ایتنا - احتمالا هنگامی که عبارت «حافظه عضلانی» را میشنوید، در ذهنتان تصاویری از عضلات تداعی میشود که میتوانند حرکات خاصی را به خاطر آورند، مانند دریبل زدن با توپ در بازی فوتبال یا نواختن آهنگ «تولدت مبارک» با پیانو اما «حافظه عضلانی» با وجود آنکه پدیدهای واقعی است، چیزی نیست که در بدن شما اتفاق بیفتد.
علم از وجود دو نوع حافظه عضلانی مختلف خبر میدهد. یک نوع مرتبط با عصبها (نورلوژیک) که به يادآوری فعالیتها گره خورده است و دیگری فیزیولوژیک که به رشد دوباره بافت عضلانی مربوط میشود.
آگاهی از عملکرد هر دو نوع حافظه عضلانی کمک میکند تا برای ایجاد روال جدید در تناسب اندام یا بازگشت دوباره به ورزش پس از استراحت، یک شروع قوی داشته باشید.
حافظه عضلانی عصبها
حافظه عضلانی مرتبط با عصبها احتمالا همان نوعی است که بیشتر ما با این اصطلاح مرتبط میدانیم، زیرا به پدیدهای مربوط میشود که طی آن عضلات ما حرکات خاصی را «به خاطر میآورند». برای مثال حتی اگر چندین سال دوچرخهسواری نکرده باشید، احتمالا بهراحتی روی آن میپرید و بلافاصله رکاب میزنید. به همین صورت میتوانید آهنگی را که احتمالا در کودکی آموخته و به خاطر سپردهاید، با پیانو اجرا کنید. اما دلیلش این نیست که عضلات پاها یا دستهایتان حرکات لازم را به خاطر سپردهاند. بلکه دلیل آن به یادگیری حرکتی برمیگردد که در سیستم اعصاب مرکزی متشکل از مغز و نخاع رخ میدهد.
مغز و نخاع از طریق تکرار مداوم برخی از حرکات، به هر دو صورت پشت سرهم و مستقل، مسیرهای عصبی قوی و کارآمدی را برای انتقال سیگنالهای مناسب به هر بخش بدن که باید فعال شود، ایجاد میکند.
به گفته کارشناسان این نوع حافظه عضلانی بدان معنا است که مغز برای انجام دادن حرکت مجبور نیست خیلی فکر کند، در حالی که در ابتدای یادگیری یک حرکت یا مهارت جدید، در مرحله شناختی قرار دارید و حرکات کند و ناکارآمدند و در قشر جلو مغز، که ناحیه تفکر مغز است، فعالیت بالایی وجود دارد. سپس از این مرحله به مرحله تداعی پیشرفت میکنید که طی آن مغز هنوز بهسختی کار میکند اما حرکات روانتر و منسجمتر میشوند.
حافظه عضلانی زمانی حاصل میشود که به مرحله اجرای حرکت به صورت غیرارادی (خودکار) برسید. در این مرحله، حرکات نرم و دقیقاند و فعالیت اصلی مغز بر هستههای قاعدهای (basal ganglia) استوار است؛ ناحیهای که با عملکرد خودکار و غیرارادی درگیر است.
حافظه عضلانی فیزیولوژیکی
جنبه فیزیولوژیکی حافظه عضلانی به توانایی بازیابی سریع عضلات از دسترفته مربوط میشود. این وضعیت اغلب در افرادی مشاهده میشود که به طور منظم ورزش میکنند و سپس با وقفهای طولانی در این روال مواجه میشوند. این افراد اگرچه به دلیل نداشتن فعالیت احتمالا توده عضلانیشان را از دست میدهند، معمولا سریعتر از زمانی که ورزش را آغاز کردند، آن را دوباره به دست میآورند.
این شکل از حافظه عضلانی به این دلیل به وجود میآید که وقتی اولین بار عضله میسازید، بدن شما سلولهای جدیدی به عضلات اضافه میکند و هنگامی که عضله از دست میدهید، این سلولهای جدید ناپدید نمیشوند بلکه به اطراف میچسبند و زمانی که به روال عادی ورزش بازمیگردید، دوباره بهراحتی فعال میشوند.
کارشناسان انجام دادن فعالیت ورزشی به صورت منظم را توصیه میکنند. زیرا تمرینهای بدنی منظم هم در تقویت حافظه عضلانی نقش دارند و هم در تقویت اراده.