سازمان فضایی ناسا برای ساخت اقامتگاه‌های آینده در ماه و مریخ به «قارچ» به‌طور ویژه‌ای امید بسته است.

ناسا اعلام کرد در حال بررسی طرحی علمی‌تخیلی است که ممکن است زندگی نسل‌ آینده انسان‌ها را به‌کلی تغییر دهد. هم‌زمان با پیشرفت طرح‌ها و برنامه‌های ارسال انسان به مریخ در آینده، دو موضوع تغذیه و سکونت‌گاه بشر در فضا اهمیت بسیاری یافته‌اند و دانشمندان تاکنون طرح‌های بسیاری را برای مسکن و تغذیه انسان در سایر کرات و سیارات معرفی‌ کرد‌ه‌اند.

نیویورک‌پست با انتشار مطلبی در این زمینه، با اشاره به دشواری‌های ارسال مصالح ساختمانی به ماه می‌نویسد این ایده را که بخواهید مقدار زیادی بتن و فولاد به فضا بفرستید، فراموش کنید؛ چرا که چنین چیزی عملا ناممکن است.

بر اساس این گزارش، سازمان فضایی ناسا برای ساخت اقامتگاه‌های آینده در ماه و مریخ به «قارچ» به‌طور ویژه‌ای امید بسته است.

با توجه به اینکه هزینه ارسال تنها نیم کیلو مواد به ماه به حدود یک میلیون دلار می‌رسد، ناسا به دنبال راه‌حلی است که در آن به حمل آجر و چوب و مصالح به فضا نیازی نداشته باشد. اینجا است که معماری قارچی (Mycotecture) وارد می‌شود؛ روشی نوین که بنا بر اعلام ناسا، از هاگ‌ها یا اصطلاحا اسپورهای قارچ و جلبک برای ساخت‌و‌ساز استفاده می‌کند.

کریس ماورر، بنیان‌گذار شرکت معماری ردهاوس (Redhouse) که با ناسا در این پروژه همکاری می‌کند، می‌گوید: «شما نمی‌توانید تخته یا آجر به فضا ببرید. پس با چه چیزی می‌خواهید سازه بسازید؟ پاسخ این است: غبار ماه، آب و قارچ! این فرایند واقعا عجیب است.»

در همین زمینه، ناسا قصد دارد یک قالب بادی مهروموم‌شده به ماه بفرستد که در آن، هاگ‌های قارچ با جلبک و آب ترکیب و به ساختارهایی مقاوم تبدیل می‌شوند که می‌توانند شرایط سخت ماه را تحمل کنند.

این مواد مبتنی بر قارچ ویژگی‌های قابل‌توجهی دارند؛ مانند حفاظت از فضانوردان در برابر پرتوهای مضر و حتی ممانعت از برخورد ریزشهاب‌سنگ‌های خطرناک.

ماورر می‌گوید: «تابش پرتوهای زیان‌بار کیهانی مشکل اصلی هر ماموریت سرنشین‌دار فضایی است. به همین دلیل ما از دهه ۱۹۷۰ به بعد به ماه بازنگشته‌ایم.»

به گفته او، معماری قارچی موردنظر می‌تواند تنها با هشت سانتی‌متر مواد، جلو بیش از ۹۹ درصد تابش‌ها را بگیرد. در حالی که برای همین کار با غبار ماه، به سه متر غبار نیاز است. او می‌گوید این موضوع برای حفظ ایمنی و سلامتی فضانوردان بسیار تعیین‌کننده است.

گام‌های بعدی ناسا عبارت‌اند از برنامه‌ریزی برای آزمایش مدل‌های کوچک‌مقیاس این طرح روی ماه تا سال ۲۰۲۸ و سپس گسترش این طرح از آنجا به بعد است. اما همان‌طور که انتظار می‌رود، این رویا تنها به کره ماه ختم نمی‌شود و مریخ نیز در فهرست ساخت‌وساز و انبوه‌سازی با خانه‌های قارچی قرار دارد.

دانشمندان می‌گویند این طرح به نوعی شبیه فیلم‌های علمی‌ــ‌تخیلی است. در واقع آ‌ن‌ها روی این موضوع کار می‌کنند که این سازه‌ها تقریبا به‌طور خودکار با همکاری چند موجود زنده رشد کنند.

ناسا برای ایجاد یک پایگاه دائمی در ماه تا پایان دهه جاری برنامه‌هایی دارد و هدف نهایی نیز این است که از ماه به‌عنوان یک ایستگاه بین‌راهی برای رسیدن به مریخ استفاده کند. اما به موازات ساخت پایگاه‌های اقامت انسان در ماه یا مریخ، ساکنان آن در نهایت باید اکوسیستمی شامل حیوانات یا گیاهان را نیز همراه خود به آن کرات ببرند.

بر اساس یک بررسی سال ۲۰۲۱ در مجله علوم فضایی و ستاره‌شناسی فرانتیرز (Frontiers)، ماهی‌ها ممکن است به عنوان منبع مناسبی برای تغذیه در نظر گرفته شوند. چرا که در مقایسه با جانوران خشکی، آلودگی کمتری تولید می‌کنند. از این رو دانشمندان از سال ۲۰۱۹ به این سو، پروژه‌های تحقیقاتی را در نظر دارند که امکان حمل تخم ماهی به فضا را بررسی می‌کنند.

به گفته دانشمندان اگر تخم‌ ماهی‌‌ بتواند شرایط پرتاب و پرواز فضایی را تاب بیاورد، می‌توان انتظار داشت که ماهی‌ها منبع غذایی کارآمد، با پروتئین بالا و کم ضایعات در سکونت‌گاه‌های آینده ساکنان فضا باشند.

یک مطالعه سال ۲۰۲۰ در استرالیا و فرانسه نیز نشان می‌داد که حشراتی همچون جیرجیرک ممکن است گزینه مناسبی برای منبع پروتئین در فضا باشند چرا که در مقایسه با منابع دیگر، از فضا و آب کمتری استفاده می‌کنند.

زندگی در خانه‌های ساخته شده با قارچ و جلبک در مریخ و چیدن سفره‌ای از ماهی یا جلبک و حشرات برای انسان‌های آینده ممکن است در آینده کاملا عادی باشد.