ایتنا - به نظر می‌رسد مدیریت عرصه فناوری اطلاعات کشورمان قابل نقد جدی است.

محمود اروج‌زاده
سالی را که پشت سر می‌گذاریم، چگونه باید ارزیابی کرد؟ و چه جایگاهی از لحاظ برآوردن اهداف مهم عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌توان به آن داد؟

پاسخ به این سوال البته چندان ساده نیست. شاید بهتر باشد کمی دقیق‌تر و جزئی‌تر به این سوال بپردازیم.

یکی از چالش‌های بزرگ موجود این عرصه در طول سال‌های اخیر، وجود نگاه منفی به فناوری اطلاعات و محصولات مختلف آن بوده، که البته همچنان نیز باقی است.
این دیدگاه که سابقه‌ای طولانی در سنت و عرف ما دارد، همواره با محصولات جدید علم و فناوری، از زاویه جدال و مخاصمه روبرو می‌شود، و همیشه آنها را به زیان صلاح و رشد جامعه اعلام می‌کند، تا حدی که گاه کار به تحریک عواطف عمومی بر علیه این فناوری‌ها می‌کشد.

قصه مخالفت با پدیده‌های جدید مانند تلگراف و تلفن و... را همگان شنیده‌ایم، و البته از دیگر سو، نقد جدی صاحبنظران و دانشمندان دلسوز جامعه به این نوع نگاه را هم فراوان سراغ داریم.
شاید آخرین مورد، سخنان دکتر روحانی رییس جمهور بود که در نقد مخالفینِ پیشرفت و بسط فناوری، یادآوری کرد که زمانی برخی حتی با پدیده ساده‌ای مانند «دوش حمام» هم مخالفت می‌کردند!

به هر حال بنظر می‌رسد این نوع نگاه، در جامعه ما ریشه‌دار است و اصلاح آن محتاج زمان است.

اما هر چه هست، مقاومت در برابر توسعه فناوری‌های نوین ارتباطی در کشور ما، از مهم‌ترین چالش‌هایی بود که پیشرفت آن را با موانع جدی روبرو ساخت.
شاید در آینده برای بسیار قابل باور نباشد که جمله‌ای بدین مضمون از زبان یک وزیر ارتباطات منتشر شد: «سرعت ۲۵۶ کیلوبایتی اینترنت برای ما کافی است!» اما متاسفانه اتفاق افتاد، هر چند مشخص نیست علت بیان چنین جمله‌ای اعتقاد شخصی بود، و یا فشارهای اجتماعی موجود. در نتیجه همین دیدگاه بود که موضوع «پهنای باند» در ایران، مدت‌های مدید به یک بن‌بست بی‌دلیل منتهی شده بود که راه برون‌رفتی هم برایش یافت نمی‌شد، چرا که رفع این معضل، تنها و تنها مستلزم وجود یک اراده قوی و موثر بود؛ یعنی چیزی که در دولت یازدهم اتفاق افتاد و این دولت به اتکای اعتقاد به رشد و توسعه در این بخش، در رفع آن کوشید و با افزایش پهنای باند، پای نسل‌های جدید را به کشور باز کرد و اپراتورهای موبایل به رقابت در آن پرداختند.

در نتیجه همین نگاه سلبی، گاه در موقعیت‌های حساس اجتماعی و سیاسی، در فضای وب محدودیت‌هایی پدید می‌آمد که عملا به افزایش حساسیت‌ها منجر می‌شد و بنوبه خود، نتیجه معکوس می‌داد. اما به عنوان مثال در انتخابات اخیر که یک رخداد مهم اجتماعی هم بود، نگاه سلبی به حداقل رسید و نگرانی‌ها از محدودیت‌های احتمالی مرتفع شد و در عمل هم علاوه بر افزایش اطمینان و آرامش اجتماعی، کارنامه بهتری از آزادی گردش اطلاعات به نمایش گذاشته شد.

اگر تنها همین مورد، یعنی نوع مواجهه با این چالش بزرگ را ملاک ارزیابی سال گذشته بگیریم، باید اذعان کرد که عملکرد نسبتا قابل قبولی را شاهد بوده‌ایم.
اما واقعیت این است که این فقط یک سوی ماجراست، و دنیای شتابان فناوری و رقابت نفسگیر کشورها در بهره‌گیری از آن برای توسعه و پیشرفت خود، مستلزم داشتن برنامه‌هایی سنجیده، دقیق، زمان‌بندی شده و قابل ارزیابی است که بتوان به مدد آن، اهداف کوتاه مدت، میان‌مدت و بلندمدت را در این رقابت جهانی پیش برد.
از این نقطه نظر البته به نظر می‌رسد مدیریت عرصه فناوری اطلاعات کشورمان قابل نقد جدی است، کما اینکه جدای از روزمرگی و امور جاری، هنوز نشانه‌ای از عملی شدن اهداف زیرساختی و اساسی، و یا حتی وجود برنامه‌هایی برای نیل به آنها مشاهده نمی‌شود.
 
منبع: ماهنامه دنیای کامپیوتر و ارتباطات - اسفند 1394