ايتنا - کهکشان راه‌ شیری فقط بخشی از یک ساختار عظیم کیهانی شبیه تارعنکبوت است

ما در کجای این گیتی پهناور زندگی می‌کنیم؟ نشانی پستی ما در عالم کجاست؟ بسیاری از ما می‌دانیم که زمین در منظومه شمسی قرار گرفته و منظومه شمسی نیز درون کهکشان راه شیری واقع شده است.

به گفته دانشمندان، کهکشان راه شیری درون ساختاری به نام «گروه محلی» واقع شده است و به همین ترتیب، گروه محلی نیز درون ابرخوشه سنبله قرار گرفته و ابرخوشه سنبله نیز در دل یک ابرخوشه بسیار عظیم به نام «لانیاکیا» (Laniakea) به وسعت بیش از ۵۰۰ میلیون سال نوری جای گرفته است.

به گزارش یونیورس‌تودی (Universe Today)، اینک کیهان‌شناسان به کمک بررسی‌های جدید علمی و مشاهدات نجومی بسیار پیچیده به این نتیجه رسیده‌اند که همه این اجرام در واقع تحت تاثیر بخشی از یک ساختار کیهانی به مراتب بزرگ‌تر به نام «تراکم شپلی» (Shapley Concentration) قراردارند.

کیهان‌شناسان این ساختار یعنی «تراکم شپلی» را اغلب به‌مثابه یک گودال یا «چاله جذب» می‌شناسند. به گفته آنان، این ناحیه اسرارآمیز گیتی بسیار پرتراکم است و شبیه به یک گودال یا حفره آب عمل می‌کند، بسیاری از خوشه‌ها و گروه‌های کهکشانی را دربر می‌گیرد و بزرگ‌ترین تمرکز ماده در گیتی پیرامون ما است.

از سال‌ها پیش، ستاره‌شناسان می‌کوشند از این حوضه‌های جذب نقشه‌برداری دقیق کنند تا بتوانند نقشه دقیق‌تری از بزرگ‌ترین ساختارهای گیتی تهیه کنند.

اینک گروهی تحقیقاتی به سرپرستی آر. برنت تالی از دانشگاه هاوایی، برای بررسی و شناخت این حوضه‌های جذب در گیتی و توزیع آن‌‌ها در کیهان، حرکات حدود ۵۶ هزار کهکشان را بررسی کرده است. تالی می‌گوید: «گیتی ما مانند یک شبکه غول‌پیکر است که کهکشان‌ها در آن در امتداد رشته‌ها قرار دارند و در گره‌هایی که نیروهای گرانشی آن‌ها را به هم می‌کشند خوشه‌بندی شده‌اند.»

او در مقاله‌ای که در مجله «نیچر آسترونومی» (Nature Astronomy) منتشر شد می‌نویسد: «همان‌طور که آب در حوضه‌های آبریز جریان دارد، کهکشان‌ها نیز در حوضه‌های جذب کیهانی جریان دارند و کشف حوضه‌های بزرگ‌تر درک ما از ساختار کیهانی را به‌شکل بنیادینی تغییر می‌دهد.»

این گروه تحقیقاتی می‌گوید که براساس بررسی‌های آنان از طریق محاسبه «انتقال به سرخ»، ما در ابرخوشه‌ لانیاکیا زندگی می‌کنیم. با این حال، حرکت دیگر خوشه‌ها نشان می‌دهد که ظاهرا یک «جاذب» بزرگ‌تر دیگر نیز در عالم وجود دارد که جریان خوشه‌ها را هدایت می‌کند.

داده‌های منتشرشده این گروه نشان می‌دهند که ممکن است بخشی از «تراکم شپلی» باشیم که ابعاد آن احتمالا ۱۰ برابر حجم ابرخوشه لانیاکیا است.

از آن‌جایی که این ساختار بسیار عظیم پرجرم در امتداد جهت حرکت گروه محلی کهکشان‌ها (جایی که ما زندگی می‌کنیم) قرار دارد، دانشمندان حدس می‌زنند که این ساختار ممکن است در حرکت غیرعادی کهکشان ما تاثیر داشته باشد.

به گفته کیهان‌شناسان، به نظر می‌رسد که ابرخوشه سنبله و گروه محلی و کهکشان راه شیری که درون آن واقع شده‌‌اند، به سمت تراکم شپلی حرکت می‌کنند.

کیهان‌شناسان همچنین می‌گویند شکل‌گیری این گودال‌های جذب، که همه چیز را به سوی خود می‌کشند، به همان ابتدای پیدایش عالم در حدود ۱۳.۸ میلیارد سال پیش بازمی‌گردد.

این واقعیت که ابرخوشه‌ها خود بخشی از ساختارهای عظیم‌تر کیهانی به شمار می‌روند در عین اینکه شگفت‌انگیز است نشان می‌دهد که دانش کیهان‌شناسی امروز هنوز کامل نیست. به گفته دانشمندان، ما هنوز نقشه دقیق و کاملی از تمامی ساختار گیتی در اختیار نداریم، برای مثال نمی‌دانیم که «دیوار بزرگ هرکول-کورونا بوریلیس»، به وسعت حدود ۱۰ میلیارد سال نوری، درون چه ساختار بزرگ‌تری قرار گرفته است.

به گفته دانشمندان، اکنون می‌دانیم که تراکم شپلی، که به نام ستاره‌شناس مشهور قرن بیستم «هارلو شپلی» نام‌گذاری شده است، یک حوضه عظیم جاذبه است. به بیان دیگر، کهکشان‌ها در فضا ساکن صرفا نیستند، بلکه دقیقا مانند رودخانه‌هایی که از میان دره‌ها جریان دارند در طول مسیرهایی حرکت می‌کنند که این ساختارهای عظیم تنظیم کرده‌اند. کیهان‌شناسان می‌گویند این جریان ممکن است ما را به دوردست‌هایی فراتر از لانیاکیا و به یک حوضه جاذبه بزرگ‌تر ناشناخته در گیتی ببرد.