ایتنا - یکی از بزرگ‌ترین معماهای مربوط به بیماری سرطان این است که چرا این بیماری عمدتا افراد میانسال و مسن‌تر را هدف می‌گیرد.

در طول پنج دهه اول زندگی، احتمال مرگ به دلیل تصادف از احتمال مرگ ناشی از سرطان بیشتر است، اما با ورود به ۵۰ سالگی، این احتمال ناگهان تغییر می‌کند؛ به طوری که به گفته دکتر جیمز دی گریگوری، معاون مرکز سرطان دانشگاه کلرادو، ۹۰ درصد سرطان‌ها پس از ۵۰ سالگی بروز می‌کنند. 

چرا بدن ما پس از ۵۰ سالگی نمی‌تواند مثل قبل از سرطان جلوگیری کند؟ نظریه‌های مختلفی در این زمینه وجود دارد؛ از جمله آسیب‌های تجمعی سلولی یا کاهش کارآیی سیستم ایمنی اما در دهه‌های اخیر، آنچه تحقیقات سرطان را بیشتر تحت تاثیر قرار داده، التهاب یا بهتر بگوییم، التهاب‌ پیری است؛ آنچه دکتر برایان براون، از مدیر مرکز ژنوم ایکان بیمارستان مانت سینای منهتن نیویورک، آن را «ترکیبی از التهاب و پیری» توصیف می‌کند.

به گفته او، «التهاب، این یک عامل تازه‌شناخته‌شده در فرایند پیری است که به بالاتر رفتن احتمال ابتلا به سرطان در افراد مسن کمک می‌کند».

متخصصان معتقدند هر آنچه علم قبلا درباره التهاب باور داشت، در حال تغییر است و رابطه بین سرطان و التهاب هم پیچیده‌تر از آن‌چیزی است که پیش‌تر تصور می‌شد. در واقع اکنون می‌دانیم که «التهاب یکی از علائم بارز سرطان است».

البته التهاب اساسا خوب است زیرا بخشی از پاسخ سیستم ایمنی بدن به شمار می‌رود و به همین دلیل است که هر بار عفونت می‌گیریم، نمی‌میریم. دکتر براون توضیح می‌دهد که در شرایط سالم، سیستم ایمنی بدن با عفونت مبارزه می‌کند، سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد و پس از اینکه کارش را انجام داد، خودبه‌خود خاموش می‌شود؛ اما این وضعیت با افزایش سن تغییر می‌کند. «به‌ویژه پس از ۴۰ سالگی، بدن برای کاهش التهاب، با مشکل بیشتری مواجه است. به همین دلیل بود که افراد مسن‌‌تر به نوع شدیدتر کووید‌ــ۱۹ مبتلا می‌‌شدند و فوت می‌کردند. این ویروس نبود که باعث مرگشان می‌شد، التهابی بود که ویروس به وجود می‌آورد و بدنشان نمی‌توانست آن را خاموش و آرام کند.» 

به گفته متخصصان، التهاب پیری یا التهاب مزمن سیستم ایمنی بدن را در آماده‌باش‌ترین حالت ممکن نگه می‌دارد و به همین دلیل نمی‌تواند سلول‌های سرطانی را ردیابی و به آن‌ها حمله کند؛ مثل یک تیم آتش‌نشانی که باید مدام به تماس‌های دروغین پاسخ دهد.

در این حالت گلبول‌های سفید خون به تولید مداوم سیتوکین‌ها ادامه می‌دهند که به التهاب دائمی منجر و باعث می‌شود سیستم ایمنی سخت‌تر بتواند سلول‌های سرطانی را شناسایی و به آن‌ها حمله کند.

البته به نظر دکتر ایان نیل، دانشیار پزشکی در دانشگاه کالیفرنیا سن‌دیه‌گو، این نظریه هنوز نسبتا جدید و بحث‌برانگیز است اما برخی دیگر از متخصصان می‌گویند که رابطه بین التهاب و سرطان دو طرفه است؛ یعنی التهاب به سرطان دامن می‌زند و خود سرطان هم التهاب بیشتر به دنبال دارد.

