ايتنا - توفان «تردز»

«تردز» یا همان رقیب موعود متا برای توییتر، در اولین ساعات پنج‌شنبه متولد شد. تعداد کاربران تردز تنها بعد از یک روز از آغاز به کارش، از مرز ۶۰میلیون نفر گذشت؛ انقلابی در میدان رقابتی شبکه‌های اجتماعی و البته ضربه‌ای کاری از سوی متا به توییتر. اگرچه بسیاری استقبال از این شبکه اجتماعی جدید را با کلاب‌هاوس مقایسه می‌کنند؛ اما کارشناسان به آینده آن امیدوارند.

رقیب موعود متا برای توییتر در نخستین ساعات پنج‌شنبه متولد شد و کاربران ایرانی هم با چند ساعت اختلاف و از صبح پنج‌شنبه از ظهور این شبکه اجتماعی جدید استقبال کردند. تعداد کاربران تردز (Threads) با چنان سرعت عجیبی رشد کرد که مارک زاکربرگ با انتشار پستی در این شبکه اجتماعی اعلام کرد که تردز تنها در هفت ساعت ابتدایی، بیش از ۱۰میلیون کاربر را جذب کرده است؛ انقلابی در میدان رقابتی شبکه‌های اجتماعی و البته ضربه‌ای کاری از سوی متا و در واقع مارک زاکربرگ به ایلان ماسک و توییترش.

در حقیقت برگ برنده متا در راه‌اندازی تردز، یکپارچگی آن با اینستاگرام است که در حال حاضر یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی متا به حساب می‌آید. به این ترتیب کاربران تردز در حالی وارد دنیای تازه آن می‌شوند که نه تنها ناشناخته‌ای برای آنها وجود ندارد، بلکه جامعه مخاطبانشان هم در آنجا حضور داشته و در نتیجه غریبگی برایشان بی‌معناست. حالا تردز حکم تهدیدی جدی برای توییتر را دارد؛ تهدیدی که در همین ابتدا واکنش رقیب را برانگیخته و شرکت توییتر از تصمیم خود برای طرح شکایتی علیه متا خبر داده است.

قاتل توییتر
تردز با تکیه بر میلیاردها کاربر اینستاگرام توانست در کمتر از ۱۸ساعت از آغاز به کار خود، بیش از ۳۰ میلیون کاربر را جذب کرده و توفانی در شبکه‌های اجتماعی به پا کند. حالا تردز برای بسیاری از رقبای خود و به خصوص توییتر رقیبی جدی است که کنار زدن آن چندان ساده نخواهد بود؛ تا جایی که بسیاری از آن به نام «قاتل توییتر» یاد می‌کنند. این شبکه اجتماعی جدید با رابط کاربری به سادگی اینستاگرام و شبیه به توییتر، در همان روز اول آغاز به کارش توانست عنوان برترین اپلیکیشن رایگان فروشگاه اپ‌استور اپل را در انگلیس و آمریکا به خود اختصاص بدهد.

به این ترتیب گویا مبارزه‌ای که قرار بود در قفسی در لاس‌وگاس و میان مارک زاکربرگ و ایلان ماسک برگزار شود، در فضای مجازی کلید خورده است؛ تا جایی که جاسمین انبرگ، تحلیلگر اینسایدر اینتلیجنس در این مورد گفته است: «مبارزه در قفس شروع شده است و زاکربرگ، ضربه سختی وارد کرده. تردز از هر نظر، دقیقا همان چیزی است که از متا انتظار می‌رفت: اجرای خیره‌کننده و یک رابط کاربری راحت.»

در همین راستا، زاکربرگ در پستی در تردز گفت: «نیاز به ظهور یک شبکه اجتماعی با بیش از یک میلیارد کاربر وجود داشت. توییتر این فرصت را داشت، اما موفق نشده است. امیدواریم ما این کار را انجام بدهیم.» کانر هاینز، معاون ارشد محصول شرکت متا هم تاکید کرده است که کاربران اینستاگرام از مدت‌ها پیش خواستار ایجاد یک اپلیکیشن مبتنی بر متن از سوی متا بوده‌اند. او در این مورد گفت: «تولیدکنندگان محتوا به ما می‌گفتند: ما جایگزینی برای چیزی می‌خواهیم که بیرون اینجا وجود دارد و نمی‌خواهیم از ابتدا شروع کنیم و مجبور شویم از صفر، دنبال‌کننده‌ پیدا کنیم.»

