ايتنا - کشف سیگنال‌های رادیویی عجیب که از سیاره‌ای شبیه زمین می‌آیند

کشف سیگنال‌های رادیویی عجیب که از سیاره‌ای شبیه زمین می‌آیند

ایتنا - وجود میدان‌های مغناطیسی بخش مهم یا به عبارتی پیش‌شرط قابل سکونت بودن یک سیاره به شمار می‌روند.

میدان مغناطیسی زمین محافظ حیات در سیاره آبی ما است اما طبیعتا زمین تنها سیاره‌ای نیست که میدان مغناطیسی این چنینی دارد. ستاره‌شناسان به‌تازگی شواهدی از وجود میدان مغناطیسی در یک سیاره فراخورشیدی سنگی در فاصله ۱۲ سال نوری از زمین پیدا کرده‌اند.

ما در زمین اغلب وجود میدان مغناطیسی سیاره خود را بدیهی و مسلم می‌دانیم. میدانی که از موجودات زنده در برابر پرتوهای خورشیدی محافظت می‌کند، سوزن‌های عقربه قطب‌نما را به سمت شمال هدایت و حتی شفق‌های قطبی زیبایی ایجاد می‌کند. سایر سیارات منظومه شمسی ما نیز میدان مغناطیسی دارند. اما سیارات شبه‌زمین در اطراف ستاره‌های دیگر چطور؟ تحقیقات جدید ممکن است در این خصوص سرنخ امیدوارکننده‌ای به دست داده باشد.

بریلی لوییس در گزارش جدیدی که در لایوساینس منتشر شد، می‌نویسد که رصدهای اخیر تلسکوپ رادیویی آرایه بسیار بزرگ (وی‌ال‌ای) در نیومکزیکو، شواهدی از وجود میدان مغناطیسی در یک سیاره فراخورشیدی سنگی به نام «وای‌زد ستی‌ بی» (YZ Ceti b) نشان داده‌اند که به دور ستاره‌ای در فاصله ۱۲ سال نوری از زمین می‌گردد.

بر اساس مقاله‌ای که ۳ آوریل در مجله نیچر آسترونومی منتشر شد، این نخستین تشخیص احتمالی مبنی بر وجود میدان مغناطیسی در سیاره‌ای فراتر از منظومه شمسی است.

جو پشی، نویسنده این مقاله، مدیر رصدخانه ملی رادیویی نجوم می‌گوید این پژوهش نه تنها نشان می‌دهد این سیاره فراخورشیدی خاص احتمالا دارای میدان مغناطیسی است، بلکه روش امیدوارکننده‌ای برای یافتن موارد بیشتری از این دست در اختیارمان می‌گذارد.

میدان‌های مغناطیسی به‌ویژه برای ستاره‌شناسان جالب‌اند؛ چرا که وجود آن‌ها بخش مهم یا به عبارتی پیش‌شرط قابل سکونت بودن یک سیاره به شمار می‌روند. بدون وجود میدان مغناطیسی، ذرات پرانرژی یک ستاره می‌توانند جو سیاره را به‌سرعت فرسایش دهند و پوشش گازی را که می‌تواند از حیات در برابر پرتوهای مضر پشتیبانی کند، از بین ببرند.

او می‌گوید جست‌وجوی سیارات احتمالا قابل‌حیات یا اصطلاحا سکونت‌پذیر در سایر منظومه‌های خورشیدی تا حدی به این بستگی دارد که بتوانیم تعیین کنیم آیا سیارات فراخورشیدی سنگین و شبیه به زمین واقعا دارای میدان مغناطیسی‌اند یا نه.

با این حال، سیاره فراخورشیدی وای‌زد ستی‌ بی سیاره‌ای قابل‌سکونت نیست. ستاره‌شناسان برای تشخیص امواج رادیویی از میدان مغناطیسی یک سیاره فراخورشیدی کوچک و دور، مجبور بودند به یک مثال خیلی خاص نگاه کنند. وای‌زد ستی‌ بی به ستاره خود بسیار نزدیک است‌ــ بسیار نزدیک‌تر از آنکه دمای آن برای حیات مناسب باشد‌ــ همچنین با چنان سرعتی به دور خود می‌چرخد که یک سال آن برابر با تنها دو روز زمینی است.

به گفته محققان، این فاصله به‌قدری نزدیک است که این سیاره از میان مواد بیرون‌ریخته‌شده از ستاره حرکت می‌کند و میدان مغناطیسی سیاره پلاسمای باردار الکتریکی را به ستاره پس می‌راند؛ چیزی که باعث می‌شود با میدان مغناطیسی خود ستاره برهمکنش و پرتوهای درخشانی از انرژی ساطع ‌کند.

به گفته تیم پژوهشی که این بررسی را انجام داد، امواج رادیویی مشاهده‌شده در واقع شفق روی ستاره بود که احتمالا در اثر فعل و انفعالات با سیاره ایجاد شده است.

سباستین پیندا، ستاره‌شناس دانشگاه کلرادو بولدر و یکی از نویسندگان مقاله پژوهشی اخیر، می‌گوید اگر این سیاره اتمسفر مختص به خود را داشته باشد، اصولا در این سیاره نیز باید شفق قطبی وجود داشته باشد.

پیندا می‌افزاید که این مسئله در خصوص محیط اطراف ستاره‌ها اطلاعات جدیدی به ما می‌دهد و این ایده همان چیزی است که ما آن را «آب‌وهوای فضایی فراخورشیدی» می‌نامیم.

با این همه، تیم پژوهشی ۱۰۰ درصد مطمئن نیست که سیاره «وای‌زد ستی‌ بی» این شفق ستاره‌ای را ایجاد کرده باشد. به عبارت دیگر، مشاهدات بیشتری نیاز است تا تایید شود ایجاد شفق قطبی به دلیل میدان مغناطیسی این سیاره سنگی بوده است و نه به خاطر ویژگی‌های خود ستاره. با این حال، تیم تحقیقاتی که این بررسی را انجام داد، به این موضوع خوش‌بین است که یافته‌های اخیر بتواند به پیشرفت‌های آینده در جست‌وجوی سیارات بیگانه زیست‌پذیر بینجامد.

جکی ویلادسن، یکی از نویسندگان این مقاله، ستاره‌شناس دانشگاه باکنل در لویسبورگ پنسیلوانیا، می‌گوید که این کشف می‌تواند نخستین کشف یک میدان مغناطیسی در یک سیاره فراخورشیدی سنگی باشد. به باور او، تا زمانی که رصد امواج رادیویی این سیاره این فرضیه را تایید کند، پژوهش‌های بسیاری در این زمینه انجام خواهد شد.