ایتنا - اگر تعریف حیات را کمی گسترده‌ کنیم، در این صورت حتی می‌توان گفت که حیات تنها چند ثانیه پس از بیگ‌بنگ (مِه‌بانگ) نیز می‌توانسته است پدیدار شود.

برای کشف خاستگاه حیات، ابتدا باید بتوانیم آن را تعریف کنیم. واقعیت این است که برای توصیف حیات بیش از ۲۰۰ تعریف وجود دارد. این نشان می‌دهد که سروکله زدن با مفهوم حیات تا چه حد دشوار است. برای مثال می‌توان پرسید آیا ویروس‌ها زنده‌اند؟ با در نظر گرفتن اینکه ویروس‌ها تولید‌مثل می‌کنند ولی برای این کار به میزبان نیاز دارند، آیا می‌توان آن‌ها را زنده نامید؟ درباره پریون‌ها، ساختارهای پروتئینی بیماری‌زا، چه می‌توان گفت؟

بحث سر مرز میان زنده و غیرزنده بودن موضوع تازه‌ای نیست. اما برای اینکه بتوانیم بحث منسجمی داشته باشیم، می‌توانیم از یک تعریف بسیار گسترده اما بسیار سودمند برای حیات استفاده کنیم: حیات هر چیزی است که در معرض تکامل داروینی قرار داشته باشد.

این تعریف بسیار سودمند است زیرا سبب می‌شود بتوان بحث را روی نقطه بسیار مهمی متمرکز کرد. به عبارت دیگر، روی تعریفی که بیشتر به ماهیت خود حیات می‌پردازد. از نظر تاریخی، اگر در تاریخ زمین به گذشته برگردیم، به دوره‌ای خواهیم رسید که در آن، هیچ‌گونه حیاتی روی زمین وجود نداشت. این به معنای آن است که در تاریخچه زمین، یک دوره گذار وجود داشته است. اما پرسش اینجا است که آیا حیات در یک روز مشخص ایجاد شده است؟ به عبارت دیگر، آیا اگر در زمان به عقب برگردیم، به روزی خواهیم رسید که دیروزش بدون حیات بوده است؟

با در دست داشتن این تعریف، حیات روی زمین دست‌کم ۳.۷ میلیارد سال پیش پدید آمده است. در آن زمان، ارگانیسم‌های میکروسکوپی به‌قدری پیچیده شده بودند که آثاری از فعالیت‌هایشان به جا بگذارند که تا امروز نیز قابل شناسایی‌اند.

این موجودات بسیار شبیه موجودات امروزی بودند. آن‌ها برای ذخیره اطلاعات، از دی‌ان‌ای، برای رونویسی آن اطلاعات به پروتئین از آر‌ان‌ای و برای تعامل با محیط و ساختن رونوشت از دی‌ان‌ای، از پروتئین‌ها استفاده می‌کردند. این سه جنبه مهم سه جنبه‌ای به شمار می‌روند که به دسته‌ای از مواد شیمیایی امکان می‌دهند تکامل داروینی داشته باشند.

اما خود آن میکروب‌ها هم که همین‌طوری از آسمان نیامده‌اند. به عبارت دیگر، آن‌ها از چیزی تکامل یافته‌اند و اگر حیات چیزی است که در حال تکامل است، پس باید نسخه ساده‌تری از حیات وجود داشته باشد که حتی پیش از این‌ها نیز در گذشته زمین ظاهر شده باشد.

بر اساس برخی نظریه‌ها، نخستین مولکول‌های خودتکثیر‌شونده و در نتیجه ساده‌ترین شکل حیات روی زمین ممکن است به محض سرد شدن اقیانوس‌ها یعنی بیش از چهار میلیارد سال پیش پدید آمده باشد.

همچنین بر اساس این نظریه‌ها زمین ممکن است تنها جایی نبوده که در آن امکان شکل‌گیری حیات وجود داشته است. واقعیت این است که مریخ و زهره نیز در آن زمان شرایط مشابهی داشتند؛ بنابراین اگر حیات اینجا و روی زمین پدیدار شده، ممکن است در آن‌ سیارات نیز شکل گرفته باشد.