حالا به نظر می‌رسد که متا در بهترین زمان ممکن ضربه خود را به توییتر زده است؛ زمانی که توییتر شاهد افول چشمگیر محبوبیت خود است. این شبکه اجتماعی در ماه‌های گذشته و از زمان خرید آن توسط ایلان ماسک، با معضلاتی مانند اخراج هزاران کارمند، سختگیری در سیاست‌های تعدیل محتوایی، چالش‌‌های فنی و تکنیکی برای کاربران و تبلیغ‌کنندگان، کاهش درآمد و مشکلات مالی مواجه بوده است.

درست به تمام این دلایل است که تعداد کاربران این شبکه اجتماعی محبوب، در این مدت به سرعت کاهش یافته است. در مقابل اما متا با بهره‌گیری هوشمندانه از زیرساخت‌های اینستاگرام، شبکه اجتماعی تردز را در قامت یک شرکت بالغ و توسعه‌یافته معرفی کرده است که با قوانین محتوایی شبیه به اینستاگرام، رابط کاربری ساده و البته همان مخاطبان اینستاگرام، آینده روشنی پیش‌رو دارد. در حالی که توییتر به‌شدت سعی دارد نظر تبلیغ‌دهندگان را جذب کرده و از این طریق درآمدزایی کند، ظاهرا تردز - دست‌کم فعلا- بدون تبلیغات است.

همچنین کاربران حساب‌های تایید هویت شده در اینستاگرام، می‌توانند تیک آبی خود را در تردز هم حفظ کرده و داشته باشند. این در حالی است که توییتر از اوایل سال جاری میلادی، دریافت تیک آبی را منوط به عضویت در سرویس توییتر بلو و پرداخت حق عضویت کرده است.

حالا کارشناسان معتقدند که متا از طرفی با تکیه بر بودجه مالی مناسبی که در اختیار دارد و همچنین کاربران اینستاگرام و قدرت تبلیغاتی آن و اشتباهات توییتر از طرف دیگر، می‌تواند به راحتی روی این شبکه اجتماعی جدید سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی کند. این تهدید بالقوه به خوبی از سوی توییتر احساس شده است و به همین دلیل هم در واکنشی به ظهور تردز از طرح شکایتی علیه متا خبر داده است.

توییتر، متا را به استخدام کارمندان سابق توییتر، دسترسی به اسرار تجاری و اطلاعات محرمانه این شرکت برای توسعه سریع‌تر اپلیکیشن تردز متهم کرده است. در بیانیه منتشر شده از سوی الکس اسپیرو، وکیل ایلان ماسک آمده است: «توییتر به‌طور جدی به دنبال پیگیری حق مالکیت معنوی خود است و از متا می‌خواهد که فورا، استفاده از اسرار تجاری توییتر و سایر اطلاعات بسیار محرمانه این شرکت را متوقف کند.»

اسپیرو افزود: «توییتر تمام ‌حقوق خود را محفوظ می‌داند و به دنبال راهکارهایی برای جلوگیری از افشای اطلاعات یا سوءاستفاده از مالکیت معنوی آن توسط متا است.» وکیل ایلان ماسک همچنین مدعی شده است که متا در یک سال گذشته، ده‌ها کارمند سابق توییتر را استخدام کرده و آنها را در پروژه توسعه تردز به کار گرفته است تا از اطلاعاتشان در خصوص اسرار تجاری توییتر و سایر دارایی‌های معنوی آن استفاده کند. در مقابل اما مدیر روابط عمومی متا در واکنش به این ادعاها، با انتشار پستی در تردز نوشت: «هیچ کدام از مهندسان تردز، از تیم مهندسان سابق توییتر نیستند.»

بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران، تردز را که شروعی توفانی داشته است، با کلاب‌هاوس مقایسه می‌کنند و منتظرند تا ببینند آینده آن هم مانند این شبکه از رونق می‌افتد یا خیر. با این حال اغلب آنها اتفاق‌نظر دارند که تردز به دلایل مختلف، احتمالا همچنان به روند رشد خود ادامه خواهد داد و به پدیده‌ای تازه در دنیای شبکه‌های اجتماعی تبدیل خواهد شد.

همه‌چیز درباره پدیده جدید
مهم‌ترین نکته‌ای که درباره تردز وجود دارد، یکپارچگی آن با اینستاگرام است. عضویت در تردز تنها به شرط داشتن حساب کاربری در اینستاگرام‌ ممکن خواهد بود و در بخشی از سیاست‌های خود به این موضوع هم اشاره کرده است که غیرفعال کردن پروفایل تردز ممکن است، اما حذف آن تنها با حذف حساب کاربری اینستاگرام ممکن می‌شود.

طبق گفته کارشناسان، تردز در مقایسه با نمونه‌های مشابهی که تاکنون به عنوان رقیب توییتر معرفی شده‌اند، مزیت‌های‌ بیشتری دارد و می‌توان روی آن به عنوان یک اپلیکیشن جدید و بزرگ برای گفت‌وگوهای آنلاین حساب کرد. بزرگ‌ترین برنده تردز اما میلیاردها کاربر اینستاگرام هستند که تردز بر بستر آن ساخته شده است. در حالی تعداد کاربران تردز در یک روز از زمان آغاز به کارش از مرز ۶۰ میلیون نفر گذشته است که رقبای فعلی آن مانند ماستادون یا بلواسکای هنوز نتوانسته‌اند تعداد کاربران خود را به مرز ۱۰ میلیون نفر هم برسانند.

متا اما تمام تلاش خودش را کرده است تا نشان دهد تردز، نسخه کپی‌شده توییتر نیست، اما واقعیت آن است که شباهت زیادی به توییتر دارد. تردز مبتنی بر متن است و هر پست‌ کاربران محدود به ۵۰۰ کاراکتر می‌شود. این در حالی است که محدودیت کاراکتر در پست‌های توییتر به ۲۸۰ کاراکتر می‌رسد. به‌طور کلی می‌توان گفت تفاوت چندانی بین تردز و توییتر وجود ندارد، اما در تردز امکان استفاده از هشتگ و امکان ویرایش متن پست‌ها - که در توییتر تنها برای کاربران سرویس توییتر بلو فعال است- وجود ندارد.

برای ورود به تردز، باید اطلاعات نام کاربری و رمز عبور حساب کاربری اینستاگرام را وارد کنید. سپس همان اطلاعات کاربری اینستاگرام به تردز منتقل می‌شود. در ادامه حتی می‌توان به صورت خودکار حساب‌های کاربری که در حساب اینستاگرام وجود دارند، دنبال کرد. همچنین پس از ایجاد یک پست در تردز، می‌توان مشخص کرد که چه کسانی امکان دیدن آن پست را خواهند داشت. تردز اما در میان کاربران ایرانی با استقبال چشمگیری مواجه شده که احتمالا به خاطر اقبال اینستاگرام در میان آنهاست.

درست به همین دلیل هم احتمالا مهم‌ترین سوال کاربران ایرانی تردز مربوط به مسدود بودن دسترسی یا فیلترینگ آن است. در حقیقت از آنجایی که تردز بر بستر اینستاگرام و با آن یکپارچه است، دسترسی به آن برای کاربران ایرانی بدون ابزارهای فیلترشکن امکان‌پذیر نیست. همین موضوع باعث شد تا این موضوع از همان ابتدا دستمایه طنز و انتقاد کاربران ایرانی قرار بگیرد. در واقع به نظر می‌رسد از آنجا که دیگر سرویس‌های متا - یعنی اینستاگرام و واتس‌اپ- در ایران فیلتر شده‌اند، دسترسی به این سرویس جدید هم مسدود است.

