن است یا نه، تنها چند ساعت فاصله دارد.
این نخستین نمونه از آزمایش مفهومی فناوری در نوع خود است که ممکن است روزی زمین را از اصابت سیارک نابودگر تمدن یا حتی از آسیب جزئی به زیرساخت‌ها نجات دهد. نکته مهم این خواهد بود که اطمینان حاصل شود دارت در برخورد به هدف خود، سیارکی به نام دیمورفوس در فاصله ۶.۸ میلیون مایلی (۱۰.۹ میلیون کیلومتری) زمین، و سپس در اندازه‌گیری دقیق نتایج موفق می‌شود.
به گزارش ایتنا و به نقل از ایندیپندنت، لیندلی جانسون، رئیس سیستم دفاع سیاره‌ای ناسا، در کنفرانس مطبوعاتی روز پنجشنبه در خصوص این ماموریت به خبرنگاران گفت: «دارت در حال نشان دادن چیزی است که ما آن را «روش برخورد جنبشی» برای تغییر سرعت سیارک در فضا و در نتیجه تغییر مدار آن می‌نامیم. این نمایش عملی برای آینده ما اینجا روی زمین و حیات روی زمین بسیار مهم است.»
فضاپیمای دارت روز دوشنبه، ساعت ۱۹:۱۴، با سرعتی حدود ۱۴ هزار مایل بر ساعت (۲۲ هزار کیلومتر بر ساعت)، به دیمورفوس برخورد خواهد کرد. ناسا و سایر سازمان‌های فضایی با استفاده از تلسکوپ‌های زمینی و فضایی پیامدهای آن را مشاهده خواهند کرد تا ببینند آیا این برخورد سرعت چرخش دیمورفوس به دور سیارک همدم بزرگ‌تر خود، دیدیموس، را تغییر می‌دهد یا خیر.
نه دیمورفوس و نه دیدیموس هیچ‌کدام تهدیدی برای زمین نیستند؛ از این رو، این آزمایش شیوه‌ای مطمئن برای اصل برخورد جنبشی به عنوان روشی برای تغییر مسیر یک سیارک را فراهم می‌کند.
تام استاتلر، دانشمند برنامه دارت ناسا، روز پنجشنبه به خبرنگاران گفت: «این آزمایشگاهی کاملا طبیعی است. ما این آزمایش را روی سیارکی انجام می‌دهیم که خطری ندارد؛ محض اطمینان برای زمانی که اجرای آن لازم باشد و ما سیارکی را کشف کنیم که خطرناک است.»
دانشمندان برخورد دارت را در صورتی موفقیت‌آمیز خواهند خواند که مدار دیمورفوس در اطراف دیدیموس را از ۷۳ ثانیه به ۱۰ دقیقه تغییر دهد.
شری فیبر بایر، استاد مطالعات فضایی دانشگاه داکوتای شمالی، در مصاحبه‌ای، به ایندیپندنت گفت که ممکن است ساده به نظر برسد، اما اگر یک سیارک خطرناک به‌قدرکافی از پیش شناسایی شود، «تغییر سرعت به کوچکی چند سانتی‌متر در ثانیه که چند سال قبل از زمان برخورد اعمال شود، می‌تواند در زمان رسیدن تغییر ایجاد کند و یک برخورد احتمالی را به این تبدیل کند که به هدف نخورد و بدون تماس و برخورد رد شود.»
زمین در امتداد مدار خود به دور خورشید با سرعت ۲۹.۷۰ کیلومتر بر ثانیه حرکت می‌کند؛ به این معنی که مسافتی برابر با قطر خود یعنی حدود ۱۲ هزار و ۷۲۴ کیلومتر را تنها در بیش از هفت دقیقه طی می‌کند.
دکتر فیبر بایر گفت: «بنابراین اگر یک شیء نزدیک زمین که در ابتدا، در مسیری است که بی‌خطا و درست به سطح زمین برخورد کند، پنج دقیقه زودتر یا دیرتر برسد، یک فاجعه بالقوه به یک حادثه گذر نزدیک از بیخ گوش تبدیل خواهد شد.»
در حالی که دارت به ناسا کمک خواهد کرد تا از نحوه عملکرد یک ماموریت برخورد جنبشی درک بهتری داشته باشد، این بدان معنا نیست که یک ماموریت واقعی در آینده دقیقا شبیه دارت خواهد بود.
دکتر جانسون گفت: «دارت به طور خاص، اندازه‌ای دارد که اثر مد نظر را بر دیمورفوس بگذارد.» در صورت مواجهه با یک تهدید واقعی سیارکی، «این به اندازه سیارک بستگی دارد که [فضاپیمایی با] چه اندازه‌ای لازم داریم که به آن ضربه بزنیم. اگر برخوردکننده جنبشی باشد، ضربه‌زننده احتمالا باید بزرگ‌تر از دارت باشد و همچنین ممکن است با چند برخوردکننده جنبشی به آن ضربه بزنیم.»
