ایتنا - مشکل خواب یکی از عوارض جانبی شایع بیماری قلبی است، مثلا تا ۷۳ درصد مبتلایان به نارسایی قلبی علائم بی‌خوابی دارند.

مبتلایان به بیماری قلبی اغلب اختلال خواب دارند و دانشمندان برای نخستین بار در مطالعه‌ای جدید روی موش‌ها و بافت انسانی، بین این دو بیماری‌ ارتباطی مستقیم پیدا کرده‌اند.

به گزارش ایتنا و به نقل از ایندیپندنت، یافته‌های این پژوهش که به‌تازگی در نشریه ساینس منتشر شد، نشان می‌دهد بیماری قلبی ممکن است تولید هورمون خواب ملاتونین در مغز را به‌دلیل آسیب به دسته‌ای از اعصاب که به هر دو اندام قلب و مغز عصب‌رسانی یا آن‌ها را به هم متصل می‌کنند‌ــ گانگلیون فوقانی گردن (اس‌سی‌جی)ــ  مختل کند.

این اعصاب که در گردن قرار دارند، بخشی از دستگاه عصبی خودمختارند که فرایندهای غیرارادی بدن مانند تنفس و ضربان قلب را تنظیم می‌کنند. از آن‌جا که اعصاب منشعب از گانگلیون فوقانی گردن هم به قلب و هم به غده صنوبری (ساختار کوچک مغز که مسئول تولید ملاتونین است) متصل می‌شوند، مشکلات مربوط به قلب می‌تواند توضیح دهد که چرا سازنده ملاتونین بدن از مسیر خارج می‌شود.

اگر گانگلیون را جعبه کلید برق در نظر بگیریم، در بیماری که به دلیل مشکل قلبی به اختلال خواب مبتلا شده است، می‌توان آن را مشکلی در یکی از سیم‌ها تصور کرد که باعث آتش‌سوزی در جعبه سوییچ و انتشار آن به سیم‌‌های دیگر می‌شود.

این پژوهش از آن نظر اهمیت دارد که سازوکار جدیدی را پیشنهاد می‌کند که برای توضیح دلیل ابتلای بیشتر مبتلایان بیماری قلبی به اختلال خواب مفید است. هرچند برای هرگونه درمان احتمالی نشات‌گرفته از این سازوکار باید مطالعات بیشتر و آزمایش‌های بالینی انجام شود.

مشکل خواب یکی از عوارض جانبی شایع بیماری قلبی است‌ــ مثلا تا ۷۳ درصد مبتلایان به نارسایی قلبی علائم بی‌خوابی دارند. مطالعات پیشین کاهش سطح ملاتونین در افراد مبتلا به بیماری قلبی را نشان داده بود اما دانشمندان دلیل آن را نمی‌دانستند.

پژوهشگران طی این مطالعه جدید، نمونه‌های بافت مغز انسان را از افراد فوت‌شده مبتلا به بیماری قلبی و افراد بدون بیماری قلبی تجزیه و تحلیل کردند. این تحلیل بعد از مرگ نشان داد که تعداد تارهای عصبی یا آکسون‌ها در گانگلیون فوقانی گردن افراد مبتلا به بیماری قلبی کاهش یافته است. همچنین گانگلیون فوقانی گردن افراد مبتلا به بیماری قلبی به میزان قابل‌توجهی آسیب‌ دیده و بزرگ شده بود.

این گروه در آزمایش‌های بعدی که روی موش‌ها انجام داد، متوجه شد در گانگلیون فوقانی گردن موش‌های مبتلا به بیماری قلبی، سلول‌های ایمنی به نام ماکروفاژــ‌ ازبین‌برنده سلول‌های بیمار و آسیب‌دیده‌ــ‌ وجود دارد، و روی اعصاب این جوندگان نشانه‌هایی از التهاب و جای زخم است. در غدد صنوبری این موش‌ها هم نسبت به موش‌های سالم، آکسون کمتر و در خونشان نیز ملاتونین کمتری وجود داشت. ساعت بدن (ریتم شبانه‌روزی)ــ فرایندهای داخلی که نحوه واکنش بدن به روز و شب را تنظیم می‌کندــ این جوندگان نیز مختل شده بود، برای مثال نشانه‌هایی از تغییرات در شاخص سوخت‌وساز (نرخ متابولیک) و سطح فعالیت آن‌ها مشاهده کردند.  

این گروه دریافت که دادن ملاتونین به موش‌ها این اختلال را کاملا معکوس می‌کند. افزون بر آن، هنگامی که برای از بین بردن ماکروفاژ در گانگلیون فوقانی گردن از دارو استفاده شد، سطح ملاتونین‌ خون نیز بهبود یافت.

پژوهشگران در مقاله خود تاکید کردند از آن‌جا که این تجزیه و تحلیل روی موش‌ها و تنها ۱۶ انسان انجام شده است، برای شناسایی سازوکارهایی که سلول‌های ایمنی را به سمت گانگلیون فوقانی گردن هدایت می‌کند، باید مطالعات بیشتری انجام شود، از جمله مطالعه سلول‌های عصبی که قلب و نخاع را به هم مرتبط می‌کند، همچنین پروتئین‌های پیام‌رسان به نام سیتوکین‌ که ماکروفاژ را فرا می‌خواند.

پژوهشگران امیدوارند این مطالعه سرانجام راه را برای تولید داروهای جدید ویژه درمان اختلال خواب ناشی از بیماری قلبی هموار ‌کند تا بسیاری از بیماران را از آثار جانبی ناگزیری که قرص‌ خواب‌های موجود به همراه می‌آورند، نجات بدهد.