یکی از کارشناسان شبکه در گفت‌وگو با «آی‌تی‌ایران» اعلام کرده است که تمام رنج IPهای پلتفرم متا در کشور مسدود یا فیلتر هستند. در واقع به گفته این کارشناس، کل رنج IP ۱۵۷.۲۴۰.۰.۰/ ۱۶ در مالکیت متا و در ایران فیلتر شده است. پس به دنبال این اتفاق، تمام سرویس‌های متا از فیس‌بوک گرفته تا واتس‌اپ و اینستاگرام و هر سرویس جدیدی از این شرکت، بدون صدور هیچ دستوری از قبل برای فیلترینگ آن، در ایران فیلتر می‌شود.

شرکت متا پلتفرمز، اپلیکیشن تردز (Threads) را در اتحادیه اروپا عرضه نخواهد کرد، زیرا در حال بررسی آن است که اشتراک‌گذاری داده‌ها بین پلتفرم جدید و اینستاگرام، چطور سامان‌دهی خواهد شد. در همین راستا بلومبرگ به نقل از یک منبع آگاه نوشت: متا منتظر راهنمایی‌های بیشتر پیرامون قانون بازارهای دیجیتال اتحادیه اروپاست که قوانین رقابت جدید این بلوک بوده و نحوه استفاده پلتفرم‌های آنلاین بزرگ از قدرت بازارشان را سامان‌دهی می‌کند. کمیسیون اروپا سرگرم بحث درباره این مقررات با شرکت‌هاست و انتظار می‌رود در سپتامبر، راهنمایی‌های بیشتری ارائه کند.

فروشگاه‌های اپلیکیشن در کشورهای اتحادیه اروپا شامل آلمان، اسپانیا، ایتالیا، فرانسه، ایرلند و بلژیک، تا صبح روز چهارشنبه Threads را لیست نکرده بودند. طبق فهرست فروشگاه اپ استور اپل در آمریکا و انگلیس، این سرویس جدید روز پنج‌شنبه فعالیتش را آغاز کرد. سخنگوی متا گفت: هر چند این شرکت در حال آماده شدن برای عرضه Threads در بیش از ۱۰۰ کشور است و کشورهای بیشتری هم به زودی به این فهرست اضافه می‌شوند، اما این شرکت لیست کامل را ارائه نمی‌دهد.

تعدادی از شرکت‌ها از جمله متا، تحت قوانین قانون بازارهای دیجیتال اتحادیه اروپا، خودشان را به عنوان دروازه‌بان معرفی کرده‌اند که این امر آنها را مشمول مقررات سختگیرانه‌تر درباره اشتراک‌گذاری داده‌ها و اولویت دادن به محصولاتشان می‌کند. دروازه‌بان‌ها تحت قانون بازارهای دیجیتال اتحادیه اروپا، اجازه ندارند داده‌های شخصی کاربران در پلتفرم‌های مختلف را یکی کنند.

اپلیکیشن Threads به گونه‌ای طراحی شده است که به کاربران امکان می‌دهد همان حساب‌هایی را که در اینستاگرام دنبال می‌کنند، دنبال کرده و نام کاربری اینستاگرام خود را حفظ کنند و به این غول شبکه اجتماعی کمک می‌کند تا میلیاردها کاربر خود را به سرعت افزایش دهد. این اپلیکیشن با توییتر رقابت خواهد کرد و مانند توییتر، پست‌های متنی دارد که می‌توانند به اشتراک گذاشته شوند، لایک شده و برای آنها نظر داده شود.

بر اساس گزارش بلومبرگ، روزنامه ایندیپندنت ایرلند سه‌شنبه هفته گذشته به نقل از سخنگوی کمیسیون حفاظت از داده‌های ایرلند نوشت: اپلیکیشن Threads در زمان راه‌اندازی در اتحادیه اروپا عرضه نخواهد شد. گراهام دویل، معاون کمیسر ناظر ایرلند در تماس تلفنی با بلومبرگ گفت: متا به ما اطلاع داده است که در حال حاضر قصد ندارند این سرویس را در اتحادیه اروپا عرضه کنند.

منبع:‌ روزنامه دنیای اقتصاد