ایتنا - تحقیقات منتشرشده در نشریه چشم‌پزشکی جاما نشان می‌دهد که مکمل ملاتونین می‌تواند از نوعی بیماری چشمی ناشی از افزایش سن به نام دژنراسیون ماکولا یا «تباهی لکه زرد» که شایع‌ترین دلیل ضعف بینایی در افراد بالای ۵۰ سال است، جلوگیری کند. 

محققان پس از تجزیه و تحلیل پرونده‌های پزشکی الکترونیکی جمع‌آوری‌شده بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۲۳ که از بیماران در ایالات متحده به دست آمده بود، به این نتیجه دست یافتند. در این تحقیق سابقه پزشکی بیش از ۲۳۸ هزار فرد بالای ۵۰ سال را که بیماری دژنراسیون ماکولا ناشی از سن یا ای‌ام‌دی (AMD) نداشتند و حدود ۱۲۱ هزار نفر از آن‌ها گزارش داده بودند که ملاتونین مصرف کرده‌اند، بررسی کردند.

آن‌ها با تجزیه و تحلیل این داده‌ها دریافتند افرادی که ملاتونین مصرف می‌کردند، در مقایسه با افرادی که این مکمل را مصرف نمی‌کردند، ۵۸ درصد کمتر احتمال داشت که طی این دوره ۱۵ ساله مطالعه به ای‌ام‌دی مبتلا شوند

این پژوهش اگرچه به پیوند میان ملاتونین و بیماری ای‌ام‌دی اشاره می‌کند، دارای برخی محدودیت‌های عمده است.

اول اینکه باید توجه داشته باشیم مکمل‌های ملاتونین که بدون نسخه فروخته می‌شوند، از لحاظ خلوص و مقدار ملاتونین متفاوت‌اند. به عنوان مثال ملاتونین‌هایی که به شکل آدامس در دسترس‌اند، یا دوزهای خیلی بالایی دارند یا در موارد نادرتر، ممکن است هیچ ملاتونینی در آن‌ها وجود نداشته باشد. به همین دلیل دوز واقعی ملاتونین مصرف‌کنندگان مشخص نیست.

از طرفی این تحقیق تنها به ارتباط میان ملاتونین و بیماری ای‌ام‌دی پرداخت و نمی‌تواند ثابت کند که ملاتونین با فرایندهای بیولوژیکی دخیل در این بیماری مستقیما مقابله می‌کند. نویسندگان همچنین تاکید می‌کنند که عادات سبک زندگی افراد و دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی بر خطر ابتلا به ای‌ام‌دی تاثیر دارد. اما این عوامل در تحقیق در نظر گرفته نشدند. 

شبکیه چشم انسان سلول‌های حساس به نوری دارد که پیام‌هایی را به مغز ارسال می‌کنند. ماکولا که بخش مرکزی شبکیه است، ما را قادر می‌کند اشیایی را که دقیقا مقابلمان قرار دارند ببینیم. ای‌ام‌دی به‌تدریج به ماکولا آسیب می‌رساند و به همین دلیل بر بینایی تاثیر می‌گذارد. در واقع افراد مبتلا به ای‌ام‌دی اشیاء را تار یا کج‌ومعوج می‌بینند و بینایی‌شان به طور کامل از بین نمی‌رود.

بیماری ای‌ام‌دی به دو نوع خشک و مرطوب دسته‌بندی می‌شودای‌ام‌دی خشک که در نتیجه تجزیه تدریجی سلول‌های حساس به نور در ماکولا ایجاد می‌شود، نوع خفیف‌تر بیماری است و ۸۰ درصد موارد در این دسته قرار دارد. ای‌ام‌دی مرطوب، علاوه بر مشکل ای‌ام‌دی خشک، نتیجه رشد غیرطبیعی رگ‌های خونی زیر شبکیه است که می‌توانند شروع به نشت کنند که باعث آسیب به سلول‌ها و ضعف بینایی شدید می‌شود. بین ۱۰ تا ۱۵ درصد بیمارانی که به ای‌ام‌دی خشک مبتلا هستند، ممکن است به ای‌ام‌دی مرطوب نیز دچار شوند.

محققان در تحقیق یادشده علاوه بر بررسی افرادی که ابتدا به ای‌ام‌دی مبتلا نبودند و بعدها به این بیماری دچار شدند، می‌خواستند ببینند آیا مصرف ملاتونین می‌تواند از پیشرفت ای‌ام‌دی خشک به ای‌ام‌دی مرطوب جلوگیری کند یا خیر. نتایج نشان داد افرادی که ملاتونین مصرف می‌کردند، ۵۶ درصد کمتر احتمال داشت که طی دوره ۱۵ ساله مطالعه به ای‌ام‌دی مرطوب مبتلا شوند.

این نتایج یافته‌ها تحقیقات قبلی روی جوندگان و انسان‌ها را که احتمال می‌داد ملاتونین‌ــ که اغلب برای درمان اختلالات خواب مانند بی‌خوابی تجویز می‌شود‌ــ ممکن است برخی فرایندهای بیولوژیکی کلیدی زمینه‌ساز در ابتلا به ای‌ام‌دی را هدف قرار دهد، تایید می‌کند. این فرایند‌‌های بیولوژیکی عبارت‌اند از التهاب شدید، استرس اکسیداتیو و تجمع رادیکال‌های آزاد در بدن که می‌تواند به سلول‌ها آسیب برساند.

از آنجا که برای ای‌ام‌دی درمانی قطعی وجود ندارد و مداخلات پیشگیرانه معمولا به تغییر در سبک زندگی مانند رعایت رژیم غذایی سالم و ترک سیگار محدود می‌شود، این یافته‌ها بسیار مهم تلقی می‌شوند.

برای تایید اینکه آیا ملاتونین واقعا از ابتلا یا پیشرفت ای‌ام‌دی جلوگیری می‌کند، به آزمایش‌های بالینی با استاندارد طلایی نیاز است. در این نوع کارآزمایی‌ها افرادی که ملاتونین مصرف می‌کنند با افرادی که ملاتونین مصرف نمی‌کنند، مقایسه می‌شوند و دوز و کیفیت مکمل‌ها هم به‌دقت کنترل می‌شود.