ایتنا - پژوهشی جدید نشان داده است دارویی که برای درمان دیابت نوع ۲ استفاده می‌شود با کاهش ۳۵ درصدی خطر ابتلا به زوال عقل مرتبط است.

به گفته کارشناسان، ایده تغییر کاربری داروهای موجود برای درمان بیماری‌هایی که باعث زوال عقل می‌شوند «پتانسیل عظیمی» دارد، گرچه پژوهشگران تاکید کردند که آزمایش‌های بیشتری برای تایید یافته‌هایشان لازم است.

در این تحقیق، پژوهشگران کره‌ای داده‌های ۱۱۰ هزار و ۸۸۵ فرد مبتلا به دیابت نوع ۲ در گروه سنی بین ۴۰ تا ۶۹ سال را که در پایگاه خدمات بیمه ملی سلامت کره ثبت شده بود، تجزیه و تحلیل کردند.

بیماران یا از بازدارنده‌های سدیم‌ـ‌گلوکز هم‌ترابر-۲ (اس‌جی‌ال‌تی‌-‌۲، SGLT-2)، استفاده می‌کردند، که از طریق کاهش میزان جذب مجدد گلوکز در کلیه عمل می‌کند، و سبب می‌شود گلوکز از طریق ادرار از بدن دفع شود، یا از بازدارنده‌های دیپپتیدیل پپتیداز ۴ (دی‌پی‌پی‌-۴، DPP-4) استفاده می‌کردند که همچنین با نام گلیپتین‌ها شناخته می‌شوند، و از طریق مسدودسازی آنزیمی عمل می‌کنند که به بدن در افزایش سطح انسولین پس از غذا خوردن کمک می‌کنند.

در طول دوره پیگیری، ۱۱۷۲ مورد جدید ابتلا به زوال عقل تشخیص داده شد.

یافته‌های این پژوهش نشان داد که بازدارنده‌های اس‌جی‌ال‌تی‌-۲، در مقایسه با بازدارنده‌های دی‌پی‌پی‌-۴، با کاهش ۳۵ درصدی خطر ابتلا به زوال عقل ارتباط دارند.

پژوهشگران گفتند: «این ارتباط به‌شکلی مشابه در مورد بیماری آلزایمر و زوال‌ عقل عروقی نیز مشاهده شد و نتیجه در تمام زیرگروه‌ها یکدست بود.»

«ما مشاهده کردیم که با دوره درمان بیش از دو سال، این ارتباط بیشتر می‌شود.»

«این یافته‌ها بر ضرورت انجام آزمایش‌های کنترل‌شده تصادفی در آینده تاکید دارند.»

در پاسخ به این پژوهش، دکتر جکی هنلی، رئیس بخش پژوهش در سازمان پژوهش آلزایمر بریتانیا، خواستار تایید این یافته‌ها در «آزمایش‌های بالینی قوی» شد.

او گفت: «تحقیق در مورد سازوکارهای پشت این اثر ظاهری نیز اهمیت خواهد داشت، زیرا این می‌تواند به پژوهشگران سرنخ‌هایی برای سایر روش‌های درمانی بدهد.

«ترغیب‌کننده است وقتی می‌بینی پژوهش‌های بزرگی به بررسی این موضوع می‌پردازند که آیا داروهایی که قبلا مجوز گرفته‌اند می‌توانند تغییر کاربری بدهند و برای درمان زوال عقل استفاده شوند.»

«از آن‌جا که این داروها قبلا نشان داده‌اند که مصرفشان برای افراد بی‌خطر است، این امر احتمالا می‌تواند روند آزمایش آن‌ها در کارآزمایی‌های بالینی برای مقابله با زوال عقل را تسریع کند، و همین‌طور آن‌ها را به میزان قابل‌توجهی کم‌هزینه‌تر می‌کند.»

دکتر هنلی در ادامه افزود ایده تغییر کاربری داروهای موجود برای درمان بیماری‌هایی که باعث زوال عقل می‌شوند پتانسیل عظیمی دارد و یک‌سوم داروهای تحت کارآزمایی‌های بالینی برای بیماری آلزایمر پیش‌تر برای عارضه‌های دیگر استفاده شده بودند.

دکتر ایوان کویچف، پژوهشگر ارشد بالینی در پلتفرم دمانس بریتانیا (Dementia Platform UK) در دانشگاه آکسفورد، گفت: «این نتایج شواهد همه‌گیرشناختی مستدل موجود برای کاهش خطر ابتلا به زوال عقل از طریق داروهای دیابت، به‌ویژه بازدارنده‌های اس‌جی‌ال‌تی‌۲ و آگونیست‌های گیرنده پپتید شبه‌گلوکاگون-۱، را تقویت می‌کند.»

«همان‌طور که در پژوهش فعلی مشاهده شد، خطر ابتلا به زوال عقل به میزان قابل‌توجهی (۳۰ تا ۴۰ درصد) کاهش پیدا می‌کند. سازوکار بروز این آثار ناشناخته است اما احتمالا با تاثیر التهاب بر مغز، کاهش خطر پیشامدهای مغزی‌عروقی یا تنظیم سوخت‌و‌ساز گلوکز در مغز مرتبط است.»

با وجود این، او گفت پیش‌بینی احتیاطی این است که نمی‌توان ارتباط مستقیمی بین علت و معلول برقرار کرد اما این پژوهش‌ها دلیل محکم‌تری برای انجام کارآزمایی‌های بالینی فراهم می‌کند.