سال میلادی جدید برای دوست‌داران فضا و علاقه‌مندان به برنامه‌های اکتشافی فضایی، سال پرهیجانی خواهد بود. از ماموریت به ماه گرفته تا مریخ، مشتری و سیارات دیگر، بخشی از ماموریت‌های بلندپروازانه‌ای به شمار می‌روند که برای سال ۲۰۲۴ برنامه‌ریزی شده‌اند.
پیش از هر چیز بد نیست بدانیم که از جمله مهم‌ترین برنامه‌های فضایی در سال پیش رو، مربوط به ماموریت‌های مهم فضایی به کره ماه خواهد بود. در نیمه نخست امسال، چهار تلاش برای فرود بر روی ماه انجام خواهد شد که از این میان دو مورد را ایالات متحده انجام خواهد داد و دو مورد دیگر را به ترتیب ژاپن و چین. در نیمه دوم سال نیز، شاهد پرتاب موشک آریان ۶ سازمان فضایی اروپا خواهیم بود و همچنین سفرهای فضایی دیگری از جمله سفر به سیارک دیمورفوس، ماموریتی برای بررسی امکان وجود حیات در قمر یخی مشتری یعنی اروپا و موارد دیگر. لایوساینس با انتشار گزارشی در این زمینه، فهرستی از مهم‌ترین برنامه‌های فضایی تهیه کرده است که در اینجا خواهید خواند.
فرودگر‌ماه پرگرین
از زمان پایان برنامه آپولو در بیش از ۵۰ سال پیش، این نخستین باری خواهد بود که فضاپیماها بر روی ماه فرود می‌‌آیند. دو شرکت خصوصی، آستروبوتیکس مستقر در پیتسبورگ و اینتیوتیو ماشینز در هیوستون، هر کدام، در نظر دارند در اوایل سال جاری فضاپیماهای خود را بر روی ماه فرود بیاورند.
آستروبوتیکس در هشتم ژانویه، فرودگر پرگرین را از پایگاه فضایی کیپ کاناورال فلوریدا به فضا پرتاب خواهد کرد. اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، این فضاپیما در ۲۳ فوریه در سینوس ویسکوزیتات در ماه فرود خواهد آمد و به مدت هشت روز فعال خواهد بود. این فضاپیما که حامل ۲۰ محموله از شرکت‌‌های مختلف دولتی و خصوصی است، نخستین کاوشگری محسوب می‌شود که گنبدهای آتشفشانی ماه و نواحی مجاور آن را بررسی می‌کند. اگرچه به نظر می‌رسد که این گنبدها از گدازه‌های سرشار از سیلیس ایجاد شده‌اند، اما دانشمندان هنوز نمی‌توانند توضیح دهند که این گنبدها چگونه در ماه بدون آب و تکتونیک صفحه‌ای تشکیل شده‌اند.
دومین ماموریت ایالات متحده به ماه، ماموریت آی‌ام-۱شرکت اینتیوتیو ماشینزخواهد بود که در اواسط ماه فوریه صورت خواهد گرفت. این زمان در واقع زمان اولیه‌ای نیست که برای پرتاب برنامه‌ریزی شده بود زیرا شرایط نامساعد جوی، سبب به تاخیر افتادن بازه زمانی اولیه پرتاب (یعنی ۱۲ تا ۱۶ ژانویه) شد. این فضاپیما، فرودگر نووا-سی را به لبه دهانه مالاپرت اِی در نزدیکی قطب جنوب ماه خواهد رساند.
.jpg)
پروژه «مون‌اسنایپر» ژاپن
در ۲۰ ژانویه امسال، جاکسا، سازمان فضایی ژاپن، قصد دارد فرودگر رباتیک هوشمند خود را در قالب پروژه مون‌اسنایپر به فاصله ۱۰۰ متری محل فرود آن یعنی دهانه برخوردی شیولی برساند. ناحیه‌ای که به گمان دانشمندان، شناخت و اطلاعات بیشتری را در مورد چگونگی تشکیل ماه در اختیار ما خواهد گذاشت. در صورت موفقیت این پروژه، ژاپن پس از اتحاد جماهیر شوروی، ایالات متحده، چین و هند، پنجمین کشوری خواهد بود که یک فضاپیما را بر روی ماه فرود می‌آورد.
