ایتنا - فناوری‌های جدید به ستاره‌شناسان کمک‌ می‌کند از نوسانات آکوستیک باریونیک که از امواج چگالی صوتی در پلاسمای داغ عالم اولیه ناشی می‌شوند، برای اندازه‌گیری فواصل کیهانی و همچنین سرعت انبساط گیتی استفاده کنند.

دانشمندان می‌گویند شکل‌ کهکشان‌ها ممکن است به شناخت نوسانات و چین‌و‌چروک‌های فضا که از بیگ‌بنگ ناشی شده‌اند، کمک کند. «نوسان‌های آکوستیک باریونیک» (BAO)، چین‌و‌چروک‌های ظریفی‌اند که در بازه زمانی ۳۸۰ هزار سال اول گیتی در ماده کیهان وجود داشته‌اند.

به گزارش اسپیس، دانشمندان به بررسی این نوسان‌ها بسیار علاقه دارند چرا که از معدود شواهد تاییدکننده مهبانگ (بیگ‌بنگ) به شمار می‌روند که هنوز قابل شناسایی و ردیابی‌اند. مهم‌تر از همه، ستاره‌شناسان می‌توانند از نوسانات آکوستیک باریونیک که از امواج چگالی صوتی در پلاسمای داغ عالم اولیه ناشی می‌شوند، برای اندازه‌گیری فواصل کیهانی و همچنین سرعت انبساط گیتی استفاده کنند.

اخترشناسان تاکنون برای مشاهده این امواج کیهانی بر خوشه‌های کهکشانی متمرکز شده‌ بودند، اما بررسی جدید دانشمندان با هدف شناسایی بخش نادیده گرفته‌شده‌ای از امواج موجود در عالم این بار بر شکل و جهت‌گیری کهکشان‌ها تمرکز کرده است، نه بر خود خوشه‌های کهکشانی به‌عنوان یک کل.

محققان در این مقاله که در مجله «نیچر آسترونومی» منتشر شد، می‌نویسند که این ویژگی‌ها معیار جدیدی در کیهان‌شناسی به شمار می‌روند که تاکنون به آن پرداخته نشده بود.

تیم تحقیقاتی دانشمندان با بررسی میزان کشیدگی کهکشان‌ها، به بررسی موارد عجیب و غریبی در جهت‌گیری حدود یک میلیون کهکشان پرداخت. این بررسی تعدادی از کهکشان‌های نزدیک را نشان داد که کشش گرانشی اعمال می‌کنند. محققان در ادامه، روی کهکشان‌هایی که به‌شدت کشیده نبودند تمرکز کردند که در مجموعه‌داده‌ها آن‌ها به شکل گلوله‌هایی عجیب و غریب در نقشه عالم ظاهر می‌شد.

آنتونیو کوئستا، اخترفیزیکدان از دانشگاه کوردوبا در اسپانیا و یکی از نویسندگان این مقاله، می‌گوید این همان نوسان‌ها است چرا که کهکشان‌ها در این نقشه سر جایی که انتظار می‌رود و جایی که باید قرار داشته باشند، نیستند. این همان جایی است که آمارها به ما می‌گویند نوسان‌های آکوستیک باریونیک در آن‌ مکان‌‌ها واقع شده‌اند.

بر اساس این مقاله، از آنجا که روش جدید تشخیص نوسان‌های آکوستیک باریونیک کاملا مستقل از روش‌های دیگر است، این کار در محاسبه مکان کهکشان‌ها در گیتی و همچنین فواصل دقیق‌تر آن‌ها به محققان کمک می‌کند. دانشمندان می‌گویند که این یافته‌‌ها می‌تواند برای نقشه‌برداری بهتر از گیتی استفاده شود.

این روش جدید همچنین اطلاعات بیشتری را درباره انبساط عالم در اختیار دانشمندان می‌گذارد. پدیده‌ای که به‌خودی‌ خود یک معما محسوب می‌شود چرا که این انبساط شتاب‌دار است و دانشمندان هنوز نتوانسته‌‌اند دلیل آن را توضیح دهند.

به گفته این تیم تحقیقاتی، سازوکار یادشده همچنین می‌تواند به محاسبه میزان ماده تاریک و انرژی تاریکی که در گیتی ما نهفته است، کمک کند. دانشمندان می‌گویند انرژی تاریک عامل انبساط شتاب‌دار گیتی است.

این بررسی نخستین تلاش برای شناخت نوسان‌های آکوستیک باریونیک در عالم نیست. پیش از این، دانشمندان در سال ۲۰۰۵ با بررسی کهکشان‌های نزدیک، نوسان‌های آکوستیک باریونیک را بررسی کرده بودند. در آن زمان، ابعاد سیگنال‌های نوسان آکوستیک باریونیک در عالم حدود ۱۵۰ میلیون پارسک بود. با این توضیح که هر یک پارسک برابر ۳.۲۶ سال نوری معادل ۳۱ تریلیون کیلومتر است.

یکی از اهداف تلسکوپ «یوکلید» سازمان فضایی اروپا که اوایل ژوییه برای شناسایی ماده تاریک و انرژی تاریک به فضا پرتاب شد، اندازه‌گیری دست‌کم برخی از این سیگنال‌ها در سراسر گیتی است.

این تلسکوپ که در فاصله ۱.۶ میلیون کیلومتری زمین معلق است، به تازگی نخستین تصاویر نجومی را به زمین فرستاده است.