منظومه شمسی نسبت به گذشته بسیار آرام شده است. ولی در هر صورت، با حرکت یک سیارک به سمت زمین، هنوز هم احتمال برخورد وجود دارد. اینکه تخمین بزنیم این خطر چه زمانی ممکن است تهدیدمان کند، کار دشواری است و همانقدر هم البته قانع کردن همه برای آمادگی برای چنین برخوردی در آینده.
واقعیت غیرقابل انکاری که وجود دارد این است که حتی یک سیارک معمولی با قطر ۵۰۰ متر هم میتواند ضربهای قدرتمند و با بیش از ۱۰ گیگا تن انرژی وارد کند. اگر چنین چیزی به زمین برخورد کند، دهانه برخوردی به وسعت ۹ کیلومتر و عمق ۰.۷ کیلومتر ایجاد میشود. مواد حاصل از برخورد، تا ۴ کیلومتر مکعب پرتاب میشوند. این مواد داغ ب سمت جو پرتاب میشوند و بعد به زمین میبارند و طوفان آتش به راه میافتد. اگر سیارک به اقیانوس برخورد کند، سونامیهای عظیم حیات موجودات را به خطر خواهند انداخت.
در هر صورت، تمدن بشری نابود خواهد شد. همه چیز به اندازه سیارک برمیگردد و سیارکهای زیادی بزرگتر از ۵۰۰ متر وجود دارد. (البته منصفانه بگوییم، بسیاری از آنها نیز بسیار کوچکتر هستند.) هرکسی که از برخورد یک سیارک به اندازه کافی بزرگ جان به در ببرد، به احتمال زیاد وارد مبارزهای برای بقا میشود که میتواند با مبارزهای که اجدادمان برای بقا داشتند، رقابت کند.
افرادی که سیارکها را مطالعه میکنند، سیارکهای تهدیدآمیز را فهرستبندی میکنند و سعی میکنند راههایی برای پیشبینی ضربه و از بین بردن تهدید ایجاد کنند، همه این ها را از قبل میدانند. برخی از همین افراد - اعم از دانشمندان و سیاستمداران - کنفرانس دفاع سیارهای ۲۰۲۳ را برگزار کردند تا همه مسائل مربوط به برخورد یک سیارک را بررسی کنند.
گروهی از محققان تجزیه و تحلیل دقیقی از کنفرانس انجام دادهاند. بررسی آنها در مقالهای در مجله «Acta Astronautica» آمده است. عنوان آن «پیامدهای دیپلماتیک، ژئوپلیتیکی و اقتصادی یک تهدید قریبالوقوع سیارکی» است. نویسنده اصلی لورا جامشون مک گری، دیپلماتی است که همچنین استاد دانشگاه بلگرانو و دانشگاه دل سالوادور در بوئنوس آیرس، آرژانتین است.
نویسندگان در تحلیل خود چیزهایی را فراتر از پاسخ علمی و فناوری در نظر میگیرند. آنها چارچوب حقوقی بینالمللی، عملکرد دولتها در مجامع چندجانبه و نظر دانشمندان را هم به حساب میآورند.
در این گزارش آمده است: برخورد یک سیارک با زمین یک رویداد با احتمال بسیار کم است. با این حال، اگر این اتفاق بیفتد، عواقب آن میتواند ویرانگر باشد.
همه ما این را میدانیم، اما بر خلاف سایر بلایای طبیعی، ما میتوانیم حرکت سیارک به سمت زمین را ببینیم و میتوانیم برای آن آماده شویم. فرض کنفرانس بسیار ساده است: یک سیارک با قطر ۵۰۰ متر در حال حرکت به سمت زمین است. این سیارکی است که در ژانویه کشف شده است. به دلیل مدار سیارک، تشخیص آن در ابتدا دشوار بود. این سیارک به عنوان یک سیارک بالقوه خطرناک (PHA) شناسایی و نام آن ۲۰۲۳ PDC گذاشته شد. با ادامه مشاهدات، شرکت کنندگان دریافتند که احتمال برخورد آن به زمین افزایش یافته است. در نهایت، آنها مشخص کردند که این سیارک در اکتبر ۲۰۳۶ به زمین برخورد خواهد کرد و به بشریت ۱۲.۵ سال زمان میدهد.