چین و ماموریت رساندن نمونه‌های به‌دست‌آمده از سمت دور ماه
در ادامه ماموریت‌های مربوط به اکتشاف در ماه، چین نیز قصد دارد در ماه مه، فضاپیمای چانگ‌ای۶ خود را به منظور گردآوری سنگ‌های ماه به سمت دور ماه بفرستد. اگرچه سازمان فضایی چین هنوز مکان دقیق فرود فضاپیمای خود را فاش نکرده است، اما محل فرود آن در دهانه برخوردی ۴ میلیارد ساله به نام حوضه قطب جنوب-آیتکن خواهد بود. دانشمندان قصد دارند با بررسی نمونه‌های به‌دست‌آمده از این منطقه، اطلاعات بیشتری را درباره تکامل اولیه ماه، زمین و چه بسا حتی منظومه شمسی به دست آورند.
پرتاب آریان ۶ سازمان فضایی اروپا
مقام‌های سازمان فضایی اروپا اواخر نوامبر گذشته اعلام کردند که نخستین پرتاب موشک آریان ۶ اروپا که از مدت‌ها پیش با تاخیر مواجه شده بود، بین ۱۵ ژوئن تا ۳۱ ژوئیه انجام خواهد شد. اروپا در حال حاضر دسترسی مستقلی به فضا ندارد و فضاپیمای پیش از آریان ۶، یعنی آریان ۵، در ژوئیه ۲۰۲۲ بازنشسته شد و یک موشک کوچک‌تر دیگر، وگا-سی نیز به‌دلیل نقص فنی زمین‌گیر شده است. از این رو، نخستین پرواز موفقیت‌آمیز آریان ۶ برای اروپایی‌ها بسیار مهم خواهد بود و به آن‌ها امکان می دهد یک بار دیگر ماهواره‌های خود را به طور مستقل به مدار پرتاب کند.
ماموریت هِرا با هدف بررسی سیارک دیمورفوس
در سپتامبر ۲۰۲۲، فضاپیمای آزمایش تغییر جهت سیارک دوگانه (دارت) با برخورد دادن فضاپیما به سیارک دیمورفوس، در فاصله ۱۱ میلیون کیلومتری از زمین یک روش دفاعی سیاره‌ای را آزمایش کرد. روشی که در نهایت موفقیت‌آمیز بود و دانشمندان گفتند که این برخورد، مدار سیارک را مطابق انتظار، تغییر داده است.
اینک دانشمندان برای بررسی بیشتر این موضوع، ماموریتی فضایی به نام هِرا را برنامه‌ریزی کرده‌اند که قرار است در اواخر سال ۲۰۲۶ یا اوایل سال ۲۰۲۷ به دیمورفوس برسد و دهانه برخوردی دارت با آن سیارک را بررسی کند و اطلاعات بیشتری درباره این سیارک و همچنین سیارک همراه آن یعنی دیدیموس به دست بیاورد.
ژاپن؛ ماموریت فضایی آوردن نمونه‌ها از قمر فوبوس مریخ
دانشمندان از دهه‌ها پیش قصد داشتند اطلاعات بیشتری درباره خاستگاه دو قمر مریخ، یعنی فوبوس و دیموس به دست آورند. این قمرها از دید آن‌ها ممکن است سیارک بوده باشند، یا حتی تکه‌هایی از خود مریخ که پس از برخورد یک سیارک به سطح این سیاره تبدیل به قمر آن شده‌اند.
