نتایج مطالعه جدید نشان می‌دهد که حس بویایی انسان می‌تواند بو را در کسری از ثانیه تشخیص دهد و سطح حساسیت قوه بویایی با سرعت درک مغز از رنگ برابری می‌کند. آنچه باور عمومی و غالب را درباره اینکه حس بویایی انسان در میان حواس پنجگانه او ضعیف‌ترین است، زیر سوال می‌رود. 

بنابر مطالعه‌ای که در مجله «طبیعت رفتار انسان» (Nature Human Behaviour‌) منتشر شد، انسان‌ حتی می‌تواند تفاوت بین توالی‌های مختلف بوها را هم تشخیص دهد. به عبارت دیگر، می‌تواند تشخیص دهد که آیا بوی الف قبل از بوی ب بوده یا بعد از آن؛ حتی اگر فاصله بین بوی الف و ب تنها ۶۰ میلی‌ثانیه یا هزارم ثانیه باشد.

سی‌ان‌ان به نقل از دکتر ون ژو، نویسنده اصلی این مطالعه و محقق اصلی در چین، می‌نویسد: «ما از دیدن اینکه شرکت‌کنندگان توالی عطر‌های الف به ب و حتی برعکس آن یعنی ب به الف را در بازه زمانی ۶۰ هزارم ثانیه‌ تشخیص دادند، شگفت‌زده شدیم. برای مقایسه خوب است بدانید که مدت زمان پلک‌ زدن حدود ۱۸۰ هزارم ثانیه است.» 

به گفته ژو، دستگاه مورداستفاده در این تحقیق می‌تواند برای اهداف درمانی، به ویژه تمرین بویایی برای بیمارانی که حس بویایی‌شان را از دست داده‌اند، مفید باشد. یافته‌های آن می‌تواند به طراحی و توسعه دستگاه‌های الکترونیکی تشخیص بو و سیستم‌های واقعیت مجازی مبتنی بر بویایی کمک کند و فواید بالینی قابل‌توجهی داشته باشد.

محققان دانشگاه آکادمی علوم چین و دانشگاه ایالتی اوهایو دستگاهی فعال‌شونده با بو ابداع کرده‌اند که شیرهای هدایت جریان بو دارد و از لوله‌های تفلون تشکیل شده است که قادرند بوها را با دقت ۱۸ هزارم ثانیه به بینی انسان منتقل کنند. محققان از ۲۲۹ بزرگسال در چین خواسته‌اند که این دستگاه را به خود وصل کنند و مخلوطی از دو بو را که به‌سرعت و در یک نفس ارائه می‌شدند، استشمام کنند. این بوها عبارت بودند از عطری شبیه سیب، عطر گل‌های شیرین، عطر شبیه لیمو و رایحه‌ای شبیه پیاز. زمان تاخیر بین بوها نیز به‌دقت تنظیم شده بود تا بتوان تاثیر آن بر شناسایی بوها را نیز بررسی کرد.

محققان بررسی کردند که آیا شرکت‌کنندگان می‌توانند بین دو بوی ارائه‌شده در ترتیب معمولی و معکوس آن‌ها در زمان‌های تاخیر مختلف تمایز قائل شوند. آن‌ها دریافتند که شرکت‌کنندگان توانستند دو بوی ارائه‌شده را زمانی که تنها ۶۰ هزارم ثانیه بین دو بو فاصله بود، از هم تمییز دهند.

به گفته ژو، این تحقیق می‌تواند به کشف اصول و سازوکارهایی که پشت پردازش بوها در مغز وجود دارد، منجر شود.

این یافته‌های جدید نتایج تحقیقات قبلی را که زمان لازم برای تفکیک بین توالی‌های بو‌ها را حدود ۱۲۰۰ هزارم ثانیه اعلام کرده بود، به چالش کشیده است. 

محققان اشاره می‌کنند در حس شنوایی این ویژگی بارز است. برای مثال در موسیقی، زمان‌بندی نت‌ها برای ایجاد معنا و زیبایی در یک ملودی بسیار مهم است و گوش انسان به این تغییرات زمانی بسیار حساس است. اما این حساسیت تنها مختص شنوایی نیست و حالا می‌دانیم که حس بویایی نیز قادر است تغییرات جزئی در زمان‌بندی ارائه بوها را تشخیص دهد.

به اعتقاد دکتر سندیپ رابرت داتا، پروفسور بخش نوروبیولوژی دانشکده پزشکی هاروارد، احتمال دارد همین توانایی تمایز رایحه‌‌ها در یک‌ بار بو کشیدن در حیوانات باشد که به آن‌ها کمک می‌کند بوها و مکان آن‌ را تشخیص دهند. اینکه انسان‌ها هم می‌تواند بوهای مختلف را در یک نفس از هم تفکیک کند، یافته بسیار مهم و احتمالا اصل کلی برای عملکرد بویایی در تمامی موجودات زنده است.

به گفته او، از آنجا که انسان همواره موجودی بصری شناخته شده، در حوزه بویایی مطالعات کمتری انجام شده است و از همین رو این پژوهش جدید به پر کردن این جای خالی در دانش ما درباره حس بویایی و درک بهتر از چگونگی عملکرد حس بویایی در انسان‌ها کمک می‌کند.