ایتنا - بیشتر جنگجویان طالبان سواد خواندن و نوشتن ندارند و با استفاده از قابلیت پیام صوتی واتس‌اپ، می‌توانستند پیام ارسال کنند و با فشار دادن یک دکمه، به دستورهای شفاهی فرماندهان خود گوش دهند.

اپلیکشن واتس‌اپ متعلق به شرکت متا، حساب‌های کاربری طالبان را که بسیار به آن وابسته شده‌اند می‌بندند و این روند به یک چالش در حکومتداری و عملیات نظامی طالبان تبدیل شده است. با این حال اعضا طالبان می‌کوشند با روش‌هایی مانند استفاده از سیم‌کارت جدید، محدودیت‌های واتس‌اپ را دور بزنند و همچنان به آن دسترسی داشته باشند.

به گزارش ایتنا و به نقل از ایندیپندنت، نیویورک تایمز گزارش داده است که دو ماه پیش، تیمی از نیروهای طالبان در حومه کابل، پایتخت افغانستان، برای راه‌اندازی حمله‌هایی به مخفیگاه شاخه خراسان دولت اسلامی آماده شده بودند، اما با نزدیک شدن به ساعت عملیات، حبیب‌ رحمان، از فرماندهان طالبان، نمی‌توانست محل دقیق هدف را از طریق واتس‌اپ به دست آورد. 

این فرمانده طالبان با مافوق خود تماس گرفت، اما آن‌ها اصرار داشتند که مکان هدف قرار دادن داعش را به حساب او در واتس‌اپ ارسال کرده‌اند. مشکل این بود که به ‌دلیل تبعیت واتس‌اپ از تحریم‌های آمریکا، حساب کاربری حبیب‌الرحمان مسدود شده بود. 

حبیب‌الله ۲۵ ساله گفت که از زمانی‌ که طالبان در اوت ۲۰۲۱ قدرت را در ‌دست گرفتند، واتس‌اپ تنها راه ارتباط میان آن‌ها است. 

پیام‌رسان واتساپ به ستون فقرات حکومت نوپای طالبان در افغانستان تبدیل شده است، اما به ‌دلیل تحریم‌های گسترده بین‌المللی علیه حکومت طالبان، فعالیت اعضای این گروه در این شبکه اجتماعی با مشکل مواجه شده و به‌ویژه در ماه‌های اخیر، شکایت‌ مقام‌های طالبان، پلیس و سربازان این گروه از مسدود یا غیرفعال شدن موقتی حساب‌های کاربری آنان در واتس‌اپ، افزایش یافته است.  

ایالات متحده آمریکا هرگونه حمایت از طالبان را جرم‌انگاری کرده است. سخنگوی شرکت متا که مالک واتس‌اپ است، گفت که نام گروه‌ها، توضیحات و عکس‌های پروفایل گروهی را در برنامه واتس‌اپ اسکن می‌کند تا کاربران این شبکه را در میان طالبان شناسایی، و حساب‌های آن‌ها را مسدود کند. 

بیش از دو دهه است که آمریکا تحریم‌هایی علیه طالبان برقرار کرده است و زمانی هم که این گروه علیه حکومت وقت افغانستان و متحدان غربی آن می‌جنگیدند، فعالیت آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی با محدودیت مواجه می‌شد.  

بیشتر جنگجویان طالبان سواد خواندن و نوشتن ندارند و با استفاده از قابلیت پیام صوتی واتس‌اپ، می‌توانستند پیام ارسال کنند و با فشار دادن یک دکمه، به دستورهای شفاهی فرماندهان خود گوش دهند. 

در دو سال گذشته، اتکای طالبان به واتس‌اپ بسیار گسترده‌تر شده است، زیرا استفاده از گوشی‌های هوشمند افزایش یافته و با خروج کامل آمریکا، شبکه‌های موسوم به «۴‌جی»(4G) در سراسر افغانستان گسترش یافته و طالبان اغلب ارتباط‌های رسمی حکومت خود را از طریق واتس‌اپ انجام می‌دهند. 