اینک ژاپن قصد دارد برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این موضوع، در ماه سپتامبر پیش رو، کاوشی فضایی به نام ام‌ام‌اکس را برای بررسی فوبوس انجام دهد. فضاپیمای مورد نظر در سال ۲۰۲۵ به مدار سیاره سرخ خواهد رسید و سپس کاوشگر به مدار پیرامون فوبوس خواهد رفت و یک ماژول جمع‌آوری نمونه را به مدت چند ساعت بر روی این قمر فرود خواهد آورد تا حدود ۱۰ گرم از نمونه‌های این سیارک را گردآوری کند. بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته قرار است نمونه‌های به‌دست‌آمده در سال ۲۰۲۹ به زمین برگردد و در یک مرکز نظامی در استرالیا فرود بیاید.
اروپا کلیپر
دانشمندان بر این باورند که قمر سیاره مشتری به نام اروپا، میزبان یک اقیانوس آب شور در زیر پوسته یخی خود است که مقدار آن دو برابر آب اقیانوس‌های زمین است. ناسا برای بررسی امکان وجود حیات در این قمر جالب مشتری قصد دارد در ماه اکتبر، فضاپیمای اروپا کلیپر را به فضا بفرستد. این کاوشگر، نخستین برنامه فضایی برای کاوش در سیاره یا قمری اقیانوسی به غیر از زمین محسوب می‌شود. این فضاپیما مستقیما به دور اروپا نخواهد چرخید بلکه در سال ۲۰۳۰ وارد مدار مشتری خواهد شد تا ساختار اقیانوسی و ترکیبات شیمایی قمر اروپا را رصد کند.
ماهواره‌های «آبی» و «طلایی» مریخ
در ماه اکتبر سال جاری ناسا قصد دارد برای بررسی این که مریخ چگونه و چه زمانی اتمسفر خود را از دست داده است، دو ماهواره - با نام‌های «آبی» و«طلایی» (به رنگ لوگوی دانشگاه برکلی که سرپرستی این ماموریت را بر عهده دارد)، به مدار سیاره سرخ بفرستد. این ماهواره‌ها بخشی از ماموریت اسکپید (کاوشگران گریز و شتاب پلاسما و دینامیک) به شمار می‌روند که چگونگی برهم‌کنش جو مریخ با بادهای خورشیدی را بررسی خواهند کرد. براساس زمان‌بندی برنامه این ماموریت، قرار است این ماهواره‌ها از سال ۲۰۲۶ داده‌های خود را از موقعیت‌های مداری مختلف در اطراف مریخ به زمین بفرستند.
آرتمیس ۲ برای پرتاب آماده می‌شود
در ماموریت آرتمیس۲ ناسا که در نوامبر ۲۰۲۴ از مرکز فضایی کندی در فلوریدا به فضا پرتاب خواهد شد، چهار فضانورد، شامل سه فضانورد از ناسا و یک نفر از سازمان فضایی کانادا به مدت ۱۰ روز راهی مدار ماه خواهند شد و عملکرد فضاپیمای اوریون را بررسی خواهند کرد. در این ماموریت، آمادگی برنامه آرتمیس برای کاوش‌های فضایی سرنشین‌دار طولانی‌تر به سطح ماه آزمایش خواهد شد.
نخستین ماموریت خصوصی فضایی به زهره
سال ۲۰۲۴ با یک ماموریت فضایی اعجاب‌انگیز به سیاره زهره به پایان خواهد رسید. این کاوش فضایی که برای جستجوی مواد آلی، در جو این سیاره طراحی شده است، نشانه‌های احتمالی از وجود حیات در اتمسفر زهره را بررسی خواهد کرد. فضاپیمای «ونوس لایف‌فایندر»، مجهز به یک کاوشگر ۴۰ سانتی‌متری که با مشارکت موسسه فناوری ماساچوست ساخته شده است، در ۳۰ دسامبر به فضا پرتاب خواهد شد و پس از یک سال و نیم به این سیاره خواهد رسید.
این فضاپیما پس از رسیدن به سیاره زهره، کاوشگری را به درون ابرهای آن خواهد انداخت. این کاوشگر، مولکول‌های موجود در ابرها را به مدت سه تا پنج دقیقه فهرست‌بندی می‌کند و به دانشمندان خواهد گفت که آیا مولکول‌های یادشده نشانه‌هایی از وجود حیات را آشکار می‌کنند یا خیر.
