سامانه هشدار هوش مصنوعی ناسا نیمساعت پیش از اَبَرطوفان خورشیدی فعال میشود
ایتنا - این ذرات باردار الکتریکی، پدیده اصطلاحا طوفان ژئومغناطیسی ایجاد میکنند.
ناسا مدلی هوش مصنوعی ساخته است تا پیشبینی کند که یک طوفان قریبالوقوع خورشیدی به کدام بخش از زمین، برخورد خواهد کرد، سامانهای جدید که دانشمندان گفتند میتواند «هشدار ۳۰ دقیقهای پیش از وقوع» را ممکن کند.
به گزارش ایتنا و به نقل از ایندیپندنت، پژوهشگران سازمان فضایی آمریکا در مرکز فضایی گادرد گفتند: «این الگوی هوش مصنوعی، دادههای ماهوارهای ناسا را بررسی میکند تا در قبال آبوهوای خطرناک فضایی هشدار دهد.»
بر اساس پژوهش جدید منتشرشده در نشریه «اسپیس ودر»، این هشدار میتواند برای کشورها زمان کافی به منظور جلوگیری از تاثیر سهمگین این طوفانها بر شبکههای برق و دیگر زیرساختهای مهم را فراهم کند.
طوفانهای خورشیدی زمانی ایجاد میشوند که خورشید، در فرایندی که «خروج جرم از تاج خورشیدی» نامیده میشود، پلاسماهای باردار الکتریکی گسیل میکند.
این ذرات باردار الکتریکی، پدیده اصطلاحا طوفان ژئومغناطیسی ایجاد میکنند که ممکن است در هنگام برخورد آنها با میدان مغناطیسی محافظ اطراف سیاره، سبب خاموشیهای گسترده و اختلالهای فنی در تجهیزات روی زمین شود.
درحالی که گستره این طوفانها از کمشدت تا بسیارشدید متغیرند، تاثیر آنها در دنیایی وابسته به فناوری میتواند اختلالهای فزایندهای ایجاد کند.
برای نمونه، یک طوفان خورشیدی در سال ۱۹۸۹ به مدت ۱۲ ساعت در شهر کبک کانادا، موجب خاموشی گسترده و قرار گرفتن میلیونها نفر در تاریکی و بسته شدن مدارس و کسب و کارها شد.
نمونه شناختهشده دیگر از یک رخداد ابرطوفان خورشیدی معروف به «رویداد کرینگتون» در سال ۱۸۵۹ است که موجب آتشسوزی در نخستین ایستگاههای تلگراف شد و مانع ارسال پیامها شد.
دانشمندان هشدار دادند که خطر وقوع چنین طوفان ویرانگر خورشیدی با نزدیک شدن به «بیشینه خورشیدی»، یک نقطه اوج در چرخه فعالیت ۱۱ ساله خورشید، درحال افزایش است.
دانشمندان ناسا برای پیشگیری از چنین ویرانیهایی، الگوی هوش مصنوعی جدیدی را توسعه دادهاند تا ارتباط میان اندازهگیری بادهای خورشیدی در ماموریتهای پیشین خورشیدی و اختلالهای ژئومغناطیسی مشاهدهشده در ایستگاههای زمینی را شناسایی کند.
پژوهشگران گفتند الگوی رایانهای که ساختهاند، معروف به «دگر» (DAGGER)، میتواند سریع و با دقت، اختلالهای ژئومغناطیسی را «۳۰ دقیقه پیش از رخ دادنشان»، در سراسر جهان پیشبینی کند.
زمانی که آنها این الگو را مقابل دو طوفان ژئومغناطیسی در ماه اوت ۲۰۱۱ و مارس ۲۰۱۵ آزمودند، این الگو توانست «سریع و با دقت» تاثیرات طوفان را در سراسر جهان پیشبینی کند.
سامانه جدید پیشبینی، اولین سامانهای است که تحلیل سریع هوش مصنوعی را با اندازهگیریهای واقعی از فضا و سراسر زمین ترکیب میکند تا مدام پیشبینیهایی بهروز ارائه دهد.
دانشمندان بر این باورند که هشدارهای زودهنگام این سامانه میتواند به اقدام برای حفاظت از زیرساختها در برابر تاثیرات تهدیدکننده طوفانخورشیدی، تاثیراتی از جمله آفلاین شدن (برونخط یا حالت قطعی اتصال) موقتی سامانههای حساس یا حرکت ماهوارهها به مدارهای دیگر، کمک کند.