این مدت زمان بسیار حیاتی است. این به بشریت فرصت میدهد تا سیارک را مطالعه کند، ترکیب آن را تعیین کند و حتی یک فضاپیما برای مطالعه آن بفرستد. همه اینها خوب به نظر میرسد، اما یک جنبه تاریک را نباید نادیده گرفت. زمانی که بدانیم به کجا برخورد خواهد کرد، هرج و مرج در آن منطقه حاکم میشود. ساکنان کجا خواهند رفت؟ چه کسی آنها را میپذیرد؟ بانکها ورشکسته میشوند و سیستم اقتصادی سقوط میکند. صنعت، و همچنین کشاورزی و تولید مواد غذایی آسیب زیادی خواهد دید.
مردم سعی میکنند فرار کنند و نظم و قانون از بین میرود. به طور خلاصه، همه چیز غیرقابل پیشبینی و هرج و مرج حاکم خواهد بود. جنگ، فرقهها، دیکتاتورهای فاشیست و چه کسی میداند چه جلوههای دیگری از جنبههای بدوی بشریت ما را دچار دردسر خواهد کرد؟ شاید برخی مردم را در اردوگاهها حبس کنند. البته این اتفاقات چندین بار در تاریخ بشریت بدون خطر سقوط یک سیارک اتفاق افتاده است. این داستانی علمی-تخیلی نیست. اما هر بار که هرج و مرج و بینظمی بشریت را فرا میگیرد، کسانی هستند که سعی میکنند از وقوع بدترینها جلوگیری کنند. این در مورد برخورد سیارک هم صدق میکند.
سال ۲۰۱۱ سال مهمی در آمادگی برای برخورد سیارک بود. کمیته سازمان ملل متحد در مورد استفاده صلح آمیز از فضا (COPUOS) تیم اقدام در مورد اجرام نزدیک به زمین را تاسیس کرد. در طول سالها، کمیتههای بیشتری ایجاد و برنامههایی برای شناسایی سیارکها و منحرف کردن مسیرشان در صورت احتمال خطر در نظر گرفته شد. اما همه اینها بیشتر یک پاسخ علمی و فنی بود. این تحلیل جدید جنبه اجتماعی یک حمله قریبالوقوع را فراتر از تشخیص و انحراف بررسی میکند. اینجا تعدادی از سوالاتی را داریم که مطالعه به آنها اشاره میکند:
- در صورت نیاز به تخلیه، این امر چگونه سازماندهی خواهد شد؟ آیا آسیبپذیرترین افراد در اولویت هستند؟ یا پربازدهترینها؟
- نهادهای اجتماعی چگونه واکنش نشان خواهند داد؟ آیا دانشگاهها، رسانههای اجتماعی، ادیان و دیگران با رویکرد تفکر فاجعهآمیز واکنش نشان میدهند یا با افزایش آگاهی؟
- آیا مسئولیت پذیرایی از سایر شهروندان در صورت وقوع فاجعه (آوارگی داخلی در مقابل جابهجایی برون مرزی) وجود دارد؟ چگونه، چه زمانی و چه کسی مسئولیت بر عهده خواهد گرفت؟
-اگر برای خنثی کردن ضربه نیاز به استفاده از کلاهک اتمی داشته باشیم، چگونه سازماندهی میشود؟ آیا بیاعتمادی وجود خواهد داشت؟
این لیست کامل نیست، اما نشاندهنده آن نوعی از پیچیدگی است که اگر یک سیارک به زمین نزدیک شود، با آن مواجه میشویم.
از آنجایی که پنج عضو دائمی شورای امنیت، که هر یک از آنها میتوانند استفاده از NED یا وسیله انفجار هستهای در فضا را وتو کنند، قدرتهای هستهای هستند، لازم است در بحثهای ژئوپلیتیکی و اقتصادی، حتی فرهنگی و مذهبی شرکت کنند.
در نهایت، بشریت به احتمال زیاد با هم نجات خواهد یافت یا سقوط خواهد کرد. به یک معنا، برخورد یک سیارک آزمایش نهایی برای گونه ما است. البته از یاد نبریم که تغییرات اقلیمی یک تهدید زمانبر است که کاملا ساخته خود ماست. اما سیارکها متفاوت هستند. برخورد سیارک ها کاملا طبیعی است و انقراضها هم همینطور. اگر میخواهیم از اولی جان به در ببریم و از دومی اجتناب کنیم، باید تا آنجا که میتوانیم آماده شویم.
منبع: همشهری آنلاین