ایتنا - به گفته اخترشناسان، رفتار غیرمنتظره ستارگان تپنده می‌تواند به ما در اندازه‌گیری ابعاد گیتی کمک کند و بررسی ستارگان تپنده متغیر قیفاووسی معیاری کیهانی برای اندازه‌گیری اندازه عالم محسوب می‌شود.

اسپیس در گزارشی در این زمینه می‌نویسد تحقیقات جدید که دقیق‌ترین اندازه‌گیری‌ها را از ستاره‌های قیفاووسی به دست می‌دهد، ممکن است در نهایت سرنخ اصلی را برای تخمین اندازه کل گیتی در اختیارمان بگذارد.

قیفاووسی‌ها اصطلاحا به ستارگان متغیر بسیار درخشان گفته می‌شوند که بین درخشندگی متغیر آن‌ها و دوره تناوب تپش آن‌ها ارتباط مستقیمی وجود دارد و از این رو به عنوان شمع‌های استاندارد کیهانی در تعیین فاصله‌های کهکشانی به شمار می‌روند. این ستارگان خاص در مدت زمان کوتاهی روشن و کم‌نور می‌شوند و الگوهای درخشندگی بخصوصی دارند و این رفتار ریتمیک آن‌ها به اخترشناسان امکان می‌دهد فواصل را در فضا محاسبه کنند.

اینک دانشمندان می‌گویند که با استفاده از مشاهدات طیف‌نگاری پیشرفته گردآوری‌شده بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲ از تلسکوپ سوییسی اویلر در شیلی و تلسکوپ مرکاتور فلاندری در لا پالما در اسپانیا صدها قیفاووس را با دقت و هماهنگی بسیار بررسی کرده‌اند.

به گفته پژوهشگران، درک ماهیت و فیزیک حاکم بر قیفاووس‌ها بسیار مهم است چرا که آن‌ها به ما در مورد چگونگی تکامل ستارگان چیزهای زیادی می‌گویند و اساسا به همین دلیل است که ما برای تعیین فواصل و سرعت انبساط کیهان به آن‌ها تکیه می‌کنیم.

دانشمندان در قالب این پروژه بیش از ۱۸ هزار مورد اندازه‌گیری سرعت شعاعی با دقت بالا از ۲۵۸ قیفاووس را جمع‌آوری و تغییرات غیرمنتظره و اضافی را در تپش این ستارگان و همچنین در تعدادی از ستاره‌های قیفاووسی متعلق به سامانه‌های دوتایی بررسی کردند.

محققان می‌گویند تحقیقات آ‌ن‌ها نشان می‌دهد که فرایندهایی که در درون این ستارگان رخ می‌دهد، پیچیده‌تر از آنی است که پیش از این تصور می‌شد و این ممکن است فرصت تازه‌ای برای تعیین ساختار ستاره‌های قیفاووسی باشد.

دانشمندان می‌گویند داده‌های جدید به اخترشناسان کمک می‌کند پیچیدگی‌های رصد قیفاووسی تپنده را حل کنند و بفهمند آیا تغییرات مشاهده‌شده در روشنایی این ستارگان نتیجه ساختار منحصربه‌فرد آن‌ها است یا ناشی از فعل و انفعالات بالقوه با ستارگان همدم آن‌ها که به طور گاه‌به‌گاه آن‌ها را دچار افت نور می‌کند.

اخترشناسان با در اختیار داشتن شمع‌های استاندارد کیهانی، متغیرهای قیفاووسی یا ابرنواخترهای یکم‌ــ‌ای و با دانستن فاصله آن‌ها، نرخ انبساط گیتی را محاسبه می‌کنند، از این رو بررسی بیشتر متغیرهای قیفاووسی با استفاده از تلسکوپ‌های مختلف می‌تواند دری جدیدی به روی درک ما از ساختار گیتی و اندازه آن باز کند.

یافته‌های اخیر دانشمندان در این زمینه در مجله «آسترونومی اند آستروفیزیکس» (Astronomy & Astrophysics) منتشر شده است.