هوش مصنوعی بهعنوان یکی از مهمترین ابزارهای پیشرفت در دنیای فناوری اطلاعات، فرصتهای زیادی به همراه دارد. اما در ایران، این مسئله برای مدیران فناوری پیچیده و چندوجهی است.
حسین صادقی، کارشناس حوزه فناوری و تحول دیجیتال، ضمن تأکید بر اهمیت هوش مصنوعی، به بررسی چالشها و چشماندازهای آینده این فناوری برای مدیران کشور پرداخته است.
زیرساختهای ناکافی
یکی از بزرگترین چالشها، نبود زیرساختهای مناسب برای پیادهسازی هوش مصنوعی است. صادقی معتقد است که نبود مراکز داده قدترمند، دسترسی محدود به پهنای باند و کمبود پردازندههای تخصصی مانند GPU و TPU مشکلات عمدهای در اجرای پروژههای هوش مصنوعی به وجود آورده است که بهرهوری را کاهش داده و مانعی بزرگ بر سر راه توسعه و نوآوری محسوب میشود.
کمبود نیروی متخصص و مهاجرت نخبگان
کمبود نیروی متخصص و عدم تطابق مهارتهای نیروی کار با نیازهای بازار از دیگر چالشهای اساسی است. اختلاف چشمگیر در سطح حقوق و مزایا باعث جذب نیروهای متخصص توسط شرکتهای بزرگ و مهاجرت نخبگان به دلیل پیشنهادهای شغلی بهتر در خارج از کشور شده است. صادقی میگوید: اختلاف نرخ ارز و جذابیتهای مالی فرصتهای شغلی خارجی، بسیاری از متخصصان را به ترک کشور ترغیب میکند که بدون حضور نخبگان، توانمندیهای کشور در بهرهبرداری از فناوریهای نوین به شدت کاهش مییابد.
موانع قانونی و مقاومت در مقابل تغییرات تکنولوژیکی
قوانین و مقررات موجود در ایران هنوز با نیازهای روز فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی همگام نشدهاند. مدیران فناوری برای بهرهبرداری از این فناوری باید با موانع قانونی و اداری پیچیدهای دست و پنجه نرم کنند که میتواند فرآیند نوآوری و اجرای پروژهها را به تأخیر بیندازد. صادقی به این موضوع اشاره و تأکید میکند که در بسیاری از سازمانها و شرکتها، مقاومت در مقابل تغییرات تکنولوژیکی ناشی از ترس از ناشناختهها، عدم آگاهی کافی از مزایای هوش مصنوعی و یا عدم تمایل به تغییر در روشهای سنتی کاری وجود دارد. این مسئله بهویژه در سازمانهای دولتی و نهادهای بزرگ که ساختارهای سلسلهمراتبی دارند، بسیار مشهود است.
همافزایی بین هوش مصنوعی و تحول دیجیتال
این کارشناس حوزه فناوری، معتقد است که هوش مصنوعی و تحول دیجیتال بهطور عمیقی به هم وابستهاند؛ تحول دیجیتال به معنای استفاده از فناوری برای ایجاد تغییرات بنیادی در عملکرد کسبوکار و ارائه ارزش به مشتریان است، این فرآیند شامل ادغام فناوری دیجیتال در تمامی جنبههای کسبوکار و بازنگری کامل فرآیندها میشود که منجر به افزایش کارایی، بهبود تجربه مشتری و تصمیمگیری مبتنی بر دادهها میگردد؛ هوش مصنوعی با ارائه بینشها و ابزارهای لازم برای عملکرد بهینهتر، نقش مهمی در تقویت این انقلاب دیجیتال ایفا میکند و توانایی هوش مصنوعی در پردازش حجم عظیمی از دادهها و تولید بینشهای کاربردی، برای کسبوکارهای مدرن امری ضروری و حیاتی است.
توسعه اکوسیستم استارتاپی و جرقههای نوآوری
هوش مصنوعی میتواند بهعنوان موتور محرک توسعه اکوسیستم استارتاپی در ایران عمل کند، ایجاد فرصتهای شغلی جدید و تشویق به نوآوری، ایران را به مرکز توسعه استارتاپهای فناوری تبدیل خواهد کرد؛ تحقق این هدف مستلزم حمایت دولت و سرمایهگذاریهای بخش خصوصی است. صادقی، اظهار میدارد که با فراهمسازی فرصتهای شغلی و تشویق به نوآوری، ایران میتواند به قطب توسعه استارتاپهای فناوری تبدیل شود که این امر نیازمند حمایت مستمر دولت و سرمایهگذاریهای هوشمندانه بخش خصوصی است.
راهکارهای بهرهبرداری از هوش مصنوعی
صادقی معتقد است که برای بهرهبرداری کامل از هوش مصنوعی، نیاز به آموزش و توانمندسازی نیروی کار، سرمایهگذاری در زیرساختها و تشویق به نوآوری و کارآفرینی وجود دارد. مدیران فناوری باید با برگزاری برنامههای آموزشی و کارگاههای تخصصی، کارکنان را با تکنولوژیهای جدید آشنا کرده و مهارتهای لازم را به آنها منتقل کنند. این کارشناس تأکید میکند که این آموزشها باید عملی باشد تا کارکنان بتوانند فناوریهای هوش مصنوعی را در پروژههای واقعی به کار گیرند؛ همچنین، سرمایهگذاری در زیرساختهای ارتباطی و فناوری اطلاعات مانند توسعه شبکههای پرسرعت اینترنت، ارتقاء سرورها و ایجاد دیتاسنترهای پیشرفته ضروری است. علاوه بر این، دولت و بخش خصوصی باید برنامههایی برای تشویق به نوآوری و کارآفرینی تدوین کنند، ایجاد صندوقهای سرمایهگذاری، تسهیلات مالی و حمایتهای قانونی از استارتاپها میتواند به رشد و توسعه حوزه هوش مصنوعی کمک شایانی نماید. وی در پایان، بر ضرورت اصلاح قوانین، ایجاد مشوقهای سرمایهگذاری و تقویت نیروی انسانی تأکید کرده و معتقد است که با این اقدامات میتوان به رشد کسبوکارهای فناوری اطلاعات در ایران کمک کرد و بهرهوری از هوش مصنوعی را بهبود بخشید؛ همچنین، نقش کلیدی هوش مصنوعی در آینده مدیریت فناوری کشور برجسته بوده و اهمیت آموزش نیروی انسانی متخصص برای مواجهه با چالشهای پیشرو باید مورد توجه قرار گیرد.