زمانی که مشغول تمیز کردن خانه‌اید، امیدوارید نتیجه نهایی محیطی ایمن‌تر و سالم‌تر برای شما و عزیزانتان فراهم کند، اما برخی محصولاتی که استفاده می‌کنید، ممکن است برای سلامتی شما خطراتی داشته باشند.

در فروشگاه‌های ایالات متحده بیش از دو هزار ماده تمیزکننده وجود دارد که ممکن است حاوی مواد شیمیایی مضری باشند که با بروز برخی بیماری‌ها مانند آسم، سوختگی‌ شیمیایی و خطرات سرطانی مرتبط است. بر همین اساس متخصصان توصیه می‌کنند که در مورد انتخاب محصولات پاک‌کننده احتیاط کنید. 

خیلی از مردم فکر می‌‌کنند که چون محصولات را از فروشگاه تهیه می‌کنند، پس ایمن‌‌اند و خطرات کمتری دارد اما واقعیت این است که تشخیص اینکه چه چیزی خطرناک است و چه چیز بی‌خطر، کار آسانی نیست و این به‌خصوص در مورد محبوب‌ شدن محصولات پاک‌کننده دوستدار محیط زیست (greenwashing) صدق می‌کند و تولیدکنندگان در برچسب‌های محصولاتشان چنین محتوایی را درج می‌کنند تا به نظر برسد طبیعی‌تر و برای محیط زیست ایمن‌ترند.

مواد شیمیایی موجود در محصولات پاک‌کننده
دکتر ناتالی جانسون، دانشیار بهداشت محیطی و شغلی در دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه ای‌اند‌ام (‌A&M‌) تگزاس، می‌گوید: «محصولات پاک‌کننده ممکن است حاوی ترکیبات آلی فرار وی‌او‌سی (VOC) باشند که صدها ماده شیمیایی مختلف دارد.»

ترکیبات آلی فرار گازهایی‌اند که از محصولات جامد یا مایع ساطع می‌شوند و می‌توانند مشکلاتی مانند تحریک چشم، بینی و گلو و همچنین آسیب به کبد، کلیه و سیستم عصبی مرکزی ایجاد کنند. تاثیر این مواد شیمیایی به میزان و درجه قرار گرفتن در معرض آن‌ها بستگی دارد. غلظت وی‌او‌سی‌ها معمولا در فضاهای بسته و داخلی بسیار بالاتر است.

یکی از مشکلات بزرگ این است که فهرست مواد شیمیایی بالقوه مضر طولانی است و گاهی اوقات دشوار است که از روی فهرست مواد تشکیل‌دهنده بتوان دقیقا متوجه شد که با استفاده از یک محصول در معرض چه چیزهایی ممکن است قرار بگیریم.

ترکیبات آلی فرار وی‌او‌سی دسته وسیعی از مواد شیمیایی‌اند که برخی از آن‌ها به طور طبیعی وجود دارند و برخی هم برای حل کردن کثیفی، چربی و لکه‌ها به کار می‌روند. مقام‌های نظارتی در سه دهه گذشته برای استفاده از وی‌او‌سی‌ها در بیشتر محصولات مصرفی محدودیت‌هایی وضع کرده‌اند و تولیدکنندگان نیز با نهادهای نظارتی همکاری کرده‌اند تا غلظت وی‌او‌سی‌ها را به سطحی کاهش دهد که مضر نباشد. 

کارشناسان تاکید می‌کنند که فقط مسئله خطر استفاده از محصولات تمیزکننده نیست، بلکه نحوه استفاده از آن‌ها نیز می‌تواند نگران‌کننده باشد.

برخی از خطرات ناشی از استفاده نادرست از پاک‌کننده‌ها در خانه به دلیل ترکیب آن‌ها با هم، مانند ترکیب سفیدکننده با محصولات حاوی آمونیاک، ایجاد می‌شود. این ترکیبات می‌توانند در پاک‌کننده‌های کاشی یا چندمنظوره‌ها وجود داشته باشند. از ترکیب ضدعفونی‌کننده‌ها نیز می‌تواند بخارات خطرناکی متصاعد شود. به همین دلیل همیشه مهم است که دستورالعمل‌ها یا راهنمای روی برچسب محصول را بخوانید و دنبال کنید.

فواصل زمانی استفاده نیز می‌تواند خطر مواد شیمیایی نگران‌کننده را افزایش دهد.

برداشتن گام‌های کوچک برای کاهش مواجهه با مواد شیمیایی بالقوه خطرناک هم مفید است. به جای برخی از این مواد شیمیایی می‌توان از سرکه، جوش شیرین و آب لیمو استفاده کرد که در آشپزخانه موجود است. جاروبرقی کشیدن و گردگیری منظم هم می‌تواند لزوم استفاده از این محصولات شیمیایی را کاهش دهد و به حفظ سلامت کمک کند.