سازمان فضایی اروپا از پرتاب موفقیت‌آمیز فضاپیمای «هرا» برای بررسی خرده‌‌سنگ‌های سیارک دیمورفوس خبر داد.

بررسی مدار سیارک دیمورفوس که حدود دو سال پیش در جریان ماموریت «دارت» ناسا عامدانه هدف برخورد قرار گرفت، یکی از مهم‌ترین پروژه‌های ناسا و سازمان فضایی اروپا است. دانشمندان در قالب این برنامه فضایی شگفت‌انگیز قصد داشتند این موضوع را بررسی کنند که آیا می‌توان با این روش اجرام فضایی را از مسیر برخورد با زمین منحرف کرد یا خیر.

اینک سازمان فضایی اروپا (ESA) اعلام کرده که «هرا»، نخستین کاوشگر مرتبط با ماموریت دفاع سیاره‌ای خود، را به فضا پرتاب کرده است. این کاوشگر که به اندازه یک خودرو کوچک است، در حال حرکت به سوی یک جفت سیارک شامل دیمورفوس است که در فاصله ۱۹۵ میلیون کیلومتری از زمین قرار دارند.

به گفته دانشمندان، این ماموریت بخشی از همکاری سازمان فضایی اروپا با ناسا به منظور توسعه فناوری‌های آینده با هدف محافظت از زمین در برابر برخوردهای سیارکی فاجعه‌بار است.

به گزارش اسکای‌نیوز، یوزف آشباخر، مدیرکل سازمان فضایی اروپا، با اشاره به اهمیت این برنامه فضایی در برنامه‌ریزی برای دفاع از زمین در برابر خطر برخورد سیارک‌ها می‌گوید که خطر برخورد سیارک با سیاره ما همه جای زمین و همه ساکنان آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد و این موضوع سبب می‌شود که برنامه دفاع سیاره‌ای اصولا به یک تلاش جمعی و بین‌المللی تبدیل شود.

به همین منظور، فضاپیمای دارت ناسا در سپتامبر ۲۰۲۲، به طور عمدی به سیارک ۱۵۱ متری دیمورفوس برخورد کرد. هدف این ماموریت این بود که ببیند آیا برخورد فضاپیمایی به اندازه یک دستگاه فروش خودکار با یک سیارک می‌تواند مدار آن را به اندازه‌ای تغییر دهد که از برخورد مستقیم آن با زمین جلوگیری کند یا خیر.

به گفته دانشمندان، دیمورفوس قمری از یک سیارک بزرگ‌تر به نام دیدیموس است و دانشمندان این دو سیارک دوتایی را که اصولا خطری برای زمین ندارند به‌عنوان هدف انتخاب کرده بودند.

مشاهدات دانشمندان از تاثیر برخورد دارت با این سیارک نشان داد که این برخورد مدار دیمورفوس در اطراف دیدیموس را حدود ۳۲ دقیقه تغییر داد که این میزان ۲۶ برابر بیشتر از کمترین میزان تغییری است که دانشمندان ناسا پیش‌بینی کرده بودند.

فضاپیمای هرا به این منظور طراحی و به فضا پرتاب شد تا از برخورد میان کاوشگر دارت و سیارک دیمورفوس تحلیل دقیقی ارائه دهد و بتوان این روش را به یک راهبرد مشخص برای دفاع سیاره‌ای تبدیل کرد.

کاوشگر هرا علاوه بر بررسی دقیق دیمورفوس و دیدیموس، با استفاده از ۱۱ ابزار موجود در خود، دو ریزماهواره نیز در اطراف مدار سامانه سیارکی مستقر خواهد کرد.

به گفته دانشمندان، این ماموریت فضایی، با فرود دو کاوشگر روی سطح سنگ‌ریزه‌مانند دیمورفوس به پایان خواهد رسید.‌ به گفته آشباخر، هرا داده‌هایی را جمع‌آوری خواهد کرد که به ما کمک می‌کند تا این روش، یعنی ترتیب دادن برخورد عمدی با سیارک‌های خطرناک، را به یک تکنیک کاملا شناخته‌شده و تکرارپذیر تبدیل کنیم که بتوان در آینده برای نجات زمین به آن اتکا کرد.

دانشمندان می‌گویند اگر چه اغلب مردم تصور می‌کنند که برخوردهای سیارکی ویرانگر تنها در فیلم‌های هالیوودی اتفاق می‌افتند، باید گفت که این خطرات هرچند با احتمال کم، وجود دارند و واقعی‌ به شمار می‌روند.

زمین در طول ۴.۵ میلیارد سال تاریخ آن، بیش از سه میلیون بار با قطعات مختلفی از سنگ‌های فضایی برخورد کرده است. مشهورترین این برخوردها برخورد سیارکی به قطر ۱۸۰ کیلومتر بود که حدود ۶۶ میلیون سال پیش در منطقه‌ای که اکنون به نام چیکشلوب یا چیکسالوب در مکزیک شناخته می‌شود، رخ داده است.

این رخداد انقراضی در آن زمان سبب پایان سلطه دایناسورها بر زمین شد و زنجیره‌ جدیدی از وقایع تکامل زیستی روی زمین ایجاد کرد. دانشمندان می‌گویند اکنون اوضاع زمین کمی آرام‌تر شده است و برخورد این گونه سیارک‌ها با زمین دست‌کم در آینده نزدیک چندان محتمل نیست. اما این به معنای آن نیست که هیچ خطری زمین را تهدید نمی‌کند.

همین هفته گذشته، یک سیارک از فاصله حدود یک میلیون کیلومتری زمین عبور کرد. این فاصله‌ که کمتر از سه برابر فاصله زمین تا ماه است، در مقیاس نجومی بسیار نزدیک محسوب می‌شود و زنگ خطری را برای ما به صدا در می‌آورد که از همین حالا به دنبال چاره‌ای برای نجات زمین باشیم .البته این سیارک ۳۵۰ متری به‌قدری بزرگ نبود که حیات روی زمین را تهدید کند اما برخورد آن با سیاره ما می‌توانست منطقه‌ای به وسعت یک کشور کامل را نابود کند و آثار اقلیمی فاجعه‌باری به جا بگذارد.

نگران‌کننده‌تر از این‌ها در نظر گرفتن این واقعیت است که این سیارک تنها کمتر از دو ماه پیش شناسایی شد و پیش از آن، دانشمندان از وجود آن اطلاعی نداشتند. به گفته دانشمندان، این مهلت دوماهه برای اینکه بتوان برای جلوگیری از برخورد احتمالی چنین سیارکی کاری انجام داد، بسیار کم است.

از این رو دانشمندان قصد دارند به کمک برنامه‌های فضایی مانند هرا و دارت، درباره ماهیت تهدیدهای سیارکی هرچه بیشتر بیاموزند و چگونگی دفاع در برابر آن‌ها را بررسی کنند.

هرا سال ۲۰۲۵ از کنار مریخ عبور خواهد کرد تا به کمک گرانش سیاره سرخ بتواند به سمت مقصدش حرکت کند. بر اساس اعلام مقام‌های ناسا، این کاوشگر قرار است اکتبر ۲۰۲۶ به سامانه سیارکی دوگانه دیدیموس و دیمورفوس برسد.