ايتنا - دید تلسکوپ فضایی اقلیدس تار شد؛ دانشمندان اروپایی چگونه لایه یخی را ذوب می‌کنند؟

دید تلسکوپ فضایی اقلیدس تار شد؛ دانشمندان اروپایی چگونه لایه یخی را ذوب می‌کنند؟

ایتنا - آژانس فضایی اروپا روز سه‌شنبه ۱۹ مارس (۲۹ اسفند) اعلام کرد دانشمندانش در تلاش هستند لایه نازکی از یخ را که بر آینه تلسکوپ فضایی اقلیدس نشسته و به طور فزاینده‌ای دید آن را مختل کرده، ذوب کنند.

این تلسکوپ ماه ژوئیه سال گذشته برای فهم ماهیت اسرارآمیز ماده تاریک و انرژی تاریک، که تصور می‌شود ۹۵ درصد جهان را تشکیل می‌دهند، به فضا پرتاب شد.

رالف کولی، متخصص بخش ابزار‌های اقلیدس، به خبرگزاری فرانسه گفت در خلال بازرسی‌های ماه نوامبر، اعضای تیم کنترل زمینی برای اولین بار متوجه شدند تصویرگر نور مرئی تلسکوپ نمی‌تواند نور کمی را که به آن باید وارد شود، دریافت کند.

دانشمندان پس از کاوش در داده‌ها به این نتیجه رسیدند که مشکل لایه‌ای از یخ است که روی سطوح نوری تلسکوپ تشکیل شده است. دکتر کولی با بیان این که «این یک مشکل بزرگ است»، گفت: «محققان در حال کار روی آن هستند و شک ندارم که اقلیدس می‌تواند ماموریت خود را به پایان برساند.»

دور نگه داشتن آب از بدنه، معضلی رایج برای همه فضاپیماها به شمار می‌رود. علیرغم انجام تلاش‌های حداکثری در زمین توسط کارشناسان، مقدار کمی از آب جذب شده در حین مونتاژ یک فضاپیما در پایگاه می‌تواند راه خود را به فضا پیدا کند و مشکل‌زا شود.

در واقع در مواجهه با سرمای شدید فضا مولکول‌های آب، که در مورد اخیر برخی از آنها ممکن است روی آینه‌های اقلیدس فرود آمده باشند، یخ می‌زنند.

سحابی کله اسب از دریچه تلسکوپ اقلیدس

مدت کوتاهی پس از پرتاب تلسکوپ، دانشمندان از بخاری‌های تعبیه‌شده در داخل آن برای گرم کردن فضاپیما استفاده کردند به این امید که هر گونه آب احتمالی را تبخیر کنند. اما با این حال اکنون معلوم شده که هنوز مولکول‌های کمی از آب روی سطح آن باقی مانده‌اند.

کار گرم کردن تلسکوپ برای تبخیر آب را می‌توان دوباره انجام داد، با این حال دانشمندان می‌گویند گرم کردن همه تلسکوپ برای ماموریت بسیار مخرب است. چرا که گرما بیشتر مواد به کار رفته در ساختمان تلسکوپ را منبسط می‌کند و گرم کردن کل فضاپیما مستلزم کالیبراسیون مجدد و دقیق است.

آژانس فضایی اروپا هفته گذشته شروع به گرم کردن تنها دو آینه تلسکوپ کرد و دما را به اندازه‌ای افزایش داد که یخ را ذوب کند. این گرمایش نسبی «کمتر تهاجمی» تا پنجشنبه ادامه خواهد داشت.

با این وجود دانشمندان ممکن است تا اواسط آوریل ندانند که تلسکوپ کار می‌کند یا نه. بخشی از مشکل این است که دانشمندان دقیقاً نمی‌دانند یخ در کجا جمع شده است یا این که چقدراست.

این در شرایطی است که احتمال می‌رود حتی اگر دانشمندان موفق به ذوب یخ شوند، ممکن است به مرور زمان مولکول‌های آب بازگردد. اگر طرح گرمایش جزئی شکست بخورد، آژانس فضایی اروپا باید کل فضاپیما را گرم کند.

دکتر کولی می‌گوید که حداقل یک ماه طول می‌کشد تا تلسکوپ به کار خود در تصویربرداری از آسمان بازگردد.

او با بیان این که در مرحله فعلی «حدس و گمان»‌ها زیاد است، گفت: «در حال حاضر ما باید منتظر بمانیم و ببینیم چطور می‌توانیم بهتر از شر این مشکل خلاص شویم.»

به نظر می‌رسد مولکول‌های آب در حین مونتاژ قطعات تلسکوپ به سطح آن راه یافته‌اند

تلسکوپ اقلیدس پیشتر نیز به مشکل برخورده بود و پرتوهای کیهانی قبلاً حسگر هدایت دقیق فضاپیما را سردرگم کرده بودند. معضلی که با اندکی چرخش تلسکوپ حل شد.

تلسکوپ اقلیدس که با هزینه‌ای معادل ۱.۴ میلیارد یورو ساخته شده است، ۷ متر ارتفاع و عرضی معادل ۱.۲ متر دارد و قادر است کیهان را در نور مرئی و فروسرخ رصد کند.

اخترشناسان امیدوارند از طریق رصد میلیاردها کهکشانی که در فاصله ۱۰ میلیارد سال نوری از زمین قرار دارند، بتوانند بزرگترین نقشه سه‌بعدی کیهانی را با کمک تلسکوپ اقلیدس ترسیم کنند.