به گفته دکتر استاتلر، گزینه‌های ماموریت بسیاری وجود دارد، اما بسیاری از آن‌ها به نوع سیارکی که با آن سروکار دارید و واکنش آن به ضربه بستگی دارد. واقعیت این است در حالی که ناسا سیارک‌ها را ردیابی، رصد و مدلسازی کرده است، «ما دقیقا نمی‌دانیم این سیارک‌ها چگونه رفتار خواهند کرد؛ زیرا نمونه‌هایی از سیارک‌های واقعی روی زمین در اختیار نداریم.» او گفت: «به عنوان یک دانشمند، من کاملا امیدوارم که از نتایج این آزمایش شگفت‌زده شوم. اگرچه به عنوان یک مدافع سیاره نمی‌خواهم خیلی هم غافلگیر بشوم.»
دارت به درک دانشمندان از «واقعیت میدانی» سیارک‌ها و موادی که سیارک‌ها از آن‌ها ساخته شده‌اند کمک خواهد کرد. به گفته دکتر فیبر-بایر، ممکن است مشخص شود که استراتژی‌های ضربه جنبشی برای برخی از آن‌ها، به‌ویژه برای سیارک‌های فلزی آهنی-نیکلی، مناسب نیستند.
او گفت: «یک ضربه‌زننده جنبشی قطعا روی یک جرم سنگی سیارک یا یک دنباله‌دار بزرگ کار خواهد کرد. اگر شما یک سیارک آهنی-نیکلی داشته باشید، این اتفاق نخواهد افتاد.»
ماموریت «سایکی» ناسا نخستین مورد خواهد بود که در سال ۲۰۲۶ از یک سیارک توپر با پیکره فلزی بازدید خواهد کرد؛ سیارکی که دانشمندان فکر می‌کنند نخستین مورد بررسی مستقیم چنین سیارکی را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد. در صورتی که چنین جسمی زمین را تهدید کند، ممکن است برای انحراف چنین جسمی جایگزین‌هایی برای ضربه‌زننده جنبشی وجود داشته باشد.
دکتر جانسون گفت: «برخی چیزهای دیگری که بررسی شدند چیزهایی‌اند که ما آن‌ها را تراکتور گرانشی می‌نامیم. که فقط یک فضاپیما را می‌گیرد و در حالت به‌خصوصی نسبت به سیارک نگه می‌دارد و از طناب کششی طبیعت یعنی گرانش استفاده می‌کند؛ جاذبه متقابل میان فضاپیما و سیارک به آرامی آن سیارک را به دنبال خود، از مسیر برخورد به مسیری بی‌خطر می‌کشد.»
جایگزین دیگر استفاده از انحراف پرتو یونی است که اساسا مانند نیرویی که دارت را به دیمورفوس می‌دهد، نیروی پیش‌رانشی را مانند تسمه به سیارک می‌بندد تا سیارک، مسیر خود را تغییر دهد. رانشگرها برای شتاب دادن ذرات باردار پیشران به بیرون از نازل از انرژی الکتریکی استفاده می‌کنند و نیروی پیش‌رانش ضعیف اما بسیار کارآمدی ایجاد می‌کنند که می‌تواند در طی زمان، تغییرات زیادی در سرعت ایجاد کند.
دکتر جانسون گفت: «البته، اجرای چنین روشی زمان بیشتری می‌برد. ما باید زمان هشدار بیشتری در اختیار داشته باشیم تا بتوانیم آن را به کار ببریم.»
او افزود که به هر حال این ماموریت اصلی دفتر هماهنگی دفاع سیاره‌ای ناسا است. در حالی که دارت نقطه عطف نخستین آزمایش روش انحراف یک سیارک است، نکته مهم این است که خیلی پیش از اینکه سیارک‌های بالقوه تهدیدآمیز بتوانند تهدیدی را متوجه زمین کنند، اطمینان یابیم همه این سیارک‌ها کجا قرار دارند.
دکتر جانسون گفت: «هالیوود و فیلم‌ها باید آن را هیجان‌انگیز کنند. می‌دانید، ما سیارک را فقط ۱۸ روز پیش از برخورد و زمانی که همه در تب‌وتاب و این سو و آن سو دویدن‌اند، پیدا می‌کنیم. این راه و رسم دفاع سیاره‌ای نیست.»
تنها بیش از دو هزار و ۲۵۰ سیارک بالقوه خطرناک در نزدیکی زمین وجود دارند و ناسا امیدوار است ماموریت آتی نقشه‌بردار اجرام نزدیک به زمین، تلسکوپی فضایی که در حال حاضر در مرحله بازبینی اولیه طراحی است، به دانشمندان کمک کند تا سیارک‌هایی را که ممکن است در تشعشع خیره‌کننده خورشید پنهان شده باشند، پیدا کنند.
دکتر جانسون گفت: «نقشه‌بردار نئو» یا با نام کامل آن، نقشه‌بردار اجرام نزدیک زمین می‌تواند گروه سیارک‌های ۱۴۰ متری و بزرگ‌تر را طی یک دوره ۱۰ ساله پیدا کند. استراتژی ما این است که این گروه را با ماموریتی مانند «نقشه‌بردار نئو» پیدا کنیم و بدانیم همه خطرات بالقوه کجا واقع شده‌اند و سپس برای ارائه مجموعه اقدام‌های درست ماموریت‌ها و برای رفتن به آنجا، زمان کافی داشته باشیم.»
دریافت لینک صفحه با کد QR