این گروه معتقدند وجود التهاب چه قبل و چه بعد از تشخیص سرطان، بر تمامی مراحل سرطان از جمله بخشی که متخصصان آن را «ریزمحیط تومور» می‌نامندــ از تغییرات ژنتیکی اولیه که سلول‌های طبیعی را به سلول‌های بدخیم تبدیل می‌کند تا رشد و گسترش مستمر بافت‌های سرطانی در سرتاسر بدن‌ــ تاثیر می‌گذارد و حتی سطوح پایین التهاب هم می‌تواند باعث سرطان شود. 

راه چاره چیست؟

به گزارش نیویورک‌پست، پزشکان در گذشته سعی می‌کردند بیماری را با از بین بردن کامل التهاب درمان کنند. اما این کار مثل این است که برای مبارزه با فساد پلیس، کل نیروهای پلیس را اخراج کنید. همان‌‌طور که گفته شد، التهاب بخش طبیعی سیستم ایمنی بدن است و حذف آن به معنی سرکوب سیستم ایمنی است، در حالی که برای مبارزه با سرطان به فرایندهای التهابی هم نیاز است. بنابراین کاری که باید انجام داد کاهش التهاب بیش از حد است.

یکی از روش‌های کاهش التهاب رعایت رژیم‌های غذایی «ضدالتهاب» است؛ مثل حذف غذاهای فوق‌فراوری‌شده و مصرف انواع غذاهای گیاهی.

هرچه تنوع گیاهان در رژیم غذایی بیشتر باشد‌ــ حداقل ۳۰ نوع مختلف در هفته‌ــ میکروبیوم روده سالم‌تر و التهاب  کمتر خواهد بود.

البته دکتر براون با تایید تاثیر رژیم غذایی سالم، تاکید می‌کند که این روش به‌تنهایی کافی نیست، زیرا پیش‌زمینه‌های ژنتیکی و محرک‌های محیطی هم می‌توانند التهاب به دنبال داشته باشند. او می‌گوید با اینکه عموما بر این باورند که التهاب از روده شروع می‌شود، هر بافت دیگری هم می‌تواند دچار التهاب شود. برای مثال وجود ویروس و عفونت در ریه‌ها التهاب این عضو را به همراه دارد یا تجمع کلسترول در رگ‌ها، سبب التهاب رگ‌ها می‌شود. همچنین رشد تومور در عضوی از بدن مانند لوزالمعده هم می‌تواند عامل التهاب باشد.

بر همین اساس راه‌حل بهتر ترکیب رژیم غذایی سالم با دارو است. داروهای مناسب برای مبارزه با التهاب هنوز در حال بررسی‌اند و آزمایش‌ روی داروهای مختلف از استاتین‌ها و سیلیبینین گرفته تا متفورمین و راپامایسین ادامه دارد.

یکی از امیدوارکننده‌ترین تحقیقات مربوط به ماکروفاژها است که به‌عنوان «پاسخ‌دهندگان اولیه» گلبول‌های سفید خون، بهترین دفاع طبیعی در برابر التهاب‌اند که با سرطان همدست می‌شود. مطالعات اخیر نشان می‌دهد که سرطان‌‌ نه‌تنها نمی‌توانند ماکروفاژها را فریب دهند، بلکه آن‌ها را به خدمت می‌گیرند و مواد شیمیایی تولید می‌کنند که ماکروفاژها را به کاهش التهاب و رشد تومور وا می‌دارد.

 بر همین اساس، یافتن راه‌هایی برای کنترل و تغییر مسیر ماکروفاژها در درمان سرطان و حتی جلوگیری از پیری تاثیر بسزایی خواهد داشت. محققان همچنان به پژوهش در این حوزه ادامه می‌دهند تا به نتایج و راه‌حل‌های جدیدی در زمینه مبارزه با سرطان دست یابند.