شیراحمد برهانی، سخنگوی پلیس طالبان در استان بغلان، گفت: «واتس‌اپ برای ما بسیار مهم است، همه کار من به آن بستگی دارد. اگر واتس‌اپ نبود، تمام کارهای اداری و غیراداری ما فلج می‌شد.» 

با افزایش محبوبیت واتس‌اپ در سراسر دنیا و افزایش دکل‌های تلفن همراه در افغانستان، استفاده از این نرم‌افزار در صفوف طالبان در جریان جنگ با حکومت افغانستان و متحدان غربی آن، گسترش یافت.  

تخمین زده می‌شود که حدود ۷۰ درصد جمعیت افغانستان به تلفن‌ همراه دسترسی داشته باشند. شهروندان افغان برای برقراری ارتباط با یکدیگر و دنیای خارج، به واتس‌اپ بسیار وابسته‌اند. 

یکی از فرماندهان طالبان با نام خانوادگی قندوزی گفته است که نیروهای طالبان هنگام حمله به پاسگاه‌های حکومت پیشین، از عملیات خود عکس می‌گرفتند و از طریق واتس‌اپ به مافوق‌های خود و بخش رسانه‌ای‌شان می‌فرستادند.  

او گفت: «واتس‌اپ ابزار ساده‌ای بود و ارسال فیلم و عکس از طریق ایمیل به کار و زمان زیادی نیاز داشت.» 

از زمان به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، محبوبیت و دسترسی به واتس‌اپ در میان صفوف این گروه به سرعت افزایش یافته است. آن‌ها می‌گویند که جنگجویان طالبان در دوران جنگ با حکومت پیشین، شروع به استفاده شبانه‌روزی از تلفن‌های هوشمند خود کردند و دیگر نمی‌ترسیدند که نیروهای غربی بتوانند از این سیگنال برای ردیابی یا هدف قرار دادن آن‌ها در حمله‌های هواپیماهای بدون سرنشین استفاده کنند. 

هزاران جنگجوی طالبان اینک در جایگاه پلیس و سرباز در شهرهای بزرگ به کار گمارده شده‌اند و به فروشگاه‌های تلفن همراه مناسب نیز دسترسی یافته‌اند.  

محمد عارف امید، ۲۱ ساله و ساکن اصلی استان هلمند در جنوب افغانستان، حدود چهار سال پیش نخستین تلفن همراه و سیم‌کارت خود را خرید. 

او گفت: «ما در کوهستان زندگی می‌کردیم. نمی‌توانستیم برای تهیه تلفن یا سیم‌کارت به فروشگاه‌های شهرها برویم. در عوض، جنگجویان طالب مجبور بودند فروشندگان ابزارهای دست‌دوم را در نواحی روستایی تحت کنترل جنبش [طالبان] ردیابی کنند یا به یکی از بستگان‌ خود پول بدهند تا برای آن‌ها خرید کند. او افزود که ااین روزها دریافت یک گوشی هوشمند و دارای برنامه‌های نرم‌افزاری خوب، آسان‌تر از هر زمان دیگری است.» 

اما مسدود شدن حساب‌های مقام‌ها، فرماندهان و نیروهای طالبان با اقدام واتس‍اپ، به دردسری برای آن‌ها تبدیل شده است. با این حال، آن‌ها با خریداری سیم‌کارت جدید، حساب‌های تازه‌ای در واتس‌اپ باز کرده‌اند.  

طالبان در اوت ۲۰۲۱ با توسل به گزینه نظامی بر افغانستان تسلط یافتند و در پی آن، میلیاردها دلار دارایی بانک مرکزی افغانستان در آمریکا مسدود شد و رهبران طالبان با ممنوعیت سفر مواجه‌اند و به همین دلیل، نمی‌توانند با مقام‌های خارجی دیدار کنند. 

به نظر می‌رسد که برخی از پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی، مانند توییتر و یوتیوب، تحریم‌ها را ضعیف‌تر تفسیر کرده‌اند و به اعضای طالبان اجازه داده‌اند که از این پلتفرم‌ها استفاده کنند، اما واتس‌اپ، محبوب‌ترین برنامه پیام‌رسانی کشور، مشکلات و ممنوعیت‌هایی برای طالبان ایجاد کرده است.