ستاره‌شناسان اعلام کردند که یک راز چند دهه‌ای درباره نخستین کوتوله قهوه‌ای شناخته‌شده ـ «ستاره‌ای شکست‌خورده» به نام «گلیس۲۲۹بی» (Gliese 229B)ـ سرانجام حل شده است.

کوتوله‌های قهوه‌ای اجرام آسمانی کم‌نوری‌اند که اندازه آن‌ها تقریبا بین یک سیاره مانند مشتری و یک ستاره کوچک است. پژوهشگران موسسه فناوری کالیفرنیا (Caltech، کلتک) در سال ۱۹۹۵ «گلیس۲۲۹بی» را کشف کردند که به دور ستاره کوتوله سرخ «گلیس۲۲۹» در فاصله حدود ۱۸ سال نوری از زمین می‌چرخید. از آن زمان، دانشمندان بیش از چند هزار کوتوله قهوه‌ای پیدا کرده‌اند، و پژوهشی در سال ۲۰۱۷ نشان می‌دهد که ممکن است ۱۰۰ میلیارد از آن‌ها در سراسر کهکشان راه شیری وجود داشته باشد.

«گلیس۲۲۹بی» دانشمندان را گیج کرده بود، زیرا این جرم، با توجه به اندازه‌اش، بیش از حد کم‌نور به نظر می‌رسید؛ چراکه حدود ۷۰ برابر مشتری جرم دارد اما درخشش چندانی ندارد.

ستاره‌شناسان اکنون می‌گویند که دلیل این مسئله این است که این کوتوله قهوه‌ای در واقع یکی از دو کوتوله قهوه‌ای است. این دو کوتوله قهوه‌ای که به ترتیب حدود ۳۸ و ۳۴ برابر مشتری جرم دارند، هر ۱۲ روز یک بار به دور یکدیگر می‌چرخند. پژوهشگران می‌گویند اکنون روشنایی آن‌ها با آنچه از دو کوتوله قهوه‌ای با این اندازه انتظار می‌رود همخوانی دارد.

ربکا اوپنهایمر، عضوی از تیم کلتک که این کشف اولیه را انجام داد، در اظهاراتی گفت: «اگر چیزی مانند آن‌ها در منظومه شمسی خودمان داشتیم، در آسمان شب ما بسیار عجیب به نظر می‌رسیدند. این هیجان‌انگیزترین و جذاب‌ترین کشف در زمینه اخترفیزیک زیرستاره‌ای در چند دهه اخیر است.»

اوپنهایمر، که یک اخترفیزیکدان در موزه تاریخ طبیعی آمریکا در نیویورک است، یکی از نویسندگان این پژوهش جدید است که در مجله نیچر منتشر شده است.

نویسندگان این مقاله برای انجام این کشف، از ابزارهای تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه جنوبی اروپا در شیلی استفاده کردند و طی یک دوره پنج‌ماهه مشاهداتشان را انجام دادند.

آن‌ها دریافتند که این جفت، که اکنون به نام‌های «گلیس۲۲۹بی‌اِی» (Gliese 229Ba) و «گلیس۲۲۹بی‌بی» (Gliese 229Bb) شناخته می‌شوند، هر ۲۵۰ سال یک بار به دور یک ستاره کوچک‌تر و سرخ‌تر از خورشید ما می‌چرخند.

کوتوله‌های قهوه‌ای نور زیادی که برای چشم انسان قابل‌ دیدن باشد ساطع نمی‌کنند، اما در نور فروسرخ، که با دستگاه‌هایی مانند دوربین‌های دید در شب یا دوربین‌های فروسرخ ثبت می‌شود، با روشنی بیشتری می‌درخشند.

پرسش درباره چگونگی تشکیل این کوتوله‌های قهوه‌ای همچنان پابرجاست. یکی از نظریه‌ها این است که این جفت‌ها ممکن است از مواد پیرامون یک ستاره در حال شکل‌گیری تشکیل شوند.

البته این کشف به پرسش‌های تازه‌ای درمورد مکان و احتمال وجود جفت‌های مشابه دیگر انجامیده است که شاید هنوز کشف نشده‌اند. این تیم پژوهشی مایل است در آینده به کمک سایر رصدخانه‌ها به جست‌وجوی جفت‌های بیشتری بپردازد.

دمیتری ماوت از کلتک، که همچنین دانشمند ارشد پژوهشی در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا است، می‌گوید این یک گام مهم رو به جلو است.

او گفت: «این کشف که گلیس۲۲۹بی یک جفت [ستاره] است، نه‌تنها ناهمخوانی اخیر میان جرم و درخشندگی آن را حل می‌کند، که  درک ما از کوتوله‌های قهوه‌ای را به‌شکل قابل توجهی عمیق‌تر می‌کند.»