ایتنا - به نظر می‌رسد این منظومه دوتایی زمانی شکل گرفته که یک ستاره یا ابرنواختر در حال انفجار از بین رفته است

به نظر می‌رسد یک منظومه ستاره‌ای دوتایی بسیار نادر که به‌تازگی کشف شده است، رفتار بسیار عجیبی دارد. این را پژوهشگرانی می‌گویند که آن را پیدا کرده‌اند.

این منظومه به قدری غیرعادی است که تصور می‌شود در سراسر کهکشان راه شیری پهناور ما تنها ۱۰ تا از آن‌ وجود داشته باشد.

به گزارش ایتنا و به نقل از ایندیپندنت، این منظومه برای وقوع و راه‌اندازی یک گران‌نواختر (کیلونوا*) یا انفجاری که هنگام برخورد ستارگان نوترونی رخ می‌دهد و یک انفجار فوق‌العاده شدید ایجاد می‌کند که می‌تواند در تمام گیتی کشف و شناسایی شود، تمام شرایط را دارد.

* توضیح: کیلونوا (kilonova) یک رخداد ستاره‌شناسی گذرا است که از سال ۲۰۱۰ به این سو مطرح شده است. کیلونواختر در اثر برخورد دو ستاره نوترونی رخ می‌دهد و از آنجایی که بیش از هزار برابر یک نواختر (فوران انفجاری کوتوله سفید) انرژی تولید می‌کند، به نام کیلونواختر یا کیلونوا خوانده می‌شود

آندره نیکلاس شنه، ستاره‌شناس آزمایشگاه ملی نجوم نوری و فروسرخ و یکی از نویسندگان این مقاله جدید، گفت: «ما می‌دانیم که کهکشان راه شیری دست‌کم دارای ۱۰۰ میلیارد ستاره و احتمالا صدها میلیارد ستاره بیشتر است. این منظومه دوتایی قابل‌توجه اساسا یک سیستم [با احتمال وجود] یک در ۱۰ میلیارد است. پیش از مقاله ما، براورد این بود که در یک کهکشان مارپیچی مانند کهکشان راه‌شیری، باید تنها یک یا دو منظومه از این دست وجود داشته باشد.»

ستاره‌شناسانی که آن را پیدا کرده‌اند، می‌گویند این منظومه ستاره‌ای دوقلو در طیف پرتو ایکس درخشان است و جرم بالایی دارد. اما این موضوع به طور خاص غیرعادی است؛ چرا که این دو ستاره در مسیری که آن‌ها آن را «دایره‌ای عجیب» می‌خوانند، دور یکدیگر می‌چرخند.

به نظر می‌رسد این منظومه دوتایی زمانی شکل گرفته که یک ستاره یا ابرنواختر در حال انفجار از بین رفته است، نه در جریان منفجر شدن در خلال معمول یک انفجار شدید.

مدار عجیب آن به پژوهشگران کمک کرد دریابند یکی از این دو ستاره، یک ابرنواختر، «به آخر خط رسیده است». این بدان معنا است که ستاره با مصرف سوخت و رُمبش هسته خود انفجار نسبتا ضعیفی داشته است.

این انفجار معمولا ستارگان را به مداری طولانی و بیضوی می‌اندازد اما در این مورد حتی انرژی کافی به منظور ایجاد چنین انفجاری در ستاره باقی نمانده بود. از این رو دو ستاره در عوض، در یک مدار دایره‌ای در یک راستا نزدیک یکدیگر قرار گرفتند.

آن‌ها با گذشت زمان ادغام خواهند شد و امواج گرانشی قدرتمندی در سراسر کیهان پخش می‌کنند و عناصر سنگینی از جمله نقره و طلا از خود به جا می‌گذارند.

این جفت ستاره به‌خودی‌خود به قدر کافی عجیب‌اند. اما دانشمندان امیدوارند یافتن منظومه‌هایی از این دست بتواند به ما در شناخت گران‌نواختر‌ها و توضیحات مهیج درباره آن‌ها که گمان می‌رود سرچشمه طلا در گیتی باشند، هم کمک کند.

دکتر شنه گفت: «ستاره‌شناسان مدتی طولانی در مورد شرایط دقیقی که در نهایت ممکن است به وقوع یک کیلونوا منجر شود، گمانه‌زنی می‌کردند. این نتایج جدید نشان می‌دهد دست‌کم در برخی موارد، دو ستاره نوترونی دوقلو می‌توانند وقتی یکی از آن‌ها بدون انفجار ابرنواختری معمول ایجاد شده باشد، با هم ادغام شوند.»

این منظومه با نام سی‌پی‌دی-۲۹۲۱۷۶ شناخته می‌شود و حدود ۱۱ هزار و ۴۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد. این منظومه را نخستین بار رصدخانه نیل گرلز سویفت ناسا مشاهده کرد و سپس با استفاده از تلسکوپ ۱.۵ متری اسمارتس در شیلی رصدهایی انجام شد که ماهیت غیرعادی آن را تایید کرد.