ايتنا - اختلال شبکه‌های پیام‌رسان: تکذیب را بپذیریم یا بی‌اطلاعی را؟

زهرا میرخانی - عصر ارتباط - "شل کن، سفت‌کن درآوردن" اصطلاح عامیانه‌ای است که این روزها زیاد شنیده می‌شود. شاید اختلال‌های پیام‌رسان‌های موبایلی و خبرهای ضدونقیض پیرامون آن باعث شده است که این اصطلاح بر سر زبان مردم بیفتد.

اختلال در شبکه‌های پیام‌رسان دیگر موضوع جدیدی نیست، هر شبکه پیام‌رسان‌ خارجی که استفاده بیشتری از آن شود به ناگاه دچار اختلال می‌شود؛ روزی وایبر و پس از کوچ عجیب و حیرت‌آور ایرانی‌ها به تلگرام حالا نوبت این پیام‌رسان رسیده است.
اما موضوع جالب، کتمان فیلترینگ و ایجاد اختلال در نرم‌افزارهای پیام‌رسان از سوی مقامات مسوول است به طوری که عضو کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه و همچنین وزیر ارتباطات محدودسازی یا فیلترینگ این شبکه را رد کرده‌اند.
از سوی دیگر اما محدودیت این پیام‌رسان در کشور حتی به گوش مدیران تلگرام در آنسوی دنیا نیز رسیده و اتفاقا ایشان هفته گذشته در توییتر خود نوشته‌اند که مشکل کندی این برنامه به داخل ایران مربوط شده و آنها نیز پیگیر علت هستند.

حال دراین میانه بیابید پرتقال‌فروش را!
در حالی که وزیر ارتباطات و عضو کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه منکر هرگونه محدودیت یا فیلتر این پیام‌رسان می‌شوند و اختلال جهانی نیز برای این نرم‌افزار گزارش نشده، پس سرچشمه اختلالات مکرر و گسترده ابزارهایی همچون وایبر و تلگرام کجاست؟

به هرحال وجود اختلال در داخل کشور غیرقابل تکذیب است و به نظر می‌رسد که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به عنوان یک دستگاه مسوول در این حوزه نباید و نمی‌تواند از خود سلب مسوولیت کند چرا که وظیفه رصد کردن این فضا برعهده این نهاد است و درنهایت کاربران بدون توجه به تکذیب‌ها و بی‌اطلاعی‌ها، اختلال‌های ایجادشده یا فیلترینگ را از چشم مسوولان می‌بینند.

اما آنچه به کرات در نوشتارهای مختلف به آن پرداخته‌ایم این حقیقت است که فیلترینگ یا محدودیت، چاره کار نیست. تجربه فیلترینگ‌های مشابه نشان می‌دهند که مردم چندصباحی از یک پیام‌رسان استفاده می‌کنند و بعد از به وجود آمدن اختلال به پیام‌رسان دیگری که اتفاقا باز هم بومی نیست مهاجرت و یا در نهایت از فیلترشکن‌ها استفاده می‌کنند. بنابراین به نظر می‌رسد که مسیر اشتباهی برای این مساله در نظر گرفته شده است.
گفته می‌شود که دلیل اصلی این اعمال محدودیت‌ها، سوق دادن کاربران ایرانی به سمت پیام‌رسان‌های بومی است اما راز ابرام کاربران برای استفاده از پیام‌رسان‌های خارجی چیست؟
شاید مهم‌ترین علت آن بی‌اعتمادی کاربران به شبکه‌های اجتماعی وطنی باشد بنابراین بهتر است قبل از ایجاد اختلال در پیام‌رسان‌ها، برنامه‌ای برای فرهنگ‌سازی و جلب اعتماد کاربران جهت استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی اندیشیده و پیاده‌